Hemostaza

Hemostaza zgodnie z powszechnie przyjętą definicją jest fizjologicznym i naturalnym procesem zapobiegającym wypływowi krwi wskutek uszkodzenia naczyń krwionośnych. Zachodzi bez ingerencji człowieka. Innymi słowy, hemostaza ma na celu utrzymanie krwi wewnątrz naczynia.

Hemostaza – charakterystyka

W organizmie człowieka wyróżnia się 2 rodzaje hemostazy:

• pierwotną – utrzymywaną poprzez adhezje i agregację płytek krwi w miejscu przerwania ciągłości naczynia krwionośnego. W efekcie formuje się czop płytkowy stabilizowany włóknami trombiny;
• wtórną – mającą na celu utworzenie skrzepu.

Ze względu na swój ciekły stan krew płynie swobodnie przez cały układ krążenia. Jednak jeśli dojdzie do przerwania ciągłości naczyń, następuje utrata krwi, która trwa tak długo, aż zostaną podjęte odpowiednie działania zapobiegawcze. Jednym z wyzwań dla organizmu jest zatkanie otworów w uszkodzonych naczyniach krwionośnych, przy jednoczesnym utrzymywaniu przepływu krwi przez naczynie. Proces tez zwie się właśnie hemostazą.

Przebieg hemostazy

Na proces hemostazy składają się 3 etapy:

1. Zwężenie naczyń.
2. Tymczasowe zablokowanie uszkodzenia czopem płytkowym.
3. Krzepnięcie, czyli utworzenie skrzepu, który uszczelnia ubytek do momentu naprawy tkanki.

Pierwszym krokiem hemostazy jest natychmiastowe zwężenie uszkodzonego naczynia w celu tymczasowego zmniejszenia przepływu krwi i ciśnienia w jego obrębie. Zwężenie naczyń jest warunkowane cząsteczkami parakrynnymi uwolnionymi ze śródbłonka.

Po zwężeniu naczynia krwionośnego szybko następuje drugi etap, czyli mechaniczne zablokowanie otworu przez luźny czop płytkowy. Formowanie czopu zaczyna się od adhezji płytek krwi. Oznacza to, że płytki przylegają do odsłoniętego kolagenu w uszkodzonym obszarze, ulegają aktywacji i uwalniają cytokiny do obszaru wokół uszkodzenia. Czynniki płytkowe wzmacniają miejscowe zwężenie naczynia i aktywują kolejne płytki krwi, które agregują, czyli przylegają do siebie, tworząc luźny czop płytkowy. Płytki aktywujące kolejne płytki krwi są przykładem pętli dodatniego sprzężenia zwrotnego.

Jednocześnie odsłonięty kolagen i czynnik tkankowy inicjują trzeci etap, jakim jest tworzenie włókien białka fibryny, która stabilizuje czop płytkowy i formuje skrzep. Fibryna jest produktem końcowym szeregu reakcji enzymatycznych znanych jako kaskada krzepnięcia. Niektóre czynniki chemiczne biorące udział w kaskadzie krzepnięcia również zwiększają adhezję i agregację płytek krwi w uszkodzonym regionie. Ostatecznie, kiedy uszkodzone naczynie zostaje naprawione, skrzep ulega retrakcji, gdy fibryna powoli zostaje rozpuszczona przez enzym zwany plazminą.

Tworzenie czopu płytkowego

Proces tworzenia czopu płytkowego można przedstawić w 4 krokach:

• aktywacja i wiązanie płytek przez eksponowany po uszkodzeniu kolagen;
• uwalnianie czynników płytkowych;
• przyciąganie większej liczby płytek przez czynniki płytkowe;
• agregacja płytek i tworzenie czopu płytkowego.

W rezultacie, kiedy uszkodzeniu ulega ściana naczyń krwionośnych, eksponowany jest kolagen i uwalniane są substancje chemiczne z komórek śródbłonka, które aktywują płytki krwi. Zwykle śródbłonek naczyń krwionośnych oddziela kolagenowe włókna macierzy od krwi krążącej. Jednak gdy naczynie ulega uszkodzeniu, kolagen zostaje odsłonięty, a płytki bardzo szybko do niego przylegają. Inicjuje to szereg zjawisk chemicznych i fizycznych, czego wynikiem jest czop.

Równowaga podczas procesu

Hemostaza wymaga utrzymania równowagi, ponieważ zbyt mała hemostaza powoduje nadmierne krwawienie. Z kolei zbyt duża spowoduje tworzenie się skrzeplin. Zbyt duża skrzeplina może nawet zablokować światło naczynia i zatrzymać przepływ krwi.

Niewłaściwe krzepnięcie krwi odgrywa ważną rolę w udarze mózgu i zawale serca. Dziedziczne mutacje wpływające na funkcję płytek krwi mogą prowadzić do niewłaściwego krzepnięcia lub nadmiernego krwawienia z powodu zaburzonej hemostazy.

Podsumowanie

Hemostaza jest jednym z ważniejszych procesów zachodzących w organizmie człowieka. Zapobiega wykrwawieniu się lub zatkaniu światła naczynia. Dzięki niej krew może swobodnie krążyć w naczyniach mimo ich ewentualnego uszkodzenia.

Zobacz również: Homeostaza.

Bibliografia

1. Silverthorn D., Fizjologia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
2. Ziółkowska S., Ziółkowski W., Mądra-Gackowska K., Żekanowska E., Kędziora-Kornatowska K., Zaburzenia hemostazy w wieku podeszłym, Geriatria, 12/2018.

	Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej...
	Kolagen naturalny w kapsułkach Skład produktu to wyłącznie naturalny, rybi kolagen. Dzięki temu jest on aktywny biologicznie, a także bardzo wysokiej wchłanialności. Zobacz więcej...