Egzostoza to łagodna zmiana chrzęstno-kostna, która może zlokalizować się w dowolnym miejscu na ciele. Najczęściej jednak spotkamy ją w okolicy paznokci oraz w jamie ustnej. W wielu przypadkach obecność egzostozy długo nie daje żadnych objawów. Pojawiają się one dopiero wówczas, gdy narośla są już większe. Zwykle wymagają usunięcia. Metodą leczenia z wyboru jest więc chirurgia.
Egzostoza podpaznokciowa
Egzostoza podpaznokciowa to łagodna zmiana chrzęstno-kostna, zlokalizowana na paliczkach dystalnych (zazwyczaj w ich bocznych częściach). Przyjmuje postać guza, który wraz z upływem czasu prowadzi do wystąpienia objawów klinicznych, takich jak m.in.:
- uniesienie płytki paznokciowej;
- zniszczenia łożyska;
- powiększenie paliczka;
- napięcie skóry w obrębie dotkniętego schorzeniem palca;
- deformacja i rozwarstwienie paznokcia;
- stan zapalny;
- onycholiza (tzw. odstający paznokieć).
Początkowo dolegliwość ma bezobjawowy przebieg. Powyższe objawy rozwijają się wówczas, gdy egzostoza przybiera już większe rozmiary. Przyczyny nie są znane, jednak do grona poważnych czynników ryzyka zaliczamy urazy paznokci (uderzenie, nadepnięcie, przytrzaśnięcie drzwiami itd.) oraz błędy podczas obcinania paznokci.
Leczeniem egzostozy podpaznokciowej zajmuje się podochirurg. Polega ono na usunięciu całej zmiany wraz z korzeniem zlokalizowanym pod łożyskiem paznokcia. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym, trwa około 30 minut. Przez niespełna tydzień należy unikać obciążania nogi, warto przy tym dbać o regularną zmianę opatrunku.
Egzostoza kości
Egzostoza może pojawić się również w obrębie dowolnej kości w organizmie człowieka. Przyjmuje postać guzków i narośli, które mogą zlokalizować się w każdym miejscu na danej kości. Najczęściej wynika z:
- przewlekłych stanów zapalnych (wskutek powtarzających się mikrourazów bądź chorób autoimmunologicznych);
- chorób nowotworowych;
- długotrwałego przyjmowania niektórych leków, w tym chemioterapii;
- wad wrodzonych kości;
- nieprawidłowego gojenia się kości, np. po złamaniach czy pęknięciach.
W zależności od lokalizacji kości z egzostozą, dolegliwość może dawać objawy lub też nie. Diagnozuje się ją na podstawie badania RTG, a metodą leczenia jest chirurgiczne usunięcie narośli. Nie należy jednak mylić egzostozy z osteofitami, które również są naroślami kostnymi, jednak tworzą się przy krawędziach kostnych stawów.
Egzostoza jamy ustnej
Egzostozy w obrębie jamy ustnej stanowią łagodne wyniosłości kostne, wyrastające na powierzchni kości wewnątrz jamy ustnej. Mogą lokalizować się jednostronnie lub obustronnie, a miejscem ich występowania są najczęściej:
- linia pośrodkowa podniebienia;
- językowa strona żuchwy;
- okolica zębów przedtrzonowych (wał żuchwowy);
- okolica bródkowa (rzadziej);
- szew podniebienny;
- strona przedsionkowa wyrostka zębodołowego szczęki i językowej części zębodołowej żuchwy.
Etiologia powstawania takich zmian jest wieloczynnikowa, główną rolę odgrywają jednak czynniki genetyczne i środowiskowe. Przypuszcza się, że początkiem zmian są łagodne, przewlekłe stany zapalne toczące się w kości lub jej bezpośrednim sąsiedztwie. Zmiany są najczęściej bezobjawowe, ich obecność nie wiąże się z wystąpieniem żadnych objawów klinicznych. Można je rozpoznać na podstawie prostego badania, jednak uzupełnienie powinno stanowić RTG. W szczególności przy egzostozach mnogich lub o dużych rozmiarach. Egzostozy zarówno pojedyncze, jak i mnogie, muszą zostać usunięte chirurgicznie. Zajmuje się tym chirurg stomatologiczny.
Egzostoza przewodu słuchowego
Egzostoza może dotyczyć także innych miejsc na ciele niż paznokcie czy jama ustna. Przykładem jest choćby przewód słuchowy zewnętrzny. Zmiany lokalizują się przeważnie w miejscu przewężenia przewodu słuchowego zewnętrznego w okolicy szwu bębenkowo-łuskowego lub bębenkowo-sutkowego. Rozwój egzostozy może prowadzić do wystąpienia niedosłuchu oraz dolegliwości bólowych związanych z uciskiem gałązek nerwu skroniowo-żuchwowego. Każdorazowe wystąpienie objawów jest wskazaniem do rozważenia leczenia chirurgicznego, co jest jedyną skuteczną metodą trwałego usunięcia zmian chrzęstno-kostnych.
Leczenie chirurgiczne wyrośli kostnych w obrębie narządu słuchu polega na wycięciu ich osteotomem lub wiertarką uszną z dojścia wewnątrzusznego, wewnątrzprzewodowego lub zausznego. Rokowania są dobre.
Polecane produkty:
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... | |
Kolagen naturalny w kapsułkach
Skład produktu to wyłącznie naturalny, rybi kolagen. Dzięki temu jest on aktywny biologicznie, a także bardzo wysokiej wchłanialności. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Rudziński R., Brzeska M., Dembowska E., Egzostoza w linii szwu podniebiennego – opis przypadku, Magazyn Stomatologiczny, 9/2017.
- Kuczkowski J., Potocka M., Kobierska-Gulida G., Przewoźny T., Dubaniewicz-Wybieralska M., Kostniaki i wyrośla kostne przewodu słuchowego zewnętrznego w materiale Kliniki Otolaryngologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, Otolaryngologia Polska, 6/2010.
- Borycki B., Księżopolski J., Chruściel B., Frank S., Plakwicz P., Wojtowicz A., Kukuła K., Egzostozy kości szczęk: etiologia, morfologia i leczenie wyrośli kostnych – przegląd literatury, J Stola, 71/2018.