Czkawka jest naturalnym, fizjologicznym zjawiskiem, którego przynajmniej raz w życiu doświadczył każdy człowiek. Dochodzi do niej wówczas, gdy skurcz mięśni oddechowych wiąże się z zamknięciem głośni i wytworzeniem charakterystycznego odgłosu. Ośrodek kontrolujący czkawkę zlokalizowany jest w tworze siatkowatym pnia mózgu.
Czym dokładnie jest czkawka?
To odruch przymusowego i synchronicznego skurczu mięśni wdechowych z następczym zamknięciem szpary głośni, dający charakterystyczne wrażenie akustyczne. Zgodnie z inną definicją to czynność odruchowa, która może być wywoływana przez wiele różnych bodźców, polegająca na gwałtownym skurczu przepony i innych mięśni wdechowych z niemal równoczesnym zamknięciem głośni, czemu towarzyszy charakterystyczny dźwięk. W efekcie częstość skurczów może wahać się od 4 do 60 na minutę. Jest to czkawka naturalna.
W niektórych przypadkach chorobowych może się ona przedłużać, prowadząc do bezsenności, zmęczenia czy też depresji. Jeśli nie przekracza 48 godzin nazywana jest ostrą, z kolei gdy trwa ponad 48 godzin określana jest jako chroniczna. Chroniczna czkawka jest rzadkim schorzeniem dotykającym około 1/100 000 pacjentów. U niektórych z nich może trwać kilka dni lub tygodni z naprzemiennymi okresami zaostrzenia i remisji.
Czkawka – przyczyny
Istnieje wiele przyczyn tego stanu. Czkawka może być bowiem wywołana:
- czynnikami fizjologicznymi – ustępuje samoistnie po zaprzestaniu działania bodźca;
- chorobami – podczas których dochodzi do pobudzenia części wstępującej łuku odruchowego lub ośrodka czkania;
- czynnikami idiopatycznymi.
Do najczęściej występujących u dorosłych osób czynników fizjologicznych zalicza się:
- zbyt szybkie jedzenie;
- spożywanie zbyt obfitych posiłków lub połykanie zbyt dużych kęsów;
- spożywanie napojów gazowanych i alkoholu;
- endoskopię górnego odcinka przewodu pokarmowego;
- intensywne doznania emocjonalne.
Czkawka wywołana chorobami może wiązać się z chorobami jamy brzusznej, klatki piersiowej lub głowy (głównie ośrodkowego układu nerwowego).
Fizjologiczne znaczenie czkania
Fizjologiczne znaczenie czkania wyjaśnia się możliwością usuwania z żołądka powietrza połkniętego podczas ssania, ponieważ nagły skurcz przepony powoduje ucisk na dno żołądka, co umożliwia oseskom spożywanie większej ilości mleka i tym samym zwiększa szansę na przetrwanie. Za hipotezą tą przemawia znacznie częstsze występowanie czkawki u noworodków i niemowląt niż u starszych dzieci i dorosłych. Oszacowano, że czkanie zajmuje noworodkom ponad pół godziny dziennie.
Czkawka – leczenie
Czkawka może być zarówno zjawiskiem naturalnym, jak również groźnym objawem chorobowym. W pierwszym przypadku nie należy podejmować leczenia, dolegliwość bowiem zwykle sama mija. Istnieje wiele powszechnie praktykowanych, naturalnych sposobów pozbycia się czkawki, takich jak wstrzymywanie powietrza, picie wody, przestraszenie kogoś czy oddychanie do papierowej torebki. Metody te uznawane są za ludowe i nie znajdują potwierdzenia w medycynie.
W każdym przypadku wykrycia choroby mogącej mieć związek z uporczywą czkawką, a jest to większość chorób jamy brzusznej i klatki piersiowej, należy podjąć próbę leczenia przyczynowego. Ustąpienie czkawki pod wpływem takiego leczenia uznaje się za dowód związku przyczynowo-skutkowego. Czkawki idiopatyczne należy leczyć objawowo, głównie za pomocą odpowiedniej farmakoterapii.
Cukier a czkawka
Jedno z amerykańskich czasopism medycznych opublikowało komentarz dotyczący znanego sposobu, polegającego na połykaniu cukru. Zjedzenie na czczo łyżeczki cukru trzcinowego jako sposobu na czkawkę polecano już wiele lat temu. W związku z tą metodą cukier nie powinien być rozpuszczany w ustach, lecz przełykany.
Wiąże się to z teorią, że drobinki cukru mogą podrażniać zakończenia nerwowe przełyku i zakłócać tym samym przebieg impuslsów nerwowych powodujących czkawkę. Naukowcy wyjaśniają jednak, że w znacznie większym stopniu wiąże się to z „zajęciem” mózgu inną czynnością i w ten sposób z odwróceniem jego uwagi od podtrzymywania czkawki. Ten sposób nie został potwierdzony klinicznie, choć wiele osób wskazuje na jego skuteczność.
Polecane produkty:
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Cywka T., Adamczyk K., Psujek M., Wolska K., Prystupa A., Udar móżdżku jako przyczyna uporczywej czkawki, Family Medicine & Primary Care Review, 3/2012.
- Nadratowski P., Uporczywa czkawka – diagnostyka i terapia, Medycyna po Dyplomie, 11/2014.
- Zylicz Z., Uporczywa czkawka jako objaw zatorowości płucnej. Opis przypadku, Medycyna Paliatywna w Praktyce, 1/2011.
