Aceton (znany także jako propanon, dimetyloketon czy keton dimetylowy) to najprostszy keton alifatyczny. Stanowi lotną ciecz o ostrym, rozpoznawalnym zapachu. Znajduje szerokie zastosowanie w przemyśle.
Charakterystyka acetonu
Aceton to bezbarwna, łatwopalna ciecz o silnym, charakterystycznym zapachu. Miesza się w każdym stosunku z wodą, alkoholem etylowym i eterem dietylowym oraz z wieloma innymi rozpuszczalnikami organicznymi. Jednocześnie sam w sobie jest bardzo dobrym rozpuszczalnikiem – rozpuszcza bowiem tłuszcze, wiele żywic naturalnych i syntetycznych, nitrocelulozę, octan celulozy itd. Z jodem i wodorotlenkiem sodu tworzy jodoform.
Związek ten można otrzymać na wiele różnych sposobów, między innymi:
- przez suchą destylację octanu wapnia;
- z propan-2-olu przez utlenianie;
- przez syntezę z acetylenu i pary wodnej;
- przez utlenianie izopropylobenzenu;
- metodą butanolową-acetonową z fermentacji kukurydzy, żyta, ziemniaków itp.
Aceton znajduje wiele zastosowań w przemyśle. W stanach patologicznych może również pojawiać się w organizmie człowieka.
Jakie zastosowanie ma aceton?
Acetonu używa się przy produkcji farb i lakierów, estrów celulozy, do wyrobu szkła organicznego, indyga i innych syntez. Służy też do pochłaniania acetylenu w butlach zawierających ten gaz. Jednocześnie ma wiele zastosowań w gospodarstwach domowych.
Ze względu na właściwości rozpuszczające można go wykorzystywać do odtłuszczania powierzchni, np. przed ich klejeniem czy malowaniem. Z jego pomocą można również oczyścić wiele powierzchni z różnego rodzaju plam czy zabrudzeń. Zwłaszcza, jeśli zabrudzenia te są tłuszczami, gumami czy woskami. Wykorzystując aceton można dokładnie oczyścić np. pędzle malarskie.
Aceton znalazł zastosowanie również w dziedzinie takiej jak kosmetologia. Skutecznie usuwa bowiem lakiery, np. z paznokci. Dawniej był najczęściej stosowaną substancją w zmywaczach do paznokci. Z czasem wykazano jednak, że może on powodować łamliwość paznokci i rozdwajać ich płytkę. Z tego względu obecnie zaleca się stosowanie zmywaczy niezawierających acetonu.
Aceton w organizmie człowieka
Aceton występuje w moczu i we krwi chorych na cukrzycę jako produkt niewłaściwej przemiany materii. Podstawowym wskazaniem do oceny obecności omawianego związku w organizmie jest cukrzyca typu 1, a zwłaszcza podejrzenie tak zwanej cukrzycowej śpiączki ketonowej. U pacjentów chorych na cukrzycę aceton jest bowiem podstawowym ciałem ketonowym obecnym w moczu, a także w wydychanym powietrzu. Dla tych chorych typowy jest zatem charakterystyczny zapach acetonu w wydychanym powietrzu.
Należy wiedzieć, że sporadycznie aceton może być obecny w organizmie osób przewlekle głodzonych lub niespożywających pokarmu, z jakiegokolwiek powodu. Zdarza się, że pewne ilości acetonu znajduje się w organizmie anorektyków.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Dudek K., Kasza T., Ruszel M., Sikora E., Suryło P., Tomaszkiewicz-Potępa A., Vogt O., Chemia, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2008.
