Dysfagia to trudności z przełykaniem. Dolegliwość stanowi dość uciążliwy problem, ponieważ połykanie jest jedną z pierwszych fizjologicznych czynności wykonywanych przez człowieka. Dysfagią nazywa się wszelkie trudności występujące podczas połykania na każdej z 4 faz tej czynności:
- przygotowawczej;
- ustnej właściwej;
- gardłowej;
- przełykowej.
Dysfagia – charakterystyka
W większości przypadków zaburzenia połykania traktowane są jako objaw nadrzędnie występujących zaburzeń, który pojawia się jedynie w czasie połykania. Przejawia się też trudnościami w formowaniu kęsów, jak również przechodzeniu pokarmów przez jamę ustną, gardło, przełyk, aż do żołądka.
Przyjmuje się, że dolegliwość ma charakter przemijający lub stały. Dysfagia to termin odnoszący się do zjawiska o bardzo szerokim podłożu etiologicznym i spektrum objawów.
Rodzaje dysfagii – podział kliniczny
Podstawowy podział kliniczny wyróżnia cztery rodzaje dysfagii:
- przygotowawczą – problem doboru pokarmów odpowiednich do predyspozycji czynnościowo-anatomicznych jednostki;
- ustną – problem z obróbką pobranego pokarmu, transportem kęsa w kierunku gardła i dysfunkcjami oraz uszkodzeniami jamy ustnej;
- gardłową – brak inicjacji odruchu połykowego w efekcie różnych jednostek chorobowych;
- przełykową – utrudniony transport przełykowy.
Warto wspomnieć również o skali dysfagii, która służy do oceny jej zaawansowania. Posiada cztery stopnie: 0, 1, 2, 3.
- 0 – brak schorzenia;
- 1 – dotyczy lekkiej dysfagii;
- 2 – dotyczy średniej dysfagii
- 3 – dotyczy ciężkiej dysfagii.
Inny, prostszy podział wyróżnia tylko dwa rodzaje dysfagii:
- Ustno-gardłową (górną, przedprzełykową).
- Przełykową (dolną).
Dysfagia – przyczyny
Bezpośrednim powodem dysfagii jest osłabienie w wyniku starzenia się lub chorób mięśni odpowiedzialnych za żucie i połykanie, warg, ust, szczęki i żuchwy, a także podniebienia i gardła. Może to dotyczyć wielu osób, jednak bardzo często towarzyszy następującym jednostkom chorobowym takim jak:
- udar mózgu;
- choroba Alzheimera;
- stwardnienie rozsiane;
- mózgowe porażenie dziecięce;
- urazy głowy;
- choroba Parkinsona;
- choroba neuronu ruchowego;
- zabiegi chirurgiczne w obrębie głowy i szyi.
Do jednych z najczęstszych przyczyn dysfagii przełykowej zalicza się nowotwory przełyku, zwężenie pozapalne przełyku, bolesne skurcze przełyku, twardzinę układową i cukrzycę.
Dysfagia – objawy
Dysfagia jest łatwa w diagnozowaniu. Najczęściej objawia się krztuszeniem i dławieniem się podczas połykania, zarówno pokarmów jak i płynów oraz kaszlem utrzymującym się podczas posiłku lub po jego spożyciu. Do pozostałych objawów wskazujących na dysfagię zalicza się:
- złe ogólne samopoczucie, w tym uczucie ucisku w klatce piersiowej;
- utratę masy ciała;
- pozostawanie resztek pokarmu w ustach po spożyciu posiłku;
- wolniejsze spożywanie posiłków;
- zmianę głosu po spożyciu posiłku.
Dysfagia – leczenie
Znane i wykorzystywane metody leczenia zaburzeń żucia i połykania są ściśle związane z nadrzędnie występującą jednostką chorobową pacjenta i dobierane przez zespół współpracujących ze sobą specjalistów. Ze względu na specyfikę zaburzeń, które w przypadku konieczności leczenia farmakologicznego (brak możliwości podaży leków), bądź stosowania karmienia terapeutycznego (niedożywienie) u pacjentów wymagających prowadzenia wymienionych procedur, urastają one do rangi nadrzędnej i stają się elementem warunkującym całkowite wyleczenie.
Leczenie dysfagii powinno być kompleksowe. Lekarz prowadzący ocenia stan napięcia mięśni ust i gardła, a także zdolność do bezpiecznego połykania. Dodatkowo, zaleci niezbędne badania i ustali sposób postępowania w przypadku pozytywnej diagnozy. Logopeda pokaże ćwiczenia i pozycje umożliwiające łatwiejsze i bezpieczne przełykanie. Z kolei dietetyk będzie monitorował masę ciała, zaleci odpowiednio dobrane pożywienie i doradzi najlepsze preparaty odżywcze w przypadku braku możliwości stosowania urozmaiconej diety.
Wskazówki
Wskazówki dotyczące bezpiecznego przełykania:
- nie należy pić przez słomkę (chyba że czynność jest zalecona przez lekarza) oraz rozmawiać podczas spożywania posiłków;
- należy unikać picia i jedzenia w pozycji leżącej czy półsiedzącej;
- pomocne jest unikanie pokarmów o mieszanej konsystencji, np. zupy krem z grzankami oraz owoców i warzyw posiadających skórkę;
- należy połykać niewielkie ilości pokarmu jednorazowo.
Polecane produkty:
|
Czarnuszka (Nigella Sativa) w kapsułkach
Czarnuszka siewna to roślina, z której pozyskuje się olej o właściwościach potwierdzonych badaniami. W składzie zawiera m.in. niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), czyli takie, których organizm nie jest w stanie sam wytwarzać i musimy dostarczać Zobacz więcej... |
|
Olej z czarnuszki siewnej w płynie
Naturalny, nierafinowany, tłoczony na zimno olej otrzymywany z nasion czarnuszki siewnej pochodzących z ekologicznych upraw. Wykorzystuje się go przy różnego rodzaju problemach skórnych ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne: stan wiedzy na rok 2010, Medycyna Praktyczna, 2010.
- Kiedy trudności z przełykaniem nabierają realnych kształtów – czyli jak sobie radzić z dysfagią?, Poradnik dla pacjenta.
- Stępniak A., Zaburzenia żucia i połykania u osób dorosłych – doniesienia z badań własnych, Logopaedica, 1/2017.
