Wysiłek dynamiczny (krótkotrwały) odnosi się to takiego rodzaju wysiłku fizycznego, gdzie dominują izotoniczne skurcze mięśni, czyli zmiana ich długości bez zmiany napięcia.
Wysiłek dynamiczny – charakterystyka
W czasie wysiłków dynamicznych przeważają izotoniczne skurcze mięśni. Napięcie mięśni przy tego typu wysiłkach jest stałe, zmienia się natomiast ich długość (np. marsz, bieg, jazda na rowerze, pływanie). Miarą intensywności wysiłków dynamicznych może być wykonana praca, wydatek energetyczny lub zapotrzebowanie tlenowe organizmu podczas wykonywania wysiłku.
U osób wydolnych i zaadaptowanych do wysiłku, wysiłek dynamiczny powoduje uruchomienie tzw. pompy mięśniowo-sercowej. W efekcie, gdy fala tętna w tętnicy przenosi się na sąsiadujące z nią żyły, naciska je powodując mechaniczne wypychanie części krwi ku górze. Nie zachodzi zjawisko Valsalvy. Natomiast u osób słabo przygotowanych do wysiłku zachodzą podobne zmiany jak w wysiłkach statycznych.
Wysiłek krótkotrwały maksymalny
Odłamem wysiłku dynamicznego jest wysiłek krótkotrwały maksymalny. Trwa on około 60 sekund, a typowym ćwiczeniem jest bieg sprinterski na odległość 100-400 metrów. Energia pozyskiwana jest przede wszystkim z przemian beztlenowych.
Zobacz również: Procesy beztlenowe i tlenowe.
Wpływ wysiłku dynamicznego na organizm
Podczas wykonywania wysiłków dynamicznych następują przede wszystkim zmiany parametrów krążeniowo-oddechowych. Będą one wzrastać, nie wystąpi faza równowagi czynnościowej (steady state), ponieważ czas trwania wysiłku jest zbyt krótki. Ponadto dojdzie do:
- wzrastania objętości wyrzutowej serca;
- wzrastania pojemności minutowej serca;
- ekscentrycznego przerostu lewej komory serca;
- zmniejszania się oporu obwodowego – szybkie rozprowadzanie kwasu mlekowego.
Parametry oddechowe będą początkowo wykazywały niewielki spadek, po czym następuje ich wzrost.
Zobacz również: DOMS – opóźniona bolesność mięśniowa.
Ponadto intensywny wysiłek fizyczny powoduje zmiany metaboliczne w centralnym układzie nerwowym. Układ ten pobiera w czasie wysiłku mniej tlenu w stosunku do zużywanej glukozy, wpływając na zmniejszenie ilości potencjałów czynnościowych w motoneuronach. Oznacza to niemożność do podjęcia wysiłku spowodowaną brakiem substratów energetycznych.
Energetyka wysiłków krótkotrwałych
Podczas wysiłku dynamicznego tempo utylizacji ATP kilkakrotnie przewyższa możliwość jego produkcji w procesach tlenowych. Natomiast reakcje beztlenowe są głównym mechanizmem resyntezy ATP. Początkowo energia pozyskiwana jest z rozpadu fosfagenu do ATP i fosfokreatyny do około 5 sekundy trwania wysiłku. Kolejnym procesem aktywowanym w produkcji energii jest rozpad glikogenu mięśniowego w czasie glikolizy beztlenowej. Jest to reakcja kwasomlekowa – następuje duże nagromadzenie kwasu mlekowego w mięśniach i we krwi, który zaburzając równowagę kwasowo-zasadową spowoduje zaburzenie homeostazy. Po wysiłku zwiększa się stężenie kwasu mlekowego, a obniżeniu ulega pH krwi oraz zmniejsza się poziom zasad buforujących.
Zobacz również: Wydolność tlenowa.
Przyczyny zmęczenia w wysiłkach dynamicznych
Do głównych przyczyn zmęczenia podczas wykonywania wysiłków krótkotrwałych należą:
- zwolnienie tempa produkcji ATP w stosunku do jego zużycia;
- zużycie zasobów fosfokreatyny oraz glikogenu mięśniowego;
- nagromadzenie kwasu mlekowego;
- akumulacja jonów wodorowych i potasowych.
Zobacz również: Wysiłek długotrwały.
Bibliografia
- Wojtasik W., Szulc A., Kołodziejczyk M., Szulc A., Wybrane zagadnienia dotyczące wpływu wysiłku fizycznego na organizm człowieka, Journal of Education, Health and Sport, 5/2015.
Polecane produkty:
Opaska podrzepkowa - na ból kolana
Opaska podrzepkowa firmy Mueller została zaprojektowana i stworzona specjalnie z myślą o niwelowaniu bólu kolana, dzięki czemu nie trzeba rezygnować z aktywności fizycznej. Zobacz więcej... | |
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |