Ferroportyna to duże białko transportowe pełniące istotną rolę w metabolizmie żelaza. Znaleźć go można w największych ilościach w enterocytach, czyli komórkach nabłonkowych dwunastnicy, choć lokalizuje się także w innych tkankach organizmu. Utrata jej funkcji wiąże się z wystąpieniem różnych problemów zdrowotnych, m.in. niedokrwistości.
Ferroportyna – charakterystyka
Ferroportyna jest błonowym receptorem dla hepcydyny (hormonu peptydowego produkowanego w wątrobie, biorącego udział w hemostazie żelaza) i wykazuje funkcje komórkowego eksportera żelaza. Wykazano jej obecność w wielu komórkach mających istotny udział w gospodarce żelazem. Są to głównie enterocyty, ale również makrofagi i syncytiotrofoblasty łożyska. Związanie się hepcydyny z ferroportyną prowadzi między innymi do zahamowania eksportu żelaza do krwi i obniżenia bądź nawet całkowitego zahamowania absorpcji żelaza przez enterocyty.
Podczas przechodzenia przez błonę komórkową jon żelazawy ulega utlenieniu do Fe3+ i w tej postaci dopiero wiąże się z białkiem apotransferyną, tworząc transferynę. Główne miejsca ekspresji ferroportyny to podstawno-boczna powierzchnia enterocytów, błona komórkowa makrofagów oraz komórki trofoblastu. Pojedyncza cząsteczka ferroportyny zbudowana jest aż z 571 reszt aminokwasowych, z wysoce konserwatywną resztą histydyny zlokalizowaną w pozycji 32.
Ferroportyna – funkcje
Funkcje ferroportyny można przedstawić w skrócie następująco:
- eksport żelaza Fe2+ z enterocyta;
- eksport Fe2+ odzyskanego z dojrzałych erytrocytów;
- transport Fe2+ do płodu.
Innymi słowy, integralną funkcją biologiczną omawianego związku w komórce jest eksportowanie żelaza z jej wnętrza i przekazywanie go poprzez błonę podstawno-boczną na zewnątrz do układu krwionośnego.
Enterocyty – charakterystyka
Aby jeszcze lepiej zrozumieć temat, warto wiedzieć, czym są enterocyty – komórki w największym stopniu gromadzące ferroportynę. Z funkcjonalnego punktu widzenia są one najważniejszymi komórkami dla utrzymania ogólnoustrojowej homeostazy żelaza. Stanowią komórki absorpcyjne dwunastnicy, dzięki czemu uczestniczą w absorpcji żelaza z przewodu pokarmowego. Enterocyty posiadają rąbek szczoteczkowy bogaty w enzymy, utworzony przez liczne mikrokosmki. Pokrywają one ich skierowaną do światła jelita powierzchnię. Tworzą się z zachowujących aktywność mitotyczną, niezróżnicowanych komórek krypt jelitowych Lieberkuhna. Następnie ulegają transportowi do koniuszków kosmków, gdzie ulegają procesowi apoptozy, a następnie są złuszczane w dużych ilościach do światła jelita. Ich średni czas życia to 2-5 dni. Ogólną liczbę enterocytów w organizmie człowieka szacuje się aż na 17 miliardów.
Zaburzenia w obrębie ferroportyny
Gen ferroportyny posiada skrót SLC40A1. Jego mutacje prowadzą do powstania hemochromatozy na drodze utkwienia żelaza w makrofagach. Hemochromatoza to choroba pojawiająca się zwykle u osób w wieku 40-60 lat. Objawia się głównie ciągłym uczuciem zmęczenia, bólem stawów, dolegliwościami żołądkowo-jelitowymi oraz hepatomegalią. Leczenie polega na regularnych upustach krwi (1-2 razy w tygodniu) przez okres kilku lub kilkunastu tygodni, jak również na farmakoterapii.
Polecane produkty:
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Krzyżowska K., Eszyk J., Gonciarz M., Ferrytyna – udział w gospodarce żelazem i znaczenie diagnostyczne, Lekarz POZ, 5/2020.
- Węgrzyn D., Adamek K., Łoniewska B., Budowa bariery jelitowej, Pomeranian Journal of Life Sciences, 3/2017.
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.
