Wysiłek długotrwały

Za wysiłek długotrwały można uznać taki, który trwa powyżej 30 minut. W wysiłkach długotrwałych (np. bieganie, pływanie, jazda rowerem) dominują izotoniczne skurcze mięśni (zmiana długości mięśnia przy stałym jego napięciu).

Energetyka wysiłków długotrwałych

– w kilkusekundowych wysiłkach głównym substratem energetycznym dla resyntezy ATP jest fosfokreatyna, wraz z wydłużaniem czasu trwania wysiłku wzrasta udział glikogenu oraz wolnych kwasów tłuszczowych;
– w wysiłkach o niskiej intensywności, trwających kilka godzin, wolne kwasy tłuszczowe są głównym substratem energetycznym dla pracujących mięśni, a ich udział jest dominujący w produkcji ATP;
– gdy intensywność wysiłku wzrasta do 100% maksymalnego poboru tlenu, glikogen staje się głównym substratem energetycznym w resyntezie ATP dla pracujących mięśni.

Wolne kwasy tłuszczowe utleniane podczas wysiłków pochodzą z trzech źródeł:
– z tłuszczów tkanki tłuszczowej – najważniejsze źródło;
– z lipoprotein osocza rozkładanych przez lipolizę w świetle naczyń włosowatych mięśni;
– z tłuszczów zawartych w komórkach mięśniowych.

Węglowodany, a wolne kwasy tłuszczowe

Węglowodany przed włączeniem do cyklu Krebsa i łańcucha oddechowego podlegają glikolizie, której produktem jest pirogronian. Całkowite utlenienie jednej cząsteczki pirogronianu umożliwia syntezę 18 cząsteczek ATP. Pirogronian, który podlega utlenianiu w mitochondriach może pochodzić z glikogenu mięśniowego, glukozy wychwytywanej z krwi i z włókien wolnokurczliwych oraz jest produktem utleniania mleczanu pochodzącego z krwi.
Utlenianie wolnych kwasów tłuszczowych dostarcza więcej energii (cząsteczek ATP), niż utlenianie węglowodanów w przeliczeniu na masę substratu. Przy utlenianiu glukozy, z jednej jej cząsteczki powstaje do 38 cząsteczek ATP, podczas gdy utlenianie sześciowęglowego łańcucha kwasu tłuszczowego dostarcza 45 cząsteczek ATP, jednak dla wytworzenia tej samej ilości energii potrzeba około 11% więcej tlenu dla produkcji energii z węglowodanów. Tlenowe procesy energetyczne prowadzące do produkcji ATP dla pracujących mięśni (fosforylacja oksydacyjna oparta na beta-oksydacji kwasów tłuszczowych i glikolizie tlenowej) są uwarunkowane dostępnością substratu i stężeniem tlenu w komórkach mięśniowych. Osoby o lepszych możliwościach transportu i utylizacji tlenu osiągają wyższe tempo resyntezy ATP i lepiej tolerują wysiłki długotrwałe. Przy takiej samej bezwzględnej intensywności wysiłku, osoby wytrenowane zużywają więcej substratów z tłuszczów, by zaoszczędzić rezerwy węglowodanowe. Zastępowanie substratów węglowodanowych przez wolne kwasy tłuszczowe duże znaczenie względem zdolności do długotrwałej pracy, ponieważ zasoby tłuszczowe są znacznie większe, niż węglowodanów.

Fazy wysiłku długotrwałego

I faza – faza deficytu tlenowego
II faza – steady state (równowaga czynnościowa)
III faza – martwy punkt
IV faza – drugi oddech

Faza deficytu tlenowego

– jest to różnica pomiędzy spodziewanym poborem tlenu, szacowanym na podstawie równowagi funkcjonalnej (steady state), a wielkością poboru tlenu w pierwszych minutach wysiłku;
– jest to niedobór tlenu w stosunku do zapotrzebowania organizmu.

Faza steady state

– jest to faza względnej równowagi funkcjonalnej organizmu;
– stabilizacja czynności zapotrzebowania i dostarczania tlenu;
– ma miejsce w pierwszych pięciu minutach wysiłku;
– u osób mniej wydolnych faza ta ustala się na wyższym poziomie, niż u osób bardziej wydolnych.

Faza martwego punktu

– pod wpływem zmęczenia przy wykonywaniu wysiłku długotrwałego pojawia się kryzys – “martwy punkt”;
– objawy: zadyszka, kolka, nadmierne pocenie się, nadmierne zaczerwienienie skóry lub bladość z powodu niedostatecznej ilości tlenu. Możliwości w fazie martwego punktu:
– zaprzestać kontynuowania wysiłku;
– zmniejszyć intensywność;
– kontynuować wysiłek przy wejściu na wyższy poziom równowagi funkcjonalnej.

Faza drugiego oddechu

– jest to faza przełamania martwego punktu i osiągnięcie steady state na wyższym poziomie;
– im niższy jest poziom steady state, tym więcej martwych punktów organizm jest w stanie przezwyciężyć.

Zmęczenie w wysiłku długotrwałym

W wysiłku długotrwałym zmęczenie ma charakter:
– zmęczenia ośrodkowego – jest zlokalizowane w ośrodkowym układzie nerwowy;
– zmęczenia obwodowego – zlokalizowane w pracujących mięśniach.

Zmęczenie ośrodkowe – przyczyny

– hipoglikemia – spadek stężenia glukozy we krwi;
– hipertermia – podwyższenie wewnętrznej ciepłoty ciała;
– toksyczne działanie amoniaku – powstrzymuje przemiany energetyczne i obniża aktywność mózgu;
– zaburzenia w poziomie neurotransmiterów w mózgu.

Zmęczenie obwodowe – przyczyny

– zużycie zasobów glikogenu;
– nagromadzenie produktów przemiany materii;
– odwodnienie organizmu;
– hipoksja – niedobór tlenu w tkankach.

	Opaska podrzepkowa - na ból kolana Opaska podrzepkowa firmy Mueller została zaprojektowana i stworzona specjalnie z myślą o niwelowaniu bólu kolana, dzięki czemu nie trzeba rezygnować z aktywności fizycznej.Zobacz więcej...
	Kolagen w proszku na stawy i skórę Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wpływa na łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych.Zobacz więcej...

Aktualizacja: 12 października 2014