Kość biodrowa (łac. os ilium) stanowi największy odcinek kości miednicznej. Jest ważną strukturą, ponieważ stanowi miejsce przyczepu licznych struktur.
Kość biodrowa – budowa
Omawiana kość składa się z dwóch części: trzonu oraz talerza. Ponadto granica między tymi strukturami jest zaznaczona na stronie wewnętrznej kresą łukowatą.
Trzon kości biodrowej
Stanowi mniejszą, zgrubiałą i dolną część kości. W efekcie wytwarza górny odcinek panewki.
Na wewnętrznej powierzchni trzonu przyczepiają się górne włókna mięśnia zasłaniacza wewnętrznego . Z kolei na powierzchni zewnętrznej część mięśnia prostego uda.
Talerz kości biodrowej
Stanowi większą, spłaszczoną i górną część kości. Ponadto ogranicza bocznie miednicę większą. Wyróżniamy dwie powierzchnie na talerzu kości biodrowej, tj.:
- pośladkową;
- krzyżowo-miedniczną.
Należy także wspomnieć, że częścią talerza kości biodrowej jest grzebień biodrowy, który stanowi zgrubiały, górny jego brzeg.
Powierzchnia pośladkowa
Jest falista, z przodu lekko wypukła, natomiast z tyłu wklęsła. Jest bardzo ważna, ponieważ służy za miejsce przyczepu trzech mięśni pośladkowych. W efekcie trzy niezbyt silnie zaznaczone, chropowate kresy pośladkowe odgraniczają ich pola przyczepu.
Kresa pośladkowa tylna jest najkrótsza ze wszystkich i ogranicza małą, tylną oraz chropowatą powierzchnię talerza, która stanowi część pola przyczepu mięśnia pośladkowego wielkiego.
Kresa pośladkowa przednia biegnie skośnie w poprzek talerza. Między nią, a kresą tylną i grzebieniem biodrowym leży przyczep mięśnia pośladkowego średniego.
Z kolei kresa pośladkowa dolna, najsłabiej ze wszystkich zaznaczona, biegnie łukowato powyżej panewki od przedniego do tylnego brzegu kości, w miejscu, gdzie jest ona najwęższa. Dodatkowo, między nią, a kresą przednią znajduje się przyczep mięśnia pośladkowego małego.
Powierzchnia krzyżowo-miedniczna
U dołu od trzonu kości odgranicza ją kresa łukowata. Powierzchnia ta jest gładka i wklęsła. Tworzy dół biodrowy, który stanowi miejsce przyczepu mięśnia biodrowego.
Ku tyłowi od dołu znajduje się nierówne pole, na którym można odróżnić dwa odcinki:
- przednio-dolny – pokryty chrząstką (przeważnie włóknistą) i zwany powierzchnią uchowatą. Łączy się stawowo z powierzchnią uchowatą kości krzyżowej;
- tylno-górny – silnie chropowaty, zwany guzowatością biodrową. Służy przeważnie do przyczepu więzadeł krzyżowo-biodrowych międzykostnych oraz mięśnia najdłuższego, mięśnia biodrowo-żebrowego lędźwi i mięśnia wielodzielnego.
Grzebień biodrowy
Jest wypukły ku górze i wygięty w kształt litery S. Rozpoczyna się tępym kolcem biodrowym przednim górnym, a kończy kolcem biodrowym tylnym górnym.
Na grzebieniu odróżnia się trzy równoległe listewki:
- wargę zewnętrzną – stanowiącą przyczep mięśnia skośnego zewnętrznego brzucha, mięśnia najszerszego grzbietu i powięzi szerokiej uda;
- wargę wewnętrzną – stanowiącą przyczep mięśnia najdłuższego, mięśnia biodrowo-żebrowego lędźwi, mięśnia czworobocznego lędźwi, mięśnia poprzecznego brzucha oraz powięzi biodrowej;
- kresę pośrednią – znajdującą się między obiema wargami i stanowiącą przyczep mięśnia skośnego wewnętrznego brzucha.
Z wargi zewnętrznej, około 5 cm od kolca biodrowego przedniego górnego, uwypukla się guzek biodrowy, który można z łatwością wyczuć przez skórę.
Brzegi talerza kości biodrowej
Wyróżnia się brzeg przedni oraz tylny talerza kości biodrowej.
Brzeg przedni jest wklęsły, a na jego końcach widać dwie wyniosłości przedzielone wcięciem. Wyniosłość górną opisuje się jako kolec biodrowy przedni górny. Dalej, ku dołowi, brzeg przedni przechodzi w trzon kości łonowej i tworzy wraz z nim wyniosłość biodrowo-łonową.
Do kolca biodrowego przedniego górnego od strony zewnętrznej przyczepia się mięsień naprężacz powięzi szerokiej wraz z powięzią szeroką uda. Z kolei od strony wewnętrznej znajduje się przyczep mięśnia biodrowego. Do wierzchołka przyczepia się więzadło pachwinowe oraz mięsień krawiecki.
Dolna wyniosłość zwana kolcem biodrowym przednim dolnym stanowi przyczep mięśnia prostego uda oraz więzadła biodrowo-udowego stawu biodrowego.
Brzeg tylny talerza jest krótszy, lecz również posiada dwie wyniosłości. Wyniosłość górną zwie się kolcem biodrowym tylnym górnym i przyczepia się do niej więzadło krzyżowo-biodrowe tylne. Natomiast wyniosłość dolna jest znana jako kolec biodrowy tylny dolny. Następnie, ku dołowi, brzeg tylny przechodzi w głębokie wcięcie kulszowe większe.
Polecane produkty:
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... | |
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004.