Szukaj
Szukaj

Układ hormonalny

Spis treści

Kolagen naturalny do picia

Kolagen naturalny do picia

Układ hormonalny (inaczej: układ dokrewny, układ endokrynny lub układ wewnątrzwydzielniczy) stanowi układ narządów, tkanek i komórek syntezujących hormony. Pełni on niezwykle ważne funkcje w organizmie człowieka, ponieważ warunkuje utrzymanie homeostazy organizmu, czyli jego wewnętrznej równowagi.

 

Układ hormonalny

Czym jest endokrynologia?

W fizjologii i anatomii odróżnia się 2 grupy gruczołów. Jedną tworzą gruczoły wyposażone w przewody, którymi wydzielinę odprowadzają na zewnątrz – są to gruczoły o wydzielaniu zewnętrznym. Gruczoły w drugiej grupie są pozbawione przewodów, a substancje przez nie wydzielanie (hormony) oddają bezpośrednio do krwi lub limfy, a stąd do narządów wykonawczych.
W przeciwieństwie do grupy pierwszej są to więc gruczoły o wydzielaniu wewnętrznym, zwane gruczołami dokrewnymi.

Zespół gruczołów dokrewnych stanowi układ wewnątrzwydzielniczy, a nauka o nich nosi nazwę endokrynologii. Endokrynologia zajmuje się więc diagnostyką i leczeniem zaburzeń w obrębie gospodarki hormonalnej i gruczołów wydzielania wewnętrznego.

Układ hormonalny – skład

Wprawdzie zdolność do syntezy i wydzielania hormonów posiadają niektóre komórki, to jednak na układ hormonalny składają się przede wszystkim gruczoły dokrewne. Są to:

Sklep Spirulina
Sklep Spirulina

Wszystkie wymienione narządy posiadają zdolność syntezy i wydzielania hormonów, które oddziałują na cały organizm. Przykładowo, jądra odpowiadają głównie za wydzielanie męskich hormonów płciowych, głównie testosteronu, natomiast jajniki za wydzielanie żeńskich hormonów płciowych, głównie estrogenów. Z kolei hormony wydzielane przez nadnercza zależą od części tego narządu. Kora syntezuje dużą ilość hormonów steroidowych (w tym głównie kortyzol i kortykosteron) zaś rdzeń adrenalinę i noradrenalinę.

Układ hormonalny – czynność

Hormony umożliwiają komunikację między poszczególnymi narządami i układami. Niektóre sytuacje powodują rozpoczęcie syntezy poszczególnych hormonów, te zaś docierają do narządów docelowych lub działają w obrębie własnego gruczołu dokrewnego i wywołują szereg zmian.

Przykładowo, wazopresyna wydzielana przez podwzgórze kontroluje zasoby wody zlokalizowane w organizmie. Wpływa na nerki uniemożliwiając nadmierne jej wydzielanie wraz z moczem. Z kolei melatonina syntezowana przez szyszynkę reguluje rytm dobowy, głównie w zakresie snu i czuwania.

Co wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu hormonalnego?

Na prawidłową czynność omawianego układu ma wpływ wiele czynników. Przede wszystkim styl życia – prawidłowa dieta, odpowiednia ilość snu, brak nadmiernego czy przewlekłego stresu oraz codzienna aktywność fizyczna pozwalają w dużej mierze zachować układ hormonalny w zdrowiu. Czynniki zewnątrzpochodne przyczyniają się do rozpoczęcia syntezy hormonów w wielu przypadkach. Ekspozycja na światło (zarówno słoneczne, jak i sztuczne) zatrzymuje produkcję melatoniny, przez co ludzie mogą cierpieć na problemy ze snem – zwłaszcza, jeśli tuż przed snem oglądają telewizję czy korzystają przez dłuższy czas z telefonu komórkowego, co syntezuje światło. W przypadku innych hormonów ich synteza jest regulowana czynnikami wewnątrzpochodnymi, w tym np. fazą cyklu menstruacyjnego od kobiet.

Zaburzenie funkcjonowania układu endokrynnego ma miejsce przy wielu chorobach i schorzeniach dotyczących gruczołów dokrewnych. Nadmierna lub niedostateczna produkcja hormonów, guzy i zmiany tkankowe w obrębie gruczołów lub inne czynniki powodują zaburzenie pracy tych gruczołów, a w efekcie zaburzenie całej homeostazy organizmu. Choroby te należy jak najszybciej zdiagnozować i leczyć. Tym zajmuje się endokrynolog.



Polecane produkty:

Bibliografia

  1. Ganong D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.
  2. Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.

Zapisz się do newslettera!

Szukaj
Kategorie wpisów
Centrum Fizjoterapeuty
Sklep Fizjoterapeuty
Bezpłatne konsultacje
Kubek dla Fizjoterapeuty
Oferty pracy

Popularne w zdrowie

Zostań z nami

Polecane artykuły

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *