Białko serwatkowe to jeden z najczęściej stosowanych produktów przez osoby trenujące, zwłaszcza siłowo. Otrzymuje się je z serwatki, a skład chemiczny tego produktu warunkuje jego korzystne właściwości.
Czym jest serwatka?
Serwatka stanowi produkt uboczny powstający w procesie produkcji różnego rodzaju serów (twardych, półtwardych, miękkich, twarogów oraz kazeiny kwasowej). Biorąc pod uwagę pochodzenie serwatki wyróżnia się jej następujące rodzaje:
- słodką – pozyskiwaną z serów, posiada pH w granicach 6,2-6,5;
- kwaśną – pozyskiwaną z twarogów, posiada pH w granicach 4,1-4,2.
Serwatka cieszy się bogatym składem chemicznym, choć skład ten w dużej mierze zależy od pochodzenia produktu. Przykładowo, serwatka słodka pozyskana w efekcie produkcji sera zawiera duże ilości:
- składników mineralnych (potas, wapń, fosfor, cynk, sód, chlor, jod, miedź, żelazo);
- witamin (B2, B5, B6, C);
- białka;
- węglowodanów;
- tłuszczu mlecznego.
Serwatka posiada także spore ilości laktozy, która odpowiada za jej walory energetyczne oraz zwiększa wchłanianie wapnia w jelitach. Dodatkowo wiąże kwasy tłuszczowe i stymuluje aktywność lipazy trzustkowej. Omawiany produkt charakteryzuje się bardzo wysoką odpornością na działanie kwasów i enzymów proteolitycznych znajdujących się w żołądku.
Białko serwatkowe
Do najpopularniejszych białek znajdujących się w serwatce należą:
- beta-laktoglobuliny;
- alfa-laktoalbuminy;
- laktoferyny.
Ponadto, w sekwencjach beta-laktoglobuliny zidentyfikowano następujące peptydy:
- beta-laktorfinę – oddziałującą na mięśnie gładkie;
- beta-laktotensynę – działającą antystresowo i hipocholesterolemicznie.
Zaś w sekwencjach alfa-laktoalbuminy wyróżnia się alfa-laktorfinę – wykazującą działanie zbliżone do morfiny i zmniejszające ciśnienie krwi. Dodatkowo niezwykle ważną funkcją białka alfa-laktoalbuminy jest zdolność biosyntezy laktozy. Laktoferyna natomiast stanowi bioaktywny składnik białkowy mleka, ponieważ wykazuje wszechstronne działanie.
Wysoka wartość odżywcza białek serwatkowych wynika między innymi z wyjątkowo dużej zawartości aminokwasów siarkowych, czyli lizyny i tryptofanu. Wykazano również, że zawierają one wszystkie niezbędne aminokwasy konieczne do prawidłowej regeneracji tkanek. Białko serwatkowe może występować w postaci izolatów, hydrolizatów oraz koncentratów.
Białko serwatkowe w sporcie
Białka serwatkowe znalazły zastosowanie między innymi w sporcie, stanowią bowiem idealne uzupełnienie diety osób aktywnych fizycznie. Zwłaszcza, jeśli celem treningów jest przyrost masy mięśniowej. Do najczęściej stosowanych preparatów białek serwatkowych zalicza się proszek serwatkowy (11-13% białka), koncentrat (WPC, 34-89% białka) oraz izolat (WPI, powyżej 90% białka). Białka serwatkowe wykazują bardzo dobrą rozpuszczalność, zdolność wiązania wody oraz podatność na ubijanie. Dodatkowo posiadają właściwości emulgujące i żelujące.
Podaż takich preparatów (w połączeniu z treningiem) wpływa na widoczny przyrost masy mięśniowej. Tkanka mięśniowa regeneruje się szybciej, np. po treningu, a także w pewnym stopniu może wpłynąć na wydolność mięśni.
Pozostałe zastosowania
Ponadto omawiane białka bardzo często wykorzystywane są do produkcji odżywek dla niemowląt, napojów energetycznych, a także produktów mleczarskich, mięsnych i piekarniczych. Po białko serwatkowe mogą sięgać również osoby, które z różnych względów nie dostarczają wraz z pożywieniem takiej ilości białka, która pokryłaby dzienne zapotrzebowanie.
Skutki uboczne
Racjonalna podaż białka serwatkowego (czyli ilość odpowiadająca zapotrzebowaniu danej osoby) zazwyczaj nie powoduje żadnych efektów ubocznych. Sporadycznie można spotkać się z niepożądanymi objawami ze strony układu pokarmowego – jednak przeważnie u osób spożywających nadmierne ilości białka lub wykazujących alergię pokarmową.
Należy pamiętać, że organizm (zwłaszcza osób intensywnie trenujących) potrzebuje nie tylko białka, ale również witamin, minerałów i węglowodanów. Nie należy zatem zapominać o zbilansowanej i urozmaiconej diecie. Spożycie preparatów białkowych nie zastąpi pełnowartościwego posiłku.
Bibliografia
- Żulewska J., Morawska A., Właściwości pianotwórcze koncentratów białek serwatkowych o zmniejszonej zawartości tłuszczu, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 1/2015.
- Królczyk J., Dawidziuk T., Janiszewska-Turak E., Sołowiej B., Zagospodarowanie serwatki na przykładzie wybranego zakładu mleczarskiego, Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego, 2/2015.
Polecane produkty:
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
