Linia izoelektryczna oraz pojawiające się na niej załamki są przejawem aktywności mięśnia sercowego. Oba pojęcia niezmiernie często pojawiają się w kardiologii, przy czym ich obserwacja może wiele powiedzieć o stanie zdrowia pacjenta.
Linia izoelektryczna
Linia izoelektryczna jest prostą linią powstającą w razie braku aktywności elektrycznej. To właśnie na niej impulsy elektryczne powodują wychylenia.
Załamki
Załamki są przemieszczeniem linii elektrycznej w kierunku do góry (dodatnie) lub w dół (ujemne). Wszystkie załamki widoczne na EKG są odzwierciedleniem zdarzeń elektrycznych w obrębie serca. Załamki zostały nazwane alfabetycznie od P, przez QRS, aż do T i U.
Jeżeli fala depolaryzacji przemieszcza się w kierunku elektrody dodatniej, w EKG rejestruje się załamek dodatni. Jeżeli natomiast fala depolaryzacji przesuwa się w kierunku elektrody ujemnej, w EKG rejestrowany jest załamek ujemny. Istnieją jeszcze załamki dwufazowe (częściowo dodatnie, a częściowo ujemne).
Załamek P
Opisuje skurcz przedsionków. Aktywacja węzła zatokowo-przedsionkowego następuje przed początkiem załamka P i nie jest widoczna w zapisie EKG. Przeniesienie impulsu aktywacji na przedsionki uwidacznia się w postaci pierwszego załamka odnotowanego w EKG, nazywanego właśnie załamkiem P.
W początkowej fazie dochodzi do przemieszczenia się krzywej EKG w kierunku dodatnim lub ujemnym, następnie krzywa osiąga szczyt i obniża się do linii izoelektrycznej.
Pierwsza połowa załamka P zapisywana jest w fazie depolaryzacji prawego przedsionka i pobudzania węzła AV. W drugiej połowie załamka P, gdy krzywa podąża ku linii izoelektrycznej, zapisuje się aktywność lewego przedsionka. Wynika z tego, że załamek P reprezentuje depolaryzację lewego i prawego przedsionka. W warunkach prawidłowych załamek P zawsze wyprzedza zespół QRS.
Cechy prawidłowego załamka P:
- zaokrąglony, wznoszący się łagodnie;
- maksymalna amplituda: 2,5 mm;
- maksymalny czas trwania: 0,11 s.
Zespół QRS
Załamki Q, R i S dotyczą skurczu komór. Zespół ten reprezentuje rozprzestrzenianie się impulsu elektrycznego przez komory (depolaryzację komór). Depolaryzacja komór w warunkach prawidłowych jest tiggerem skurczu mięśnia komór, dlatego w krótkim czasie po rozpoczęciu się zespołu QRS dochodzi do skurczu komór.
Zespół ten cechuje się znacznie wyższą amplitudą niż załamek P, ponieważ depolaryzacja komór obejmuje dużo większą masę mięśniową niż depolaryzacja przedsionków. W czasie depolaryzacji komór następuje repolaryzacja przedsionków, jednak jest ona zdominowana przez zespół QRS.
W warunkach prawidłowych każdy zespół QRS jest poprzedzony załamkiem P. Zespół ten może się składać z jednego, dwóch lub trzech załamków.
Rozpoczyna się załamkiem Q, który zawsze jest ujemny. Następny jest duży i trójkątny załamek skierowany do góry, zwany załamkiem R. Jest on pierwszym dodatnim wychyleniem krzywej EKG po załamku P. Załamek S ma natomiast wychylenie ujemne i następuje po załamku R, który jest zawsze dodatni.
Ze względu na większą masę lewej komory, zespół QRS odzwierciedla przede wszystkim aktywność elektryczną lewej komory serca.
Cechy prawidłowego zespołu QRS:
- czas trwania zespołu wynosi 0,10 s lub mniej;
- w odprowadzeniach kończynowych załamek Q trwa mniej niż 0,04 s, a jego amplituda jest mniejsza niż 1/3 amplitudy załamka R tego samego odprowadzenia.
Załamek T
Odpowiada repolaryzacji komór. W początkowej fazie załamka T komory znajdują się w okresie refrakcji bezwzględnej, natomiast na jego szczycie rozpoczyna się okres refrakcji względnej. W tym okresie bodźce o wyższej sile mogą powodować komorowe zaburzenia rytmu.
Prawidłowy załamek T jest nieznacznie asymetryczny – jego szczyt znajduje się bliżej końcowej fazy załamka niż jego początku. Początek jest punktem, w którym nachylenie odcinka ST staje się nagłe lub stopniowo bardziej strome. Koniec załamka T to punkt, w którym załamek T wraca do linii izoelektrycznej.
Cechy prawidłowego załamka T:
- jest nieznacznie asymetryczny;
- wysokość w odprowadzeniach kończynowych poniżej 5 mm, natomiast w odprowadzeniach przedsercowych poniżej 10 mm;
- wysokość w odprowadzeniach I i II powyżej 0,5 mm.
Zobacz również: Zmiany odcinka ST.
Załamek U
To mały załamek występujący po załamku T. Jego mechanizm nie został dotąd dokładnie poznany. Jedna z teorii sugeruje, że odpowiada on repolaryzacji włókien Purkinjego.
Prawidłowy załamek U jest mały, okrągły, a jego amplituda jest mniejsza niż 1,5 mm. Załamki U są najlepiej widoczne przy wolnym rytmie serca, trudno je natomiast zanalizować przy rytmie przekraczającym 90/min.
Niska amplituda załamków
Do możliwych przyczyn niskiej amplitudy załamków można zaliczyć:
- otyłość;
- rozedmę płuc;
- rozległy zawał serca;
- płyn w worku osierdziowym;
- płyn w opłucnej;
- niedoczynność tarczycy;
- nieprawidłowe ustawienie aparatu lub nieprawidłowy wybór odprowadzenia.
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Aehlert B., EKG łatwo zrozumieć, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2012.
- Straburzyńska-Migaj E., Lesiak M., Kardiologia w gabinecie lekarza Podstawowej Opieki Zdrowotnej, Państwowe Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
