Cysteina jest endogennym aminokwasem zawierającym grupę tiolową -SH, będącym powszechnym składnikiem wielu białek. Organizm jest w stanie samodzielnie syntezować pewne ilości tego związku, dzięki czemu pokrywa dzienne zapotrzebowanie.
Za co odpowiada cysteina?
Cysteina bierze udział we wszystkich reakcjach, w których są zaangażowane grupy zawierające siarkę. Spełnia funkcje obronne organizmu, ponieważ posiada zdolność wiązania metali ciężkich i trujących substancji (np. cyjanków czy związków arsenu). Aminokwas ten wchodzi również w skład wielu enzymów, stanowiąc ich centrum aktywne. Jak wiadomo, enzymy zapoczątkowują najważniejsze reakcje i procesy organizmu. Oprócz tego, do najważniejszych funkcji cysteiny zalicza się:
- utrzymywanie prawidłowego stężenia glukozy we krwi;
- warunkowanie prawidłowej syntezy kolagenu i keratyny, a więc wpływ na kondycję skóry, włosów i paznokci;
- syntezę koenzymu A;
- wpływ na kondycję tkanek miękkich, w tym ścięgien czy skóry;
- udział w syntezie glutationu.
W fizjologicznych stężeniach cysteina posiada zdolność eliminacji toksyn i wolnych rodników. Można zatem powiedzieć, że działa antyoksydacyjnie. Wykazano, że może wpływać na prewencję chorób cywilizacyjnych, takich jak miażdżyca, nowotwory czy bezpłodność.
Źródła cysteiny
Za źródła cysteiny (stymulują one również organizm do produkcji endogennej wersji) uznaje się:
- mięso i ryby (w szczególności łosoś);
- jajka;
- mleko oraz przetwory mleczne (w szczególności parmezan);
- rośliny strączkowe;
- orzechy, nasiona, pestki (w szczególności pistacje).
Aby cysteina mogą powstać w sposób fizjologiczny konieczna jest obecność w organizmie metioniny, seryny oraz witamin – kwasu foliowego, witaminy B6, witaminy B12. W związku z tym niedobór cysteiny może wystąpić u osób starszych, mających problemy żołądkowo-jelitowe oraz niedożywionych, zwłaszcza jeśli występuje niedobór witamin z grupy B.
Szkodliwość cysteiny
Omawiany aminokwas występuje w komórkach ludzkich na bardzo niskim poziomie. Jest to mechanizmem obronnym przed jej toksycznością, szczególnie niebezpieczną w stosunku do ośrodkowego układu nerwowego. Utrzymanie niskiego poziomu cysteiny w komórkach reguluje wiele reakcji wbudowywania jej w białka i peptydy, a także szereg przemian tlenowych i beztlenowych.
Dlaczego cysteina uznawana jest za aminokwas neurotoksyczny? Otóż w swojej zredukowanej postaci jest tiolem toksycznym w stosunku do układu nerwowego. Powoduje spadek poziomu ATP w komórkach (niezbędna do wielu procesów energia) i prowadzi do zmian neurodegeneracyjnych. Jednak pomimo swojej toksyczności w fizjologicznych stężeniach jest komórkom bezwzględnie potrzebna.
Nadmiar cysteiny w organizmie
Nadmiar cysteiny w ludzkim organizmie powoduje szereg objawów, takich jak:
- biegunka;
- nudności i wymioty;
- bóle głowy, zawroty głowy;
- wysypka, problemy dermatologiczne.
Bardzo duże przedawkowanie cysteiny trwające dłuższy czas upośledza czynność układu nerwowego i układu krwionośnego. Mogą rozwinąć się poważne choroby sercowo-naczyniowe. Nadmiar cysteiny jednak nie występuje często, ponieważ jak wspomniano – organizm ma zdolność wbudowywania aminokwasu do białek, przez co nie jest on wykorzystywany. Przedawkowanie może wystąpić przy doustnym przyjmowaniu preparatów z cysteiną.
Cysteina w suplementach diety
Cysteina jest składnikiem niektórych leków i suplementów diety. Zalecane dawkowanie w razie potrzeby wynosi od 400 do 1000 mg dziennie. Preparatów z tym aminokwasem nie powinny przyjmować kobiety w ciąży, karmiące piersią, dzieci i chorzy na cystynurię. Należy pamiętać, że suplementy z cysteiną obniżają efekty chemioterapii raka piersi, obniżają stężenie insuliny w organizmie (ważne dla diabetyków) oraz mogą powodować migrenę u mężczyzn leczących się na potencję.
Kiedy zatem można przyjmować takie suplementy? Dodatkowe przyjmowanie cysteiny jest zalecane między innymi przy:
- problemach z płodnością;
- uszkodzeniach słonecznych skóry;
- trądziku;
- niektórych schorzeniach dróg oddechowych;
- problemach z włosami i skórą głowy;
- niektórych objawach alergii.
Cysteinę warto przyjmować wraz z witaminą C, ponieważ zwiększa ona biodostępność tego aminokwasu. Cysteina jest również składnikiem preparatów do użytku zewnętrznego, szczególnie przydatnych przy słabych, łamliwych włosach. Nadaje im blask i zmniejsza nadmierne wypadanie.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
- Bańkowski E., Biochemia. Podręcznik dla studentów uczelni medycznych, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2016.
