Układ kostny określa kształt i wielkość ciała człowieka. Szkielet dorosłej osoby zbudowany jest z 206 oddzielnych kości. Ich liczba jednak zmienia się, ponieważ u 15-letniego dziecka jest większa, a u ludzi starszych mniejsza (ze względu na zrastanie się kości).
Układ kostny – charakterystyka
Mimo że tkanka kostna jest odporna i wytrzymała, to jednak na kształt kości wywierają wielki wpływ nie tylko inne kości, ale także prawie wszystkie narządy przylegające w ustroju do kości. Można zatem powiedzieć, że w pewnym stopniu jest plastyczna, nawet po ukończeniu swego rozwoju. Przykładowo, tętnice i naczynia biegnące po powierzchni kości tworzą w niej rowki.
Skład kości
Podstawowa jednostka tkanki kostnej to osteon, który składa się z komórek z wypustkami nazywanymi osteocytami. Substancja podstawowa tworzy istotę międzykomórkową, w której to odkładają się składniki mineralne. Komórki kościotwórcze wytwarzają między innymi włókna kolagenowe, nadające tkance kostnej niezbędną elastyczność. Wspólnie z komórkami kościogubnymi kształtują one kościec w sposób zależny od przeznaczenia poszczególnych kości.
Komórki kościogubne i kościotwórcze wytwarzają kształt kości w zależności od działających nacisków. Przykładowo, przyczepy mięśni pociągając za kość, powodują na niej charakterystyczne wyniosłości, które ułatwiają pierwszą fazę pracy mięśnia. Przykładem wyniosłości kostnych są:
- kolce biodrowe;
- guzek większy kości ramiennej;
- guz piętowy;
- krętarze.
Rodzaje kości
Kościec składa się z różnych kości. W rezultacie – pod względem budowy i kształtu – wyróżniamy kości:
- płaskie;
- długie;
- krótkie;
- różnokształtne;
- pneumatyczne.
Przykładowo kości płaskie występują w czaszce oraz w klatce piersiowej, jak również tworzą część obręczy barkowej (łopatka, która wchodzi w skład obręczy kończyny górnej) i obręczy miednicznej (obręczy kończyny dolnej).
Kości długie występują w kończynach górnych i dolnych. Jama szpikowa (znajdująca się wewnątrz trzonu kości długich, wypełniona szpikiem kostnym) zmniejsza masę kości, jednak nie zmniejsza jej wytrzymałości.
Kości krótkie i różnokształtne znajdują się w części twarzowej czaszki, w kręgosłupie, w rękach i stopach.
Kości pneumatyczne u człowieka wchodzą w skład części twarzowej czaszki (jako kości czołowa, szczękowa, klinowa). Są one lżejsze i dlatego też możliwe jest prawidłowe utrzymanie głowy (przesunięcie środka ciężkości głowy do tyłu).
Funkcje
Tkanka kostna pełni wiele ważnych funkcji w organizmie. Znaczna część kości stanowi ochronę ważnych narządów wewnętrznych, np. czaszka chroni mózg, a żebra płuca wraz z sercem. Inne kości dostosowane są do dźwigania sporego ciężaru ciała, np. kości udowe dźwigają go zarówno w staniu, chodzeniu jak i bieganiu.
Znaczna większość wszystkich kości szkieletu stanowi dźwignię i jest istotnym składnikiem narządów ruchu. Kości łącząc się ze sobą, są wprawiane w ruch przez mięśnie. Za pomocą stawów są w stanie wykonywać ruchy. Dodatkowo należy wspomnieć, że we wnętrzu kości znajduje się ważny dla życia szpik kostny.
Układ kostny (wraz z więzadłami i stawami) należy do części statycznej układu narządów ruchu.
Funkcje układu kostnego można podsumować w następujący sposób:
- chroni narządy wewnętrzne;
- stanowi miejsce przyczepu mięśni szkieletowych, a tym samym wspomaga akt poruszania się;
- bierze udział w homeostazie poprzez magazynowanie jonów wapnia i fosforu;
- pośrednio pełni funkcję krwiotwórczą, ponieważ we wnętrzu kości znajduje się szpik kostny.
Choroby
Tkanka kostna, podobnie jak każda tkanka organizmu, posiada swoje charakterystyczne choroby. Do najpopularniejszych zaliczamy krzywicę, osteoporozę, osteomalację, wrodzoną łamliwość kości, chrzęstniakomięsaka, kostniakomięsaka, pęknięcia oraz złamania.
Zobacz również: Złamanie kości.
Z układem kostnym wiążą się również wszelkie dolegliwości w obrębie kręgosłupa (skoliozy lub jego boczne skrzywienia), a także klatki piersiowej (klatka piersiowa lejkowata i klatka piersiowa kurza).
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
