Nadpobudliwość psychoruchowa (inaczej: ADHD) to zaburzenie diagnozowane tylko na podstawie zespołu określonych objawów behawioralnych, niezależnie od ich etiologii, mechanizmów psychologicznych czy neuropsychologicznych. Przebiega z zaburzeniem samokontroli, koncentracji i uwagi, przy braku właściwej kontroli reakcji.
Przyczyny nadpobudliwości psychoruchowej
Dokładne przyczyny nadpobudliwości psychoruchowej wciąż nie zostały poznane. Równowaga procesów nerwowych pomiędzy siłą pobudzania i hamowania u osób nadpobudliwych jest zachwiana, choć nie do końca wiadomo dlaczego. Mówi się, że ADHD wiąże się z zaburzeniami neurorozwojowymi, zaś czynnikami ryzyka mogą być:
- urazy na etapie życia płodowego;
- niedotlenienie mózgu u dziecka podczas porodu;
- niska masa urodzeniowa;
- palenie papierosów i picie alkoholu przez kobiety ciężarne;
- zatrucie metalami ciężkimi lub ekspozycja na pestycydy w ciąży.
Wiadomo także, że problemy rodzinne nie stanowią przyczyny rozwoju nadpobudliwości psychoruchowej, o czym wielu specjalistów było przekonanych jeszcze do niedawna.
Nadpobudliwość psychoruchowa – objawy
W znacznym uproszczeniu nadpobudliwość psychoruchową określa się jako odmienną pracę mózgu, w konsekwencji czego dziecko nie ma możliwości kontroli swoich zachowań, w tym uwagi i ruchów. Obserwuje się więc deficyt zdolności wewnętrznej kontroli i hamowania impulsów. Nadpobudliwość ruchowa jest cechą stałą, choć ma tendencję do zmieniania się zależnie od sytuacji oraz wraz z upływem czasu. Jest mocniej wyrażona u dzieci i nastolatków, niż u osób dorosłych. 3 kluczowe objawy nadpobudliwości ruchowej to:
- nadmierna ruchliwość;
- nadmierna impulsywność;
- nasilone zaburzenia uwagi.
Dolegliwości te po raz pierwszy pojawiają się u większości dzieci jeszcze przed ukończeniem 6. roku życia. Dziecko jest stale aktywne, nie może znaleźć sobie miejsca ani skupić się na jednej czynności, zwłaszcza jeśli trwa ona dłużej. Z tego względu może mieć trudności w szkole. Pojawiają się różnego stopnia zaburzenia uwagi, nadmierna impulsywność i brak wytrwałości. Warto zaznaczyć, że nadpobudliwość dotyczy zarówno strefy ruchowej, jak i emocjonalnej. Taka osoba nie radzi sobie dobrze z emocjami, może szybko wpadać w gniew lub w zniecierpliwienie. Działa pochopnie i bez zastanowienia, nie przewidując konsekwencji swojego działania.
Nadpobudliwość ruchowa – diagnostyka
Rozpoznanie zespołu nadpobudliwości psychoruchowej ma miejsce najczęściej między 6. a 9. rokiem życia. Bodźcem do wdrożenia diagnostyki mogą być obserwacje rodziców lub zgłoszenie nauczyciela, a odbywa się ona pod okiem zespołu interdyscyplinarnego złożonego z pedagoga szkolnego, psychologa oraz psychiatry. Znacznie rzadziej wymagana jest dodatkowo konsultacja neurologa dziecięcego. Rozpoznanie ADHD opiera się na obserwowanych objawach, niekiedy długoterminowo, a także rozmowach z dzieckiem.
Nadpobudliwość psychoruchowa – leczenie
Przede wszystkim każdy rodzic powinien pamiętać o ważnych wskazówkach wychowawczych, które w dużym stopniu wpływają na przebieg nadpobudliwości psychoruchowej. Są one następujące:
- konsekwentność w ustalaniu reguł i obowiązków;
- kontrola własnych emocji i nieprzenoszenie ich na dziecko;
- stawianie wobec dziecka jasnych, klarownych wymagań;
- stworzenie atmosfery bezpieczeństwa i zrozumienia;
- ograniczenie telewizji, gier komputerowych i innych czynności o działaniu silnie pobudzającym na układ nerwowy;
- dostosowanie obowiązków do możliwości dziecka i chwalenie wszelkich postępów czy drobnych osiągnięć;
- uporządkowanie zadań dziecka w ciągu dnia (stały harmonogram jest pożądany);
- częste rozmowy i wspólne aktywności z dzieckiem;
- nauka odczytywania sygnałów poprzedzających wybuch dziecka i wdrażanie w tym momencie zaleceń specjalistów.
To właśnie praca rodziców z dzieckiem (a także praca nauczyciela z dzieckiem) ma kluczowe znaczenie w leczeniu nadpobudliwości psychoruchowej. Psychoedukacja, sesje z psychologiem i różnego rodzaju formy pracy specjalistycznej (np. dogoterapia, hipoterapia, muzykoterapia) przyczyniają się do uzyskania zadowalających efektów. Dziecko wraz z upływem czasu nauczy się radzić sobie z emocjami.
Polecane produkty:
|
Omega 3
Olej Omega 3 to czysty, 100% naturalny produkt pozyskiwany z rośliny o nazwie Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescens). Tłoczony jest na zimno co sprawia, że zachowuje wszystkie, cenne składniki. Stanowi m.in. wsparcie dla mózgu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Cieślińska B., ADHD – nadpobudliwość psychoruchowa, Bydgoszcz 2014.
- Januszewska E., Januszewski A., Nadpobudliwość psychoruchowa – kryteria diagnostyczne, przebieg i trudności na różnych etapach rozwoju, Rocznik Filozoficzny Ignatianum, XXII / 2 (2016), s. 28-51.
