Każdy rodzic powinien wiedzieć, jak zapobiec czkawce u noworodka i skąd tak naprawdę się ona bierze. Najczęściej jest to zjawisko fizjologiczne, może jednak wynikać z błędów podczas karmienia lub pielęgnacji noworodka. Jeśli czkawka jest uporczywa, przewlekła lub towarzyszą jej inne dolegliwości, warto skonsultować się z pediatrą.
Czkawka u noworodka – przyczyny
Na samym początku należy zaznaczyć, że czkawka jest reakcją, która może wystąpić u każdego człowieka bez względu na wiek. Będzie więc występować w pierwszych tygodniach życia dziecka i nie powinna wzbudzać większych obaw. Najczęściej ustępuje samoistnie. Jej możliwe przyczyny:
- zbyt łapczywe połykanie mleka podczas karmienia, w trakcie czego dziecko połyka także spore ilości powietrza (dotyczy zarówno mleka modyfikowanego, jak i mleka kobiecego);
- połykanie powietrza podczas zabawy, głużenia, płaczu lub śmiania się;
- mokra pieluszka;
- nagle ochłodzenie organizmu, powodujące spadek temperatury ciała oraz odczuwanie przez dziecko zimna;
- przejedzenie się;
- intensywność bodźców, które docierają do dziecka w pierwszych tygodniach życia.
Co ciekawe, czkawka u noworodków może pojawiać się nawet kilkanaście razy w ciągu dnia. Zwykle wynika z niedojrzałości układu nerwowego. Czkawka trwająca ponad 48 godzin nazywana jest przedłużającą się, natomiast jeśli trwa ona powyżej 2 miesięcy, przybiera charakter przewlekły. Dopiero takie sytuacje powinny wzbudzać niepokój rodziców.
Zobacz również: Czy czkawka u niemowląt jest groźna?
Jak wygląda czkawka u noworodka?
Czkawką nazywamy nagłe, niekontrolowane i mimowolne skurcze przepony oraz mięśni międzyżebrowych, poprzedzone nagłym zamknięciem głośni. Zjawisku temu towarzyszy charakterystyczny dźwięk (opisywany jako „hyk”). Czkawce nie powinny towarzyszyć żadne inne objawy. Jeśli się pojawią, prawdopodobnie wskazują na toczące się w organizmie dziecka patologie.
Jak zapobiec czkawce u noworodka?
Znając najczęstsze przyczyny czkawki w tak młodym wieku, możemy szybko ustalić postępowanie mające na celu jej profilaktykę. Przede wszystkim ważna jest prawidłowa technika karmienia. Przykłady rekomendowanych przez specjalistów pozycji:
- klasyczna – kobieta siedzi wygodnie i trzyma noworodka tak, by główka spoczywała na zgięciu jej łokcia. Dłonią podtrzymuje się pupę dziecka, a jego brzuszek jest przytulony do brzucha matki;
- spod pachy – nóżki dziecka znajdują się pod pachą kobiety (i opierają się dodatkowo o fotel), a jego brzuszek styka się z jej bokiem. Należy ręką dodatkowo podtrzymywać główkę.
Karmimy dziecko aż do momentu, w którym samo puści pierś. Warto także kupić specjalną butelkę, która minimalizuje ryzyko tworzenia się pęcherzyków powietrza w smoczku oraz z której mleko wydostaje się wyłącznie w momencie, w którym maluch ssie. Zawsze po karmieniu podnieś dziecko do pozycji pionowej (pilnując główki), aby mogło mu się odbić.
Dodatkowo warto dbać o odpowiednią temperaturę w pomieszczeniach, w których przebywa dziecko. Jeśli wychodzimy na zewnątrz zimą, dbajmy o ciepłą odzież i kocyk, natomiast latem pilnujmy, aby ubranko było przewiewne, a nad wózkiem znajdował się dach chroniący przed nadmiernym słońcem. Nie ma jednak sposobów, które pozwolą na całkowitą prewencję epizodów czkawki, ponieważ jest to zjawisko fizjologiczne.
Zobacz również: Pozycje do karmienia piersią.
Czkawka u noworodka – kiedy do lekarza?
Czkawka powinna być zjawiskiem niepokojącym, gdy:
- przedłuża się i nie ustępuje mimo stosowanych domowych metod łagodzących;
- powoduje u dziecka dyskomfort, np. wywołuje niepokój, płaczliwość;
- prowadzi do zaburzeń snu, noworodek nie chce spać lub się wybudza;
- towarzyszy jej utrata apetytu, gorączka lub spadek masy ciała.
Każdy niepokojący nas przypadek warto jednak skonsultować z pediatrą.
Jak zlikwidować czkawkę u niemowląt?
Jeśli już dojdzie do wystąpienia czkawki, nie ma skutecznych sposobów jej całkowite usunięcie. Jest to fizjologiczny i naturalny odruch, dlatego zazwyczaj nie dąży się do jej eliminacji. Jeśli jednak czkawka przedłuża się, a rodzice widzą, że dziecko się męczy, mogą wykonać delikatny masaż brzuszka zgodnie z ruchem wskazówek zegara i ruchem perystaltycznym jelit. Można również podać dziecku odrobinę mleka (lub kilka kropel wody w późniejszym wieku), a także unieść je do pozycji pionowej, podobnie jak ma to miejsce przy odbijaniu po posiłku.
Zainteresował Cię ten temat?
Wyżej przybliżyliśmy tematykę związaną z bardzo ważnym działem jakim jest pediatria. Jeżeli chcesz rozwijać się dodatkowo w temacie i pomagać nie tylko dzieciom, ale również mamom przed, w trakcie i po porodzie, dowiedz się jak prowadzić pacjentów uroginekologicznych. Najlepszym rozwiązaniem jest zdobycie wiedzy bezpośrednio u specjalistów, w rozszerzonym zakresie na certyfikowanych szkoleniach, gdzie uzyskuje się szczegółowe informacje o technikach fizjoterapeutycznych i ich wykorzystaniu u pacjentów.
Kod rabatowy na kurs Trening dna miednicy BeBo
Z tego względu, specjalnie dla naszych czytelników Portalu Fizjoterapeuty wynegocjowaliśmy 10% zniżki na kursy i szkolenia prowadzone przez certyfikowanych instruktorów BeBo Polska. W celu uzyskania zniżki podczas zapisów (telefonicznie lub przez stronę www.bebotrening.pl) wystarczy podać kod: FIZJOTERAPEUTY
Bibliografia
- Nadratowski P., Jastrzębski K., Uporczywa czkawka – diagnostyka i terapia, Medycyna po Dyplomie, 2014.
- Czerwonka-Szaflarska, J. Gawryjołek, Kolka jelitowa w praktyce pediatrycznej, Forum Medycyny Rodzinnej, 6/2010.
- Lissauer T., Pediatria, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2019.
