Wzrost kości to proces wzrastania szkieletu w trakcie rozwoju organizmu człowieka. Procesy tworzenia się, jak i resorpcji kości przebiegają przez cały okres życia, a także warunkują ich przebudowę.
Wzrost kości – fizjologia
Osteogeneza, czyli kostnienie przebiega w organizmie człowieka w dwóch mechanizmach:
- Kostnienie śródbłoniaste (dotyczy pierwszych kości w ciele, żuchwy, obojczyka) – zachodzi bez etapu chrzęstnego, na podłożu tkanki łącznej mezenchymalnej w 7 tygodniu życia płodowego;
- Kostnienie śródchrzęstne (dotyczy wszystkich pozostałych kości) – zachodzi na podłożu tkanki chrzęstnej.
Chondroblasty różnicują się w komórki tkanki chrzęstnej – chondrocyty. Te następnie podlegają przemianom komórkowym na poziomie przebiegających w kolejności proliferacji, dojrzewania, hipertrofii oraz degeneracji, w celu przejścia ossyfikacji.
Kości długie wzrastają na długość na swoich końcach ze względu na aktywność chrząstek wzrostowych. To poprzecznie zlokalizowane obszary kości między przynasadą a nasadą. Strefy te zbudowane są z mnożących się w bardzo szybkim tempie komórek, które ułożone są w kolumny wzdłuż osi długiej kości. Okostna zapewnia przyrost grubości kości. Powoduje, że odkładają się nowe warstwy na powierzchni kości, czyli dochodzi do procesu nazywanego apozycją. Nasady kości z kolei wzrastają w wyniku kostnienia tkanki chrzęstnej wokół jąder kostnienia. Pojawiają się one podczas rozwoju szkieletu w charakterystycznych okresach dla danej lokalizacji.
Tempo wzrostu szkieletu
Tempo, w jakim wzrasta dana kość, zależy od jej lokalizacji topograficznej, a także okresu rozwoju, w jakim znajduje się organizm. Wpływ poszczególnych chrząstek wzrostowych kości kończyn dla uzyskania ich ostatecznej długości jest zróżnicowany. Dynamika wzrastania powoduje, że możemy wyróżnić kilka okresów zmieniającej się aktywności wzrostu:
- Od momentu urodzenia do około 5-6 roku życia. Dotyczy to obu płci i jest to tzw. szybkie wzrastanie;
- Do 10 roku życia w przypadku dziewczynek i do 12 roku życia w przypadku chłopców. Dochodzi do spowolnienia wzrastania;
- Około 11-13 roku życia u dziewczynek i około 13-15 roku życia u chłopców dochodzi do pokwitaniowego skoku wzrostowego;
- Do około 14-15 roku życia u dziewczynek i do około 16-18 roku życia u chłopców utrzymuje się szybkie wzrastanie;
- Do 21 roku życia u kobiet i do 25 roku życia u mężczyzn następuje spowolnienie oraz zakończenie wzrastania.
W pierwszych 10 latach wzrost kości długich następuje w szybszym tempie niż w przypadku kręgosłupa. Po tym okresie dochodzi do większego przyrostu wzrostu poprzez wzrastanie kręgosłupa. Trwa on około dwa lata dłużej niż ma to miejsce we wzrastaniu kości długich.
Wiek kostny
Wiek kostny w rzeczywistości może odbiegać od wieku metrykalnego (kalendarzowego). Może to bardzo istotnie wpływać na podejmowanie decyzji terapeutycznych. W celu określenia wieku kostnego należy wykorzystać radiogramy regionów szkieletu, które mówią o znacznej dynamice zmian w pojawianiu się wtórnych jąder kostnienia. Metodą najczęściej stosowaną jest test Rissera.
Test Rissera opiera się on na radiogramach miednicy. W tym przypadku ocenia się apofizę grzebienia talerza kości biodrowej. Test Reissera opisuje 6 stadiów kostnienia:
- 0 – brak jądra kostnienia.
- 1 – cień jądra kostnienia pojawia się w obszarze przedniego górnego kolca biodrowego.
- 2 – postępuje w kierunku tylnym. Początkowo sięga do połowy długości grzebienia talerza kości biodrowej.
- 3 – sięga do kolca tylnego talerza kości biodrowej.
- 4 – w następnej kolejności zlewa się z obrysem talerza kości biodrowej.
- 5 – całkowite połączenie.
Interpretacja testu Rissera prezentuje się następująco:
- stopnie 0, 1, 2 uważane są za ujemny wynik testu Rissera;
- stopnie 3,4,5 uważane są za dodatni wynik testu Rissera.
Pozostałe, również często praktykowane metody to metoda Greulicha-Pyle’a i Tenner-Whitehouse’a (Kopczyńskiej-Sikorskiej) opiera się na radiogramach przednio-tylnych niedominującej ręki i nadgarstka, a także metoda Sauvegraina opierająca się na radiogramach bocznych i przednio-tylnych stawu łokciowego. Metoda ta szczególnie wykorzystywana jest u nastolatków.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kruczyński J., Szulc A., Wiktora Degi Ortopedia i rehabilitacja. Wybrane zagadnienia z zakresu chorób i urazów narządu ruchu dla studentów i lekarzy, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015.
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
