Pierwiastki biogenne to takie pierwiastki, które są niezbędne do życia, ponieważ organizm wykorzystuje je do budowy swoich struktur oraz zużywa w procesach metabolicznych. Wyróżnia się wśród nich 6 związków, bez których życie nie byłoby możliwe.
Pierwiastki biogenne
Do pierwiastków biogennych zalicza się:
- węgiel;
- wodór;
- tlen;
- azot;
- fosfor;
- siarkę.
Najbardziej obrazowo przedstawia się rola tlenu, ponieważ już krótki jego brak powoduje śmierć. Nie należy jednak pomijać ogromnego znaczenia pozostałych pierwiastków biogennych, jak i wszystkich innych wchodzących w skład makroelementów i mikroelementów.
Węgiel
Węgiel jest jednym z najpowszechniej spotykanych pierwiastków w przyrodzie. Wchodzi bowiem w skład skorupy ziemskiej, wielu rodzajów gleb czy skał. Pod postacią dwutlenku węgla jest również ważnym składnikiem powietrza, umożliwiając roślinom przeprowadzanie fotosyntezy. W przypadku organizmu ludzkiego, węgiel wchodzi w skład aminokwasów i białek, tłuszczy, węglowodanów, a nawet kwasów nukleinowych. W ustroju staje się źródłem energii niezbędnej do budowy komórek, prawidłowej czynności mięśni czy produkcji ciepła.
Wodór
Wodór tworzy wodę, skorupę ziemską, różnego rodzaju gazy (np. wulkaniczne), a także ważne składniki odżywcze, takie jak białka, węglowodany czy węglowodory. To właśnie on jest najbardziej rozpowszechnionym pierwiastkiem w przemyśle. Wodór w organizmie człowieka wykazuje działanie antyoksydacyjne, ponieważ szybko zwalcza stres oksydacyjny. Jest również niezbędny do prawidłowej pracy wszystkich układów.
Tlen
Tlen to najbardziej znany i powszechny pierwiastek na całej ziemi. Buduje skorupę ziemską, hydrosferę i litosferę. Uznaje się, że stanowi najważniejszy pierwiastek, ponieważ życie bez niego nie jest możliwe już po krótkim czasie. Tlen jest podstawowym substratem oddychania i wchodzi w skład wielu związków organizmu. Jednocześnie warunkuje możliwość przeprowadzania ważnych, życiowych procesów. Tlen zwany jest również pierwiastkiem życia. Jego popularność wzrasta szczególnie w ostatnich latach, wraz ze wzrostem świadomości ludzi na temat własnego zdrowia. Nowością stają się komory tlenowe, które wspierają leczenie wielu chorób.
Azot
Azot jest niezbędny roślinom do prawidłowego wzrostu, a zatem to właśnie także dzięki niemu możliwe jest życie na ziemi. To również główny składnik powietrza, gdyż stanowi aż 78% jego objętości. Ponadto wchodzi w skład biocząsteczek – aminokwasów, białek, kwasów nukleinowych. Wykazano, że ma działanie odtruwające, regenerujące i rozkurczające. Dzięki temu azot zyskuje coraz większą popularność w branżach medycznych i sportowych.
Fosfor
Fosfor stanowi około 1% masy dorosłego człowieka. W organizmie występuje pod postacią związków nieorganicznych oraz organicznych. Obok wapnia jest głównym składnikiem układu kostnego, ponieważ 80% jego całkowitej objętości lokalizuje się właśnie w kościach. Dla utrzymania czynności fosforu niezbędna jest obecność wapnia i witaminy D. Jego główną funkcją jest wspieranie czynności kości. Do pozostałych zalicza się wspieranie homeostazy organizmu poprzez utrzymywanie równowagi wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej, uaktywnianie syntezy niektórych witamin z grupy B oraz udział w przemianach biochemicznych.
Dokładne dzienne zapotrzebowanie na fosfor zależy od wieku i płci. Szacuje się jednak, że młodzież do 18. roku życia powinna dostarczać każdego dnia około 900 mg fosforu, dorośli do 25. roku życia – około 1200 mg, zaś dorośli po 25. roku życia ponownie 900 mg.
Siarka
Siarki nie opisuje się oddzielnie, ponieważ wchodzi ona w skład dwóch aminokwasów – metioniny i cysteiny, a także niektórych witamin – tiaminy, biotyny. W związku z tym dobowe zapotrzebowanie na siarkę wiąże się z zapotrzebowaniem na wyżej wspomniane witaminy czy aminokwasy.
Siarka pełni w organizmie człowieka ważne funkcje, ponieważ wchodzi w skład trzeciorzędowej struktury białka, warunkując zachowanie jej. Buduje włosy, skórę i paznokcie, a nawet wchodzi w skład niektórych hormonów. Jak widać, pierwiastki biogenne są niezbędne, aby świat mógł istnieć – stąd ich nazwa.
Bibliografia
- Solovey T., Ocena potencjalnej eutrofizacji wód płynących w zlewni środkowej Wisły, Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, 1/2008.
- Sircus M., Przeciwzapalna terapia tlenowa, Wydawnictwo Vital, Białystok 2018.
- Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
