Karmienie piersią jest jedną z najbardziej podstawowych czynności fizjologicznych. Mało kto zdaje sobie jednak sprawę, jak powstaje mleko matki. Pewne jest, że to integralna część schematu żywienia noworodka i niemowlęcia do pierwszego roku życia, a niekiedy nawet dłużej.
Czym jest kobiece mleko?
Mleko kobiece jest wydzieliną umożliwiającą karmienie potomstwa i dostarczenie mu cennych składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego wzrostu i rozwoju. Skład wydzieliny gruczołu sutkowego zmienia się w sposób dynamiczny. Wyróżnia się 4 podstawowe rodzaje kobiecego mleka:
- wydzielina przedporodowa – powstaje jeszcze w ciąży, w jej III trymestrze. Ma na celu przygotowanie gruczołów do właściwej produkcji;
- siara – zwana także mlekiem początkowym, jest syntezowana kilka dni po porodzie;
- mleko przejściowe – produkowane jest przez 2 tygodnie, a jego cel stanowi wytworzenie mleka właściwego;
- mleko właściwe – ostateczna forma mleka kobiecego produkowana już do końca okresu karmienia piersią.
Każda z poszczególnych postaci posiada inny skład, jednak każda z nich jest bardzo ważna dla przygotowania matki i prawidłowego rozwoju dziecka.
Skład mleka matki
Wydzielina przedporodowa i siara różnią się zasadniczo od ostatecznej wersji kobiecego pokarmu. Zawierają w swoim składzie więcej białek i enzymów, ale za to mniej tłuszczów i węglowodanów. Przyczyną takiej różnicy jest niedokończony jeszcze proces dojrzewania czynnościowego gruczołu sutkowego. Dojrzałe mleko kobiece zawiera głównie:
- białko – nie tylko budulcowe, ale i immunoglobuliny, składowe dopełniacza, laktoferryna, hormony i czynniki bioaktywne. Stwierdza się aż 18 rodzajów aminokwasów;
- węglowodany – wśród których głównym jest laktoza (7g na 100ml). Wyróżnia się także niewielkie ilości polisacharydów, oligocukrów czy aminocukrów;
- tłuszcze – fosfolipidy, glicerydy, cholesterol, które pełnią ważne funkcje budulcowe i energetyczne;
- witaminy – w tym duże ilości witamin: A, B1, B2, B6, B12, C, D, E, K i kwasu foliowego;
- składniki mineralne – między innymi sód, potas, wapń, magnez, chlor, fosfor, miedź, kobalt, cynk, żelazo i selen.
Wszystkie te składniki są niezbędne, aby dziecko mogło się rozwijać. Sztuczne mleka nie posiadają wszystkich tych składników w odpowiednich ilościach, dlatego w razie możliwości rekomenduje się karmienie piersią w pierwszych etapach życia dziecka.
Jak powstaje mleko matki?
Mleko matki powstaje w procesie zwanym laktacją, który zachodzi w gruczole sutkowym. Opisując dokładnie, kobiece mleko jest wydzieliną tworzącą się wskutek syntezy i transportu selektywnego w komórkach nabłonka gruczołowego oraz międzykomórkowego pasażu składników osocza. W pęcherzykach mlecznych mleko matki jest jałowe, jednak przepływając przez przewody mleczne uzupełnia swój skład o bakterie komensalne i probiotyczne, które tam rezydują. Jak jednak dochodzi do procesu tworzenia się mleka?
Podstawą jest prawidłowe żywienie kobiety w ciąży i po porodzie. Wszystko co zostanie zjedzone przekłada się bowiem na jakość i skład mleka. Odżywcze składniki pokarmowe spożyte z pokarmem przez kobietę trafiają do dalszych odcinków przewodu trawiennego, gdzie są metabolizowane. W postaci takich metabolitów trafiają do jej krwiobiegu, a następnie do wszystkich tkanek organizmu, w tym także do gruczołów mlekowych. Krew bogata w takie składniki dociera do laktocytów, czyli komórek odpowiedzialnych za proces tworzenia mleka. Jednym z najważniejszych składników, niezbędnych do produkcji odpowiedniej ilości i konsystencji mleka jest woda. Stanowi ona bazę całego pokarmu, dlatego kobietom w ciąży i karmiącym piersią zaleca się picie odpowiedniej ilości wody.
Za tworzenie mleka matki odpowiadają 2 odruchy:
- prolaktynowy (wytwarzania mleka);
- oksytocynowy (uwalniania mleka).
Podczas karmienia piersią ssanie sutka powoduje uwalnianie prolaktyny przez przysadkę mózgową, co skutkuje wzrostem produkcji mleka w odpowiednich gruczołach. Ten sam odruch ssania powoduje także uwalnianie oksytocyny, która warunkuje skurcz komórek odpowiedzialnych za wypływanie mleka.
Zobacz również: Dieta w ciąży – jak wpływa na słuch dziecka?
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Pawlus B., Kordek A., Łoniewska B., Podstawowe składniki mleka kobiecego – najnowsze wiadomości, Medycyna Rodzinna, 5/2004.
- Kowalska D.,Gruczyńska E., Bryś J., Problemy Higieny i Epidemiologii, 2/2015.
- Kamińska-El-Hassan E., Mikulska A., Wójtowicz J., Witkowska-Zimny M., Komponenty komórkowe mleka kobiecego, Postępy Nauk Medycznych, 9/2017.
