Drzewo oskrzelowe (łac. arbor bronchialis) to inaczej system dróg doprowadzających powietrze do płuc, w których następuje wymiana gazowa wewnętrzna. Budują je oskrzela (łac. bronchi), które rozgałęziają się na mniejsze, bardziej szczegółowe fragmenty, wyglądem przypominające gałęzie drzew (stąd nazwa).
Drzewo oskrzelowe – budowa
Drzewo oskrzelowe to inaczej oskrzela, które swoim przebiegiem przypominają właśnie wygląd drzewa. Im bliżej są płuc, tym bardziej się rozgałęziają, wytwarzając charakterystyczne drzewo oskrzelowe. Wyróżnia się oskrzela płatowe (3 po prawej stronie klatki piersiowej i 2 po lewej stronie klatki piersiowej), a także oskrzela segmentowe (10 dla prawego płuca i 8 dla płuca lewego). Oskrzela segmentowe dzielą się na podsegmentowe, a te na małe oskrzela, zraziki i grona. Najmniejsze oskrzela mają 1-1,5 mm średnicy, zaś oskrzeliki około 0,5-1 mm średnicy. Te drugie nie zawierają już chrząstek.
Oskrzeliki oddechowe po dwukrotnym podziale przechodzą w przewodziki pęcherzykowe, przeważnie kończące się woreczkami pęcherzykowymi. Na całej swojej powierzchni pokryte są pęcherzykami płucnymi. Oskrzela o średniej wielkości i te małe pokrywa nabłonek oddechowy z komórkami migawkowymi. W efekcie oczyszcza on ściany dróg oddechowych i produkuje wydzielinę nawilżającą wdychane powietrze.
Drzewo oskrzelowe – funkcje
Podstawową funkcją drzewa oskrzelowego jest transport dwustronny gazów z tchawicy do płuc i odwrotnie. Innymi słowy, tymi drogami przemieszcza się wdychane powietrze bogate w tlen oraz wydychane powietrze bogate w dwutlenek węgla. Dodatkowo w oskrzelach następuje dalsze oczyszczanie, ogrzewanie i nawilżanie powietrza, które swój początek ma już w jamie nosowej.
Unerwienie drzewa oskrzelowego
Unerwienie drzewa oskrzelowego pochodzi bezpośrednio z nerwu błędnego i jego gałęzi – nerwu krtaniowego wstecznego. Dodatkowo udział w unerwieniu biorą gałęzie współczulne pochodzące z pnia współczulnego.
Drzewo oskrzelowe – zapalenie
Za zapalenie oskrzeli odpowiadają w większości przypadków wirusy, zwłaszcza wirusy grypy A i B, paragrypy, koronawirusy, adenowirusy, rinowirusy, metapneumowirus oraz syncytialny wirus oddechowy (wirus RSV). W konsekwencji obrzęku oskrzeli i tworzenia się śluzu dochodzi do nadmiernego wytwarzania plwociny, kaszlu i objawów obturacji dróg oddechowych. Charakterystyczne objawy to:
- kaszel utrzymujący się powyżej 5 dni (często 14-21 dni);
- duszność;
- świszczący oddech;
- łagodny dyskomfort w klatce piersiowej;
- ból gardła i twarzy;
- subiektywne uczucie zatkanego nosa i jego przekrwienie;
- niewielka gorączka.
Objawy (poza kaszlem) zazwyczaj utrzymują się przez 2-3 tygodnie. Wśród czynników bakteryjnych dominują: M. pneumoniae, C. pneumoniae, B. pertussis, Legionella, H. influenzae, S. pneumoniae oraz M. catarrhalis. W terapii zakażeń wirusowych stosuje się leczenie objawowe, zaś jeśli sprawcą są bakterie, dołącza się do tego antybiotyki.
Drzewo oskrzelowe – drenaż
Drenaż drzewa oskrzelowego wykonywany jest głównie w przebiegu chorób przewlekłych układu oddechowego, w których typowe jest zaleganie wydzielin w świetle przewodów oskrzela. Stosuje się go oprócz leków rozrzedzających śluz czy leków rozszerzających oskrzela. Jego celem jest przenoszenie wydzieliny z obwodowych dróg oddechowych do centralnych dróg oddechowych w celu jej odkrztuszenia bądź odessania. Wyróżnia się 2 rodzaje drenażu ułożeniowego:
- drenaż statyczny (pozycje drenażowe);
- drenaż dynamiczny (rytmiczne, czynne zmiany ułożenia tułowia wykonywane w pozycji siedzącej, połączone z innymi zabiegami wspomagającymi oczyszczanie drzewa oskrzelowego).
Sam drenaż obejmuje przede wszystkim różnego rodzaju opukiwanie i oklepywanie grzbietu na przebiegu płuc i drzewa oskrzelowego. Zabiegi wykonuje najczęściej pielęgniarka lub fizjoterapeuta, choć bliscy pacjenta powinni przejść instruktaż z drenażu drzewa oskrzelowego, aby móc wykonywać zabiegi w warunkach domowych.
Polecane produkty:
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka – repetytorium, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Fal A., Babicki M., Brożek-Mądry E., Dobrzyński P., Jaźwińska-Tarnawska E., Karniej P., Kuchar E., Mastalerz-Migas A., Rzymski P., Wiela-Hojeńska A., Diagnostyka i leczenie wybranych infekcji oraz stanów zapalnych dróg oddechowych. Wytyczne dla lekarzy POZ, Lekarz POZ, 5/2021.
- Margas A., Kostorz-Nosal S., Warzecha J., Ziora D., Jastrzębski D., Rehabilitacja oddechowa, Rehabilitacja w praktyce, 2/2020.
