Niedowidzenie (łac. amblyopia) definiuje się jako jednostronne lub obustronne (rzadziej) obniżenie skorygowanej ostrości wzroku bez widocznej przyczyny organicznej, wywołane tłumieniem obrazów na poziomie kory mózgowej. Szacuje się, że problem ten dotyczy do 5% osób na całym świecie. Ciężkość niedowidzenia ocenia się według ostrości wzroku w oku dotkniętym chorobą. Diagnostyką i leczeniem zajmują się okuliści.
Niedowidzenie – przyczyny
Za najczęściej diagnozowaną przyczynę niedowidzenia uznaje się nieskorygowane wady refrakcji. Niemal połowa przypadków wynika z anizometropii, czyli różnicy między wadą refrakcji w obojgu oczach, 25% – z choroby zezowej, a co 6 osoba jest niedowidząca wskutek połączenia obu czynników. Inne możliwe przyczyny to m.in.:
- jednostronna wrodzona zaćma;
- wrodzona niedrożność przewodu nosowo-łzowego;
- opadnięcie powieki.
Czynnikami ryzyka niedowidzenia u małych dzieci są przede wszystkim uzależnienie od alkoholu i tytoniu przez matkę podczas ciąży, wcześniactwo, niska masa urodzeniowa, niski wynik w skali Apgar i hospitalizacja na oddziale intensywnej opieki neonatologicznej po narodzinach. Miejscem odzwierciedlającym pierwotne zaburzenia w niedowidzeniu jest obszar prążkowanej kory wzrokowej, jak również okolica ciał kolankowatych bocznych.
Stopnie niedowidzenia
Wyróżnia się 3 stopnie niedowidzenia:
- łagodne – ostrość wzroku od 6/9 do 6/12 (w zapisie dziesiętnym 0,6-0,5 według Snellena);
- umiarkowane – widzenie gorsze niż 6/12 do 6/36 (< 0,5-0,18);
- ciężkie – widzenie gorsze niż 6/36 (< 0,18).
Podstawowym objawem niedowidzenia (jak wskazuje nazwa) jest pogorszenie zdolności narządu wzroku do ostrego, wyraźnego widzenia przedmiotów. Obraz kliniczny jest jednak znacznie szerszy, może obejmować spadek wrażliwości na kontrast, nieprawidłowości w przetwarzaniu konturów oraz zmiany kształtów obserwowanych przedmiotów. Zauważa się również spadek wydajności w zadaniach związanych z lokalizacją przestrzenną i osłabienie widzenia stereoskopowego. Podsumowując, konsekwencjami niedowidzenia są zmiany w fuzji obrazów oraz brak pojedynczego widzenia obuocznego.
Niedowidzenie – diagnostyka
Niedowidzenie jest bardzo proste w diagnostyce, która odbywa się w ramach rutynowej kontroli okulistycznej. Rekomenduje się przeprowadzanie jej już u dziecka 2-letniego, po czym kontrole wzroku w kolejnych latach powinny odbywać się z rocznym lub dwuletnim odstępem. Pacjent ze stwierdzonym już niedowidzeniem poddawany jest dalszym, szczegółowym badaniom. Wizytę rozszerza się więc o ocenę ruchomości gałek ocznych, określenie poziomu widzenia obuocznego, rodzaju fiksacji oraz zdolności akomodacji.
Zobacz również: Zaburzenia widzenia.
Leczenie niedowidzenia
Terapia niedowidzenia polega przede wszystkim na:
- usunięciu czynnika ograniczającego prawidłowy dostęp bodźców wzrokowych do narządu wzroku (np. leczenie operacyjne zaćmy lub opadających powiek);
- korekcji ewentualnych, współistniejących wad wzroku;
- mobilizacji niedowidzącego oka do pracy wzrokowej;
- stymulacji rozwoju neuronalnego dróg wzrokowych.
Wyniki leczenia niedowidzenia zależą od wielu czynników, takich jak wiek pacjenta, choroby ogólnoustrojowe, wady wzroku, rodzaj upośledzenia ostrości widzenia. Szacuje się, że około 25% pacjentów zmaga się z nawrotem niedowidzenia po zaprzestaniu stosowania okluzji. U dzieci w przypadku braku skuteczności leczenia samą korekcją okularową, po około 4-miesięcznym okresie obserwacji wdraża się leczenie poprzez zastosowanie metod penalizacyjnych oka lepiej widzącego.
Przykładem metody penalizacyjnej jest penalizacja optyczna, polegająca na obniżeniu ostrości widzenia w oku prowadzącym, co najczęściej można osiągnąć poprzez zastosowanie nadkorekcji plusowej bądź usunięcie wcześniej zastosowanego szkła korekcyjnego. Penalizacja optyczna jest wyjątkowo skuteczna zwłaszcza w leczeniu umiarkowanego niedowidzenia u dzieci.
Polecane produkty:
|
Omega 3
Olej Omega 3 to czysty, 100% naturalny produkt pozyskiwany z rośliny o nazwie Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescens). Tłoczony jest na zimno co sprawia, że zachowuje wszystkie, cenne składniki. Stanowi m.in. wsparcie dla mózgu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Lipiec E., Grałek M., Niwald A., Niedowidzenie – ciągle aktualny problem, Magazyn Lekarza Okulisty 2/2007.
- Loba P., Gotz-Więckowska A., Hautz W., Bakunowicz-Łazarczyk A., Wytyczne dotyczące postępowania w przypadku niedowidzenia u dzieci, Klinika Oczna, 2022, 124, 2: 67-70.
- Derebecka M., Grzybowski A., Niedowidzenie – terapie standardowe kontra nowoczesne, Ophtha Therapy, Vol. 6/Nr 4(24)/2019 (s. 244-250).
