Płodowy zespół alkoholowy (FAS) wciąż stanowi poważny problem we współczesnej ginekologii i położnictwie. Jeszcze przed jego opisaniem wiadomo było, że dzieci alkoholiczek są odmienne. Jednak przed podjęciem szerszych badań w tym zakresie nie przypuszczano, że nawet kobiety sporadycznie spożywające alkohol w czasie ciąży mogą uszkodzić płód.
Jak alkohol wpływa na płód?
Łożysko nie chroni płodu przed wszystkimi substancjami. Po spożyciu przez kobietę w ciąży alkoholu po około 40-60 minutach jego stężenie we krwi płodu będzie identyczne jak u matki. Wyeliminowanie alkoholu z krwiobiegu matki jest jednak 2 razy szybsze niż z krwi płodu.
Alkohol działa na dziecko w dwojaki sposób:
- bezpośrednio – zaburzając wzrost i zróżnicowanie komórek;
- pośrednio – obniżając dopływ tlenu, substancji odżywczych i zaburzając gospodarkę hormonalną.
Na każdym etapie życia płodowego alkohol powoduje zwężenie naczyń krwionośnych w łożysku oraz sznurze pępowinowym. W efekcie dochodzi do upośledzenia odżywiania i dotlenienia organizmu, co spowalnia jego rozwój.
Najpoważniejsze uszkodzenia powoduje picie alkoholu w pierwszych 6-8 tygodniach ciąży oraz w czasie ostatnich 2 miesięcy.
Płodowy zespół alkoholowy (FAS)
W 1973 roku opracowano kryteria diagnostyczne dla FAS, które obejmują:
- niską masę urodzeniową;
- mały obwód głowy;
- charakterystyczne rysy twarzy;
- uszkodzenia centralnego układu nerwowego;
- obniżony iloraz inteligencji;
- problemy z zachowaniem.
Kolejne badania wykazały jednak, że objawy mogą wystąpić bez charakterystycznych cech fizycznych. W 2004 roku pojawiły się kolejne kryteria. Wprowadzono również nazwę FASD dla tych zaburzeń, które nie mają wyraźnych oznak fizycznych, a są wynikiem działania alkoholu w życiu płodowym.
Do głównych skutków spożywania alkoholu przez kobiety ciężarne należą zmiany wyglądu u dziecka, takie jak:
- osadzone szeroko oczy;
- skrócone szpary powiekowe i opadające powieki;
- krótki, zadarty nos i szeroka nasada nosa;
- słabo zaznaczona lub niewystępująca rynienka między nosem a górną wargą;
- cienka górna warga ze słabą czerwienią lub pozbawiona czerwieni wargowej;
- dłuższa odległość między górną wargą a nosem;
- nisko osadzone uszy;
- szeroka i płaska twarz.
Badania mózgu dzieci z FAS wskazują na pewne zmiany neuroanatomiczne obejmujące zmiany strukturalne w hipokampie, móżdżku, ciele modzelowatym i zwojach podstawy. Badania neuropsychologiczne dowodzą, że wyżej wymienione uszkodzenia mózgu powodują u dzieci osłabienie ogólnego funkcjonowania intelektualnego, zaburzenia rozwoju motoryki oraz zaburzenia sensoryczne.
Terminy w literaturze
Obecnie w literaturze stosuje się następujące terminy:
- FASD – spektrum płodowych zaburzeń alkoholowych. Termin ten jest nadrzędny dla wszystkich innych, jednak nie występuje w diagnostyce klinicznej;
- FAS – płodowy zespół alkoholowy obejmujący szereg zaburzeń i charakteryzujący się widocznymi zewnętrznymi cechami wyglądu;
- FAE – płodowy zespół alkoholowy, w którym dochodzi do uszkodzeń poalkoholowych, ale nie ma typowych zewnętrznych rysów twarzy wskazujących na uszkodzenie;
- ARBD – wady wrodzone związane z działaniem alkoholu. Należą do nich różnego rodzaju defekty występujące od urodzenia, np. wady serca;
- ARND – poalkoholowe zaburzenia rozwoju układu nerwowego. Objawy związane są wyłącznie ze strefą umysłową, natomiast objawy fizyczne nie występują.
Rehabilitacja
Rehabilitacja dziecka może mieć swój początek jeszcze przed urodzeniem i przybrać formę zapobiegania lub wsparcia matki.
Istotne jest wczesne zdiagnozowanie zaburzeń, ponieważ dziecko nie mając stwierdzonej niepełnosprawności intelektualnej, nie otrzyma dostatecznego wsparcia w rozwoju, co może skutkować niskim poczuciem własnej wartości. Rehabilitacja umożliwia trening wspierający funkcje przystosowawcze i naukę satysfakcjonujących kontaktów z innymi. Szczególnie korzystna wydaje się być integracja sensoryczna. Należy również wspomnieć, że wymaga się współpracy wielu specjalistów.
Dodatkowe terapie, które mogą wspomóc i uzupełnić rehabilitację to:
- techniki behawioralne;
- kinezjologia edukacyjna;
- neurostymulacja;
- metody relaksacyjne;
- socjoterapia;
- terapia poprzez zabawę;
- muzykoterapia;
- choreoterapia.
Polecane produkty:
|
Chlorella z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella to alga słodkowodna, która wspomaga naturalne procesy organizmu w oczyszczaniu z toksyn. Oprócz witamin i minerałów, zawiera m.in. CGF (czynnik wzrostu Chlorelli), który przyspiesza regenerację tkanek, podział i wzrost komórek. Zobacz więcej... |
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Baranowska A., Płodowy zespół alkoholowy (FAS) jako zagrożenie dla rozwoju dziecka, Journal of Education, Health and Sport, 3/2016.
- Ćwirynkało K., Kosakowski C., Rehabilitacja i edukacja osób z niepełnosprawnością wielozakresową, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2012.
