Anizokoria to inaczej nierówność źrenic, u podłoża której znajduje się nieprawidłowy odruch źrenicy na światło. Polega na odruchowym zwężeniu źrenic w odpowiedzi na wzrost natężenia bodźca świetlnego (dochodzi do aktywacji włókien przywspółczulnych). Wyróżnia się tutaj reakcję bezpośrednią (zwężenie źrenicy w oku oświetlanym) oraz konsensualną (zwężenie źrenicy przeciwnej do oświetlanego oka). U zdrowego człowieka obie źrenice zmieniają swoją średnicę jednocześnie.
Równość źrenic – fizjologia
Szerokość źrenic determinuje przede wszystkim część współczulna i przywspółczulna układu autonomicznego. Nerwy należące do tego układu unerwiają bowiem oba mięśnie regulujące szerokość źrenic – mięsień rozwieracz i zwieracz. Aktywacja układu współczulnego rozpoczyna się w podwzgórzu i to stąd pobudzenie przemieszcza się drogą podwzgórzowo-rdzeniową aż do ośrodka rzęskowo-rdzeniowego w rdzeniu kręgowym. Odpowiednie neuromery znajdują się na poziomie C8-Th2. Następnie za pośrednictwem gałęzi łączących białych przemieszcza się do pnia współczulnego i dalej drogą gałęzi zwoju szyjnego górnego przenosi się na zwój rzęskowy. Ostatecznie informacje docierają do mięśnia rozwieracza źrenicy.
Z kolei mięsień zwieracz źrenicy unerwiany jest przywspółczulnie. Włókna nerwowe odpowiadające za to mają swój początek w śródmózgowiu, a do zwoju rzęskowego docierają drogą nerwu okoruchowego. W zrozumieniu problemu, jakim jest anizokoria, warto także poznać wszystkie składowe odruchu źrenic na światło. Prezentują się one następująco:
- pręciki i czopki stanowiące receptor;
- nerw wzrokowy i cała droga wzrokowa stanowiące ramię dośrodkowe (aferentne);
- kompleks przedpokrywowy będący ośrodkiem ruchu;
- nerw okoruchowy jako ramię odśrodkowe (eferentne);
- mięsień zwieracz źrenicy stanowiący efektor.
Można zatem zauważyć, że za równość źrenic odpowiada układ nerwowy i to on kontroluje tę reakcję.
Anizokoria – przyczyny
Istnieje wiele możliwych przyczyn, jednak zazwyczaj mają one podłoże neurologiczne. Znając wyżej przedstawiony przebieg impulsu nerwowego odpowiedzialnego za kurczenie się i rozszerzanie źrenic zrozumienie problematyki anizokorii staje się proste. Przyczyną może być bowiem uszkodzenie, ucisk lub niedokrwienie którejkolwiek z części powyższych dróg wzrokowych. Możliwymi przyczynami są więc:
- nadmierne spożywanie niektórych leków o działaniu ubocznym neurotoksycznym;
- alkoholizm;
- urazy mózgu, kręgosłupa, szyi;
- zaburzenia układu współczulnego lub przywspółczulnego, np. uszkodzenie zwoju rzęskowego lub uszkodzenie nerwów czaszkowych;
- migrena;
- nowotwory mózgu i rdzenia kręgowego;
- napady padaczkowe;
- infekcje układu nerwowego;
- miejscowe choroby i dolegliwości zdrowotne gałek ocznych;
- ostry atak jaskry;
- obrzęk mózgu, udar mózgu;
- przebyte na gałkach ocznych zabiegi operacyjne.
Anizokoria może pojawiać się u dzieci, wówczas najczęściej wskazuje na zespół Hornera. Zwłaszcza, gdy nierówności źrenic towarzyszy różnobarwność tęczówki. Warto wspomnieć, że anizokoria może być również fizjologią, czyli występować u całkowicie zdrowych osób. Niewielka fizjologiczna asymetria źrenic (0,6-1 mm) pojawia się nawet u do 20% populacji, częściej u osób z jasnymi tęczówkami. Może mieć podłoże rodzinne.
Anizokoria – objawy
Najbardziej rozpoznawalnym objawem anizokorii jest nierówność źrenic, co oznacza, że jedna z nich ma średnicę mniejszą, zaś druga większą. Nierówność nie jest jednak izolowana, ponieważ mogą jej towarzyszyć następujące objawy:
- światłowstręt, nadwrażliwość na światło słoneczne;
- ból oczu i uczucie ciśnienia w gałkach ocznych;
- uczucie piasku po powiekami, czyli nadmierna suchość oczu;
- bóle głowy;
- sztywność karku;
- opadanie powiek;
- nadmierne łzawienie;
- zaburzenia widzenia, w tym utrata ostrości widzenia lub zawężenie pola widzenia.
Mogą pojawić się również inne objawy w zależności od przyczyny, która spowodowała anizokorię.
Anizokoria – leczenie
Anizokoria jest objawem, a nie chorobą, dlatego podstawą jest znalezienie jej przyczyn i skupienie się na eliminacji ich. Przykładowo, przy infekcjach układu nerwowego pacjent otrzyma odpowiednie leki (przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne), zaś przy alkoholizmie konieczny będzie odwyk. Nie ma sposobów leczenia objawowego nierówności źrenic. Jeśli pacjent ma zdiagnozowaną anizokorię fizjologiczną i nie daje ona niepokojących objawów, okulista lub neurolog nie podejmują żadnego leczenia.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Anizokoria Strzelecka J., Skadorwa T., Anizokoria u dzieci, Okulistyka po Dyplomie, 2014.
- Grzybowski A., Okulistyka, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2018.
- Allen R., Harper R., Okulistyka, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2021.
