Choroby przysadki mózgowej to grupa różnych dolegliwości, których wspólnym mianownikiem jest nadmiar lub niedobór hormonów przez nią syntezowanych. Przyczyny i obraz kliniczny poszczególnych chorób różni się od siebie, przez co także leczenie jest inne. Wymagana jest bardzo dokładna diagnostyka.
Choroby przysadki mózgowej
Do najczęściej występujących współcześnie chorób przysadki mózgowej zaliczamy:
- guzy przysadki;
- niedobór hormonu wzrostu;
- akromegalia i gigantyzm;
- hiperprolaktynemia;
- niedoczynność przysadki mózgowej;
- zespół pustego siodła.
Każda z tych dolegliwości wymaga odrębnego opisu.
Guzy przysadki mózgowej
Zazwyczaj guzy przysadki są niezłośliwe, jednak dają specyficzne, uciążliwe objawy, takie jak: bóle głowy, zawroty głowy, zaburzenia widzenia. Wiąże się to ze wzrostem guza na przestrzeni czasu, przez co uciska on na sąsiadujące tkanki. W niektórych przypadkach guzy przysadki mogą wydzielać hormonu, np. prolaktynę, FSH, TSH czy hormon wzrostu. Daje to dodatkowe objawy, w zależności od funkcji danego hormonu. Podsumowując, częstym skutkiem obecności guzów przysadki są objawy wynikające z ucisku struktur mózgowia oraz nadmiar jednego hormonu kosztem niedoboru innych.
Niedobór hormonu wzrostu
Niedobór hormonu wzrostu jest niebezpieczny szczególnie u dzieci, ponieważ powoduje u nich karłowatość i niski wzrost. U osób dorosłych typowymi objawami dolegliwości są osłabienie mięśni, ogólne zmęczenie i obniżenie masy kostnej. Wzrasta ryzyko otyłości. Przyczyn niedoboru hormonu wzrostu może być wiele. Wśród popularnych wyróżnia się: niedoczynność przysadki, gruźlicę, poporodowy uraz przysadki. Warto zaznaczyć, że niedobory tego hormonu często towarzyszą genetycznym chorobom wrodzonym.
Akromegalia i gigantyzm
Przyczyną akromegalii jest nadmierna produkcja hormonu wzrostu, co powoduje patologiczny rozrost tkanek i przerost kości. Typowe są również bóle głowy, bóle kostno-stawowe oraz pogrubienie rysów twarzy. Choroba występuje u osób dorosłych, u których rozwój kośćca został zakończony. Jeśli pojawi się u dzieci i młodzieży jeszcze na etapie rozwoju i wzrostu, chorobę zwie się gigantyzmem.
Hiperprolaktynemia
Przyczyną hiperprolaktynemii są guzy przysadki, które produkują prolaktynę. Hormon ten odpowiada przede wszystkim za prawidłową laktację u kobiet w okresie poporodowym, jednak w niewielkich stężeniach występuje także u kobiet nierodzących i u mężczyzn. Nadmiar tego hormonu u kobiet powoduje m.in. zaburzenia miesiączkowania, niepłodność, trądzik i nadmierne owłosienie ciała, natomiast u mężczyzn – impotencję oraz ginekomastię (powiększenie piersi). Bez względu na płeć typowe są stany depresyjne, zmniejszenie libido i drażliwość.
Niedoczynność przysadki mózgowej
Do najczęstszych przyczyn niedoczynności przysadki mózgowej zaliczamy: guzy, urazy mechaniczne, przewlekłe przyjmowanie niektórych leków, różnego rodzaju infekcje, sarkoidozę czy naświetlania. Może być skutkiem ubocznych operacji i zabiegów okolicy mózgowia. W efekcie następuje do zmniejszenia syntezy wielu hormonów przysadki mózgowej, dlatego obraz kliniczny choroby jest wysoce zróżnicowany.
Zespół pustego siodła
Taki zespół diagnozujemy wówczas, gdy siodło (anatomiczna struktura otaczająca przysadkę) patologicznie zwiększa swój rozmiar i w efekcie uciska na przysadkę. Skutkiem jest obkurczenie się przysadki, co prowadzi do jej niedoczynności. Zespół pustego siodła może być pierwotny (nie daje zwykle objawów) i wtórny (objawy są zróżnicowane).
Jak leczyć choroby przysadki mózgowej?
Leczenie zależy od tego, co jest dokładną przyczyną danej choroby. W przypadku guzów na pierwszy rzut stosuje się farmakoterapię, a jeśli mimo leków guz dalej zwiększa swoją objętość lub objawy w dalszym ciągu występują – stosuje się chirurgiczne wycięcie guza. Zwykle farmakoterapia jest nieodłącznym elementem leczenia chorób przysadki, ponieważ ma na celu wyrównanie zaburzeń hormonalnych i tym samym eliminację objawów związanych z dysfunkcją układu hormonalnego.
Polecane produkty:
|
Omega 3
Olej Omega 3 to czysty, 100% naturalny produkt pozyskiwany z rośliny o nazwie Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescens). Tłoczony jest na zimno co sprawia, że zachowuje wszystkie, cenne składniki. Stanowi m.in. wsparcie dla mózgu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Nowacki P., Guzy okolicy podwzgórzowo-przysadkowej, Polski Przegląd Neurologiczny, 1/2009.
- Lleva R., Inzucchi S., Rozpoznawanie i leczenie gruczolaków przysadki mózgowej, Onkologia po Dyplomie, 2/2011.
- Kapczuk I., Beń-Skowronek I., Jaklińska T., Szewczyk L., Zaburzenia hormonalne w przebiegu leczenia guzów okolicy podwzgórzowo-przysadkowej, Endokrynologia Pediatryczna, 9/2010.
- Chrzanowska J., Zubkiewicz-Kucharska A., Seifert M., Noczyńska A., Wielohormonalna niedoczynność przysadki – problemy diagnostyczne, 4/2016.
