Wyrostek żebrowy (łac. processus costalis, inaczej: wyrostek poprzeczny, łac. processus transversus) to jeden z najważniejszych elementów kostnych tworzących kręgi, z których składa się kręgosłup każdego człowieka. Wspomniane wyrostki biorą udział zarówno w utrzymaniu właściwej struktury kręgów, jak i w ich odpowiedniej ruchomości.
Budowa kręgu
Kręgi mają wspólną zasadniczą budowę, choć może ona różnić się nieco w zależności od odcinka kręgosłupa. Nieco inaczej wyglądają w obrębie szyi, a inaczej w odcinku piersiowym czy w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Warto jednak zaznaczyć, że każdy typowy kręg składa się z:
- trzonu – części przedniej, silnej i grubej, stanowiącej jego większość;
- łuku – części tylnej, słabszej i cieńszej.
Pośrodku obu tych części lokuje się otwór kręgowy, przez który przebiega jedna z najważniejszych struktur ośrodkowego układu nerwowego, czyli rdzeń kręgowy. Suma wszystkich otworów tworzy kanał kręgowy. Od łuku każdego kręgu odchodzi siedem wyrostków:
- pojedynczy wyrostek kolczysty – skierowany najbardziej ku tyłowi, którego można z łatwością wyczuć przez skórę;
- parzyste wyrostki stawowe górne i dolne – kierujące się ku górze i ku dołowi;
- parzyste wyrostki żebrowe (inaczej: wyrostki poprzeczne) – odchodzące od kręgów bocznie.
Warto zaznaczyć, że wskutek urazu może dojść do uszkodzenia struktur kostnych budujących kręgi, co niemal zawsze wpływa negatywnie na biomechanikę kręgosłupa.
Wyrostek żebrowy – charakterystyka
Wyrostki żebrowe są parzyste, co oznacza, że każdy krąg ma ich dwie sztuki. Odchodzą od łuków kręgowych między wyrostkami stawowymi górnymi i dolnymi, kierując się w stronę boczną. Ich budowa może różnić się w zależności od odcinka kręgosłupa. Prezentuje się to mniej więcej następująco:
- kręgi szyjne – wyrostki poprzeczne są tu stosunkowo krótkie, skierowane bocznie i ku dołowi. Składają się z dwóch listewek kostnych, łączących się na wolnym końcu i zaopatrzonych w guzki: przedni i tylny. Obie te listewki obejmują tzw. otwór wyrostka poprzecznego, przez który przebiegają dwie żyły kręgowe wraz z tętnicą i splotem nerwów współczulnych. Co istotne, na górnej powierzchni każdy wyrostek poprzeczny ma bruzdę będącą miejscem przebiegu gałęzi przedniej szyjnych nerwów rdzeniowych;
- kręgi piersiowe – wyrostki poprzeczne są tu mocno zbudowane, solidne, wytrzymałe (z wyjątkiem 2-3 ostatnich). Na górnych kręgach kierują się bocznie, zaś później powoli odchylają się ku dołowi. Na przednich powierzchniach końców tych wyrostków znajdują się niewielkie dołki żebrowe pokryte chrząstkami stawowymi. Służą do połączenia się z guzkami żeber;
- kręgi lędźwiowe – odchodzą od podstawy łuku i od trzonu kręgu. Zbudowane są głównie ze szczątkowych żeber lędźwiowych, a w znacznie mniejszym stopniu z właściwych wyrostków poprzecznych.
Kręgi krzyżowe zrastają się w mocną kość krzyżową, dlatego w tym odcinku kręgosłupa nie wymienia się już poszczególnych wyrostków.
Wyrostek żebrowy – funkcje
Wyrostki żebrowe są strukturami kostnymi, uczestniczą więc w tworzeniu masy kostnej wszystkich kręgów. Dodatkowo stanowią istotny element w biomechanice kręgosłupa, ponieważ przyczepiają się do nich mięśnie i więzadła. Więzadła te dodatkowo stabilizują sąsiednie kręgi, zmniejszając ryzyko ich patologicznego przemieszczania się i następczych kontuzji.
Polecane produkty:
|
Igły do akupunktury
Wysokiej jakości igły do akupunktury zostały zaprojektowane z myślą o pacjencie. Posiadają one krótką prowadnicę i niesamowitą ostrość, co pozwala na przeprowadzenie bardzo bezpiecznego zabiegu, a zarazem mniej bolesnego. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
