Płat potyliczny (łac. lobus occipitalis) jest parzystą częścią kresomózgowia, zlokalizowaną z tyłu głowy każdego człowieka. W jej obrębi znajdują się ośrodki wzroku, dlatego struktura ta odpowiada przede wszystkim za zdolność prawidłowego widzenia. Uszkodzenie płata potylicznego wiąże się z deficytami skojarzeń wzrokowych oraz różnego rodzaju zaburzeniami widzenia.
Płat potyliczny – budowa
Płat potyliczny to duża struktura kresomózgowia, niezwykle istotna szczególnie dla prawidłowego funkcjonowania narządu wzroku. W jego obrębie znajdziemy zakręty i bruzdy. Na powierzchni górno-bocznej są to:
- zakręt potyliczny górny i zakręt potyliczny środkowy;
- bruzda potyliczna górna i bruzda potyliczna dolna.
Z kolei na powierzchni przyśrodkowej wyróżniamy:
- klinek;
- zakręt językowaty (potyliczno-skroniowy przyśrodkowy);
- bruzdę ciemieniowo-potyliczną;
- bruzdę ostrogową.
Płat potyliczny dużą swą powierzchnią sąsiaduje z płatem ciemieniowym, oddzielony od niego jedynie bruzdą ciemieniowo-potyliczną. W obrębie płata potylicznego zlokalizowane są również niezwykle ważne ośrodki:
- I-rzędowa kora wzrokowa, czyli pole 17 Brodmanna;
- II-rzędowa kora wzrokowa, czyli pole 18 Brodmanna;
- III-rzędowa kora wzrokowa, czyli pole 19 Brodmanna;
- kora asocjacyjna ciemieniowo-skroniowo-potyliczna, czyli pole 39 i 40 Brodmanna.
Pole 17 znajduje się w obrębie bruzdy ostrogowej, zaś pole 18 i 19 w obrębie zakrętu językowatego. Pole 39 i 40 leży na styku trzech płatów mózgu.
Płat potyliczny – funkcje
Płat potyliczny umożliwia widzenie oraz interpretację widzianych obrazów. Dysfunkcje w jego obrębie wiążą się z wystąpieniem zaburzeń widzenia (np. podwójne widzenie, oczopląs, niedowidzenie połowicze itd.). W obrębie płatów potylicznych znajdują się ośrodki odpowiedzialne za zawężanie pola widzenia. Dzięki temu człowiek posiada umiejętność widzenia większej liczby obrazów podczas jednej fiksacji wzrokowej. Współcześni badacze twierdzą, że płat potyliczny bierze udział także w procesach pamięciowych. Trwają badania mające na celu potwierdzenie tej teorii.
Jednak to nie wszystko. Omawiana struktura bierze udział w koordynowaniu procesów poznawczych. Na styku okolicy potyliczno-ciemieniowo-skroniowej lewej półkuli mózgu znajduje się obszar odpowiedzialny za rozumienie relacji między symbolami oraz ideami. Dzięki temu ludzie potrafią sprawnie odczytywać godzinę na zegarze ze wskazówkami, wykonywać obliczenia matematyczne, a także rozumieją związki przyczynowo-skutkowe. Na potyliczno-skroniowym obszarze mózgu znajdują się ponadto struktury kontrolujące rozpoznawanie symboli i słów. Ma to ogromne znaczenie szczególnie podczas pisania i czytania, a w życiu codziennym także przy oglądaniu i interpretacji dzieł sztuki oraz w rozmowie nasyconej podtekstami.
Uszkodzenie płata potylicznego
Uszkodzenie płata potylicznego skutkuje przede wszystkim:
- ubytkami w polu widzenia, mroczkami przed oczami;
- trudnością w umiejscowieniu widzianych obiektów;
- zaburzeniem rozpoznawania znaków, symboli, rysunków, ruchu obiektów;
- trudnością w czytaniu i pisaniu;
- halucynacjami wzrokowymi;
- niedokładnym widzeniem obrazów.
W przebiegu uszkodzenia płata potylicznego charakterystyczna jest ślepota korowa, będąca konsekwencją zmian w pierwotnej korze wzrokowej. Osoba poszkodowana widzi jedynie rozmyte kształty i nie potrafi rozpoznać ich koloru. Innym problemem są halucynacje wzrokowe.
Do uszkodzenia dochodzi najczęściej wskutek urazu i uderzenia w tył głowy. Nieco rzadziej jest ono wynikiem guzów mózgu, przerzutów nowotworowych oraz patologicznych zmianach w naczyniach krwionośnych, np. podczas udaru mózgu. Także przebyte infekcje ośrodkowego układu nerwowego mogą uszkadzać struktury płata potylicznego. Diagnostyką i leczeniem uszkodzeń mózgu (w tym również płata potylicznego) zajmuje się lekarz neurolog. Podstawowymi badaniami są tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny głowy.
Polecane produkty:
|
Omega 3
Olej Omega 3 to czysty, 100% naturalny produkt pozyskiwany z rośliny o nazwie Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescens). Tłoczony jest na zimno co sprawia, że zachowuje wszystkie, cenne składniki. Stanowi m.in. wsparcie dla mózgu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom IV, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Walocha J., Anatomia prawidłowa człowieka – ośrodkowy układ nerwowy, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013.
