DOMS (delayed onset muscle soreness) to termin, który odnosi się do opóźnionej bolesności mięśniowej w wyniku zbyt intensywnego wysiłku fizycznego. Zjawisko jest poważnym problemem i wyzwaniem dla współczesnej medycyny sportowej. Po raz pierwszy opisano je w 1902 roku na podstawie hipotezy, że ból mięśni po treningu może wiązać się z uszkodzeniami wewnątrzmięśniowymi.
Rodzaje zmęczenia
W medycynie sportowej i odnowie biologicznej można wyróżnić 4 podstawowe rodzaje zmęczenia (wg Lisewskiej):
- Ostre lokalne – w wyniku zbyt intensywnej pracy określonego odcinka aparatu ruchu. W efekcie dochodzi do zmniejszenia potencjału energetycznego i nagromadzenia kwaśnych produktów. Wynikiem zmęczenia ostrego lokalnego bardzo często jest DOMS.
- Ostre ogólne – przyczyną jest jednorazowy, lecz bardzo intensywny wysiłek, np. bieg w maratonie. Czas trwania zmęczenia wynosi do 24 godzin, natomiast stan wyczerpania może wahać się nawet od 3 do 7 dni. Tego typu zmęczenie obejmuje szereg objawów subiektywnych i obiektywnych.
- Przewlekłe lokalne – przyczyną jest jednokierunkowa, niezmienna struktura aktywności ruchowej w obrębie danego odcinka aparatu ruchu. Do objawów można zaliczyć ograniczenie precyzji, koordynacji i szybkości. Powolne przeciążanie struktur zmniejsza biologiczną odporność tkanek, czego efektem mogą być nieodwracalne zmiany strukturalne.
- Przewlekłe ogólne – występuje, gdy w czasie kumulują się pojedyncze odczyny zmęczeniowe przy niedostatecznej rewaskularyzacji powysiłkowej. U sportowca można zauważyć ogólne osłabienie, konfliktowość, kołotanie serca i brak apetytu.
DOMS
Jak wcześniej wspomniano, syndrom opóźnionej bolesności mięśniowej jest konsekwencją zmęczenia ostrego lokalnego. Stwierdzamy go, gdy dolegliwości bólowe pojawiają się po około 24-48 godzinach po treningu i trwają od 2 do 7 dni. Jest to efekt uboczny procesu naprawy, który przebiega w wyniku mikrouszkodzeń włókien mięśniowych (które potocznie nazywa się zakwasy).
Może wystąpić przy intensywnym eksploatowaniu mięśni przez wysokie siły skurczów ekscentrycznych, w przypadku gdy wykonujemy trening przy wyższej intensywności lub biegniemy w dół.
Zobacz również: Rodzaje skurczów mięśni.
Objawy DOMS
Najbardziej charakterystycznym objawem DOMS są dolegliwości bólowe mięśni. Dodatkowo można jednak zauważyć także:
- obrzęk bolących kończyn;
- sztywność stawów, której zwykle towarzyszy ograniczony zakres ruchomości;
- nadwrażliwość na dotyk.
Tymczasowe zmniejszenie siły mięśni w wyniku bólu utrzymuje się kilka dni. W rzadkich i bardzo poważnych przypadkach może dość nawet do rozpadu mięśni.
Podczas wykonywania badań laboratoryjnych stwierdza się zwiększoną aktywność enzymu kinazy kreatynowej we krwi, co z kolei sygnalizuje uszkodzenie tkanki mięśniowej.
Zapobieganie
Zdecydowanie lepiej jest zapobiegać pojawieniu się syndromu opóźnionej bolesności mięśniowej, niż go leczyć.
Profilaktyka obejmuje:
- stopniowe zwiększanie wysiłku fizycznego, ponieważ mięśnie powinny mieć czas, aby przyzwyczaić się do większych obciążeń;
- odpowiednie rozgrzanie mięśni, gdyż rozgrzewka przygotowuje je do wysiłku zmniejszając ryzyko kontuzji czy DOMS (wciąż jest jednak zbyt mało dowodów, aby jednoznacznie potwierdzić udział rozgrzewki w zapobieganiu DOMS);
- faza wychłodzenia – rozciąganie (stretching) po treningu jest bardzo korzystnym rozwiązaniem. Wykazano, że najprawdopodobniej większość dolegliwości DOMS jest spowodowana brakiem fazy wychłodzenia trwającej około 10 minut. Zaleca się łagodną pracę tlenową.
DOMS – leczenie
W momencie wystąpienia DOMS należy zrezygnować z intensywnej aktywności fizycznej dając organizmowi odpowiednią ilość czasu do regeneracji (zwykle 2-7 dni). Objawom można ulżyć stosując masaż, krioterapię miejscowo lub akupresurę wrażliwych punktów.
Jednocześnie liczne badania wykazały, że paracetamol, kodeina czy aspiryna nie mają w tym przypadku żadnego wpływu na odczucie bólu.
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Cheung K., Patria A., Maxwell L., Delayed Onset Muscle Soreness, Sports Medicine, 2/2003.
- Kochański B., Kałużny K., Kałużna A. (i inni), Ocena wiedzy na temat opóźnionej bolesności mięśniowej w sporcie, Journal of Education, Health and Sport, 6/2016.
