Stenoza kręgosłupa

Stenoza kręgosłupa to zwężenie kanału kręgowego. Występuje, gdy rdzeń kręgowy w odcinku szyjnym kręgosłupa (szyi) lub korzenie nerwowe w dolnej części pleców (lędźwiowego kręgosłupa) są uciskane.

Stenoza kręgosłupa – objawy

Objawy lędźwiowego zwężenia często obejmują ból kończyn dolnych (rwa kulszowa), a także mrowienie nóg, osłabienie lub drętwienie. Ból ramienia jest typowym objawem zwężenia kanału ujścia nerwu w odcinku szyjnym kręgosłupa. Przy zwężeniu kanału kręgowego, występującym wraz z mielopatią w odcinku szyjnym, dochodzi często do zaburzeń w koordynacji.

Istnieje wiele potencjalnych objawów zwężenia kanału kręgowego. Specyficzne symptomy w głównej mierze determinowane są przez lokalizację oraz stopień nasilenia zwężenia kręgowego w kręgosłupie.

Najczęstsze objawy zwężenia kanału kręgowego:

• rozwijają się powoli w czasie, lub mają powolny początek;
• pojawiają się i zanikają, w przeciwieństwie do ciągłego bólu;
• występują podczas niektórych czynności (takich jak chodzenie – lędźwiowa stenoza lub jazda na rowerze, trzymanie głowy w pozycji pionowej) lub stanie w miejscu – lędźwiowa stenoza;
• uczucie ustępuje po odpoczynku (w pozycji siedzącej lub leżącej) lub dowolnym zgięciu do przodu.

Objawy zwężenia w odcinku lędźwiowym

Gdy zwężenie rozwinęło się w dolnej części pleców (kręgosłup lędźwiowy), mogą rozwijać się bóle nóg podczas chodzenia. W medycynie nazywa się to chromanie przestankowe. Może to być spowodowane niewydolnością krążenia obu tętnic (chromanie naczyniowe) lub zwężeniem rdzenia (neurogenne lub pseudo-przestankowe). Ból nóg może ustąpić gdy pacjent odpocznie, jednak w przypadku zwężenia kanału kręgowego musi zazwyczaj usiąść na kilka minut, aby odciążyć nogi i dolny odcinek pleców. Natomiast ból w przypadku kończyn dolnych, z chromaniem pochodzenia naczyniowego, zostanie zredukowany gdy pacjent po prostu zatrzyma się.

W przypadku zwężenia kanału w odcinku lędźwiowym, zginanie w przód lub siedzenie „otworzy” kanał kręgowy poprzez rozciągnięcie więzadła żółtego, co złagodzi ból nóg i towarzyszące temu objawy. Jednak będą one powracać jeżeli pacjent ponownie będzie znajdował się w pozycji wyprostowanej. Może pojawiać się również drętwienie i mrowienie – zazwyczaj wraz z bólem.

Diagnostyka

Diagnostyczne badania obrazowe dla pacjentów z wszelkiego rodzaju zwężeniem kanału kręgowego obejmują zarówno rezonans magnetyczny (MRI) lub tomografia komputerowa (TK) z mielogramem (odsetkowy skład komórkowy szpiku kostnego), a czasami jedno i drugie. Zwykły skan TK może lepiej identyfikować przyczyny zwężenie kanału kręgowego na kościach, ale nie może dać tego samego szczegółowego wglądu dla tkanek miękkich, które mogą powodować zwężenie takie jak wybrzuszenia dysków, wypukliny czy przerost wiązadeł.

W związku ze zmianami kompresji na rdzeń kręgowy, objawy zwężenia mogą od czasu do czasu ulegać zmianie, przez co badanie przedmiotowe może nie wykazać żadnych deficytów neurologicznych lub niedowładów. Warto dodać, że niektóre rodzaje ruchów i pozycje ciała mogą wywołać objawy.

Zwężenie ujścia nerwów można ustalić nie tylko przez TK i MRI, ale także poprzez wstrzyknięcie w podejrzaną okolicę kanału nerwowego małej ilości miejscowego znieczulenia. Nazwa tej procedury to selektywny blok korzeni nerwowych. Po wstrzyknięciu i zmniejszeniu objawów u pacjenta, dzięki czasowemu osłabieniu kończyn, lekarz diagnozuje i określa dokładnie źródło objawów, a także przewiduje złożoność ewentualnej operacji.

Metody diagnostyczne przed operacją

Rzadko kiedy chirurg używa badań elektrodiagnostycznych, aby określić rodzaj zabiegu. Jednak badania te mogą być pomocne, aby ustalić czy objaw spowodowany jest neuropatią czy problem leży w korzeniach nerwowych. Niewielu chirurgów jest przekonanych co do tych badaniach. Wyniki nie są zbyt pomocne w planowania zabiegu chirurgicznego, lecz mogą przyczynić się do podjęcia decyzji, aby ewentualnie wykluczyć konieczność przeprowadzenia operacji (jeśli jest globalny problemem neuropatyczny, operacja nie będzie wykonywana).

Na poniższym filmie fizjoterapeuta Kamil z Centrum Fizjoterapeuty pokazuje jak przeprowadzić test diagnozujący stenozę (zwężenie) otworu międzykręgowego.

Stenoza kręgosłupa – leczenie

Leczenie zwężenia otworu kręgowego może być niechirurgiczne (ćwiczenia, leki przeciwzapalne, nadtwardówkowe wstrzykiwania oraz modyfikacja aktywności) lub operacyjne kręgosłupa.

Istnieje szeroka gama zabiegów nieoperacyjnych, które, jeżeli jest to tylko możliwe, powinny być zastosowane w pierwszej kolejności przy zwężeniu kanału kręgowego. Zaliczamy do nich:

• kinezyterapię;
• modyfikację stylu życia;
• wstrzykiwania;
• farmakoterapię.

Kinezyterapia

Odpowiedni program ćwiczeń fizycznych jest nierozłącznym składnikiem prawie każdego programu leczenia zwężenia kanału kręgowego kręgosłupa (stenozy). Chociaż ćwiczenia nie wyleczą stenozy, ważne jest, aby pacjenci pozostali aktywni w celu zwiększenia tolerancji na występujące objawy i nie zostali osłabieni z występującej bezczynności w tym okresie.

Fizjoterapeuta może dobrać odpowiedni program ćwiczeń, który przedstawi pacjentowi i poinstruuje go, jak prawidłowo go wykonać. Po pewnym czasie wykonywania tych ćwiczeń, pacjent będzie mógł realizować je samemu, stopniowo rozwijając siłę i wytrzymałość mięśni.

Modyfikacja aktywności

Pacjenci zazwyczaj słyszą żeby unikać aktywności, która pogarsza objawy zwężenia ze strony kręgosłupa. Przy stenozie lędźwiowej zazwyczaj bardziej komfortowo czują się podczas zgięcia do przodu. Zaleca się modyfikację aktywności (która może powodować ból) np.:

• podczas spaceru poprzez pochylenie w przód, a także używanie do pomocy tzw. chodzik zamiast poruszania się w pozycji pionowej;
• korzystanie z rowerka stacjonarnego (pochylając się do przodu na kierownicy) zamiast długich spacerów;
• siedzenie na fotelu zamiast na krześle.

Wszystko po to, aby pacjent odczuwał jak największy komfort podczas czynności dnia codziennego.

Wstrzykiwania zewnątrzoponowe

Wstrzyknięcie kortyzonu w zewnętrzną okolicę opony twardej (znieczulenie miejscowe) może tymczasowo złagodzić objawy zwężenia kanału kręgowego. Niektóre badania wykazały jednak wątpliwą, długoterminową skuteczność tych zastrzyków, ponieważ istnieją pewne obawy dotyczące stosowania zastrzyków z kortykosteroidami, ze względu na możliwość wystąpienia ryzyka złamań związanego z osteoporozą. Jednak jest to nadal główne rozwiązanie oferowane przez wielu lekarzy.

Leki

Leki przeciwzapalne (takie jak aspiryna i ibuprofen), mogą być przydatne w łagodzeniu objawów związanych ze zwężeniem kanału kręgowego. Dzięki odpowiedniemu przyjmowaniu, krótkoterminowe stosowanie leków może być pomocne przy ciężkich przypadkach bólowych ze strony nerwów. Niektórzy lekarze przepisują również leki rozluźniające mięśnie, a w skrajnych leki antydepresyjne.

Działania niepożądane leków są zawsze dużym problemem. Jako środek ostrożności, konieczne jest, aby pacjenci upewnili się czy nie są uczuleni na jakikolwiek składnik.

Zobacz również: Kręgozmyk.

	Kwas hialuronowy na stawy i skórę Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej...
	Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Sobański D., Strohm W., Kolasa P., Ocena leczenia operacyjnego pacjentów ze stenozą zwyrodnieniową w odcinku lędźwiowym metodą hemilaminektomii, Aktualności Neurologiczne, 14/2014.
2. Szmyrka-Kaczmarek M., Kowalewski K., Bóle kręgosłupa w schorzeniach reumatycznych, Polski Przegląd Neurologiczny, 2/2010.