Hamowanie zwrotne (ang. reciprocal inhibition) odnosi się do współdziałania i powiązania funkcjonalnego niektórych mięśni, co wykorzystuje się często w rehabilitacji. Celem zabiegu jest poszerzenie zakresu ruchomości przez hamowanie/zmniejszanie napięcia mięśni antagonistycznych. Można zatem napisać, że jest to technika rozluźniania mięśni, w której stosuje się napięcie izometryczne antagonistów dla wyhamowania czynności poddawanych rozciąganiu agonistów.
Hamowanie zwrotne – mechanizm
Hamowanie zwrotne należy do odpowiedzi autonomicznej organizmu, choć niekiedy może występować z ruchami świadomymi. Jeśli fizjoterapeuta dąży do uruchomienia procesu w pozycji statycznej, musi postarać się świadomie go uruchomić, gdyż pojawia się on wtedy, gdy ciało znajduje się w ruchu.
Przykładowo, podczas angażowania mięśni agonistycznych, np. mięśni czworogłowych uda, mięśnie antagonistyczne (w tym przypadku mięśnie tylnej grupy uda) rozluźniają się.
Zobacz również: Ćwiczenia izometryczne.
Wykonanie
Na granicy zakresu ruchomości mięśnie agonistyczne przez kilka sekund należy napiąć statycznie. Następnie w sposób świadomy lub nieświadomy wykonać dalsze poruszanie po odpuszczeniu oporu w wyznaczonym kierunku.
Całą metodykę można zatem określić kilkoma punktami:
- umieszczenie mięśnia w połowie możliwego do osiągnięcia zakresu ruchu;
- pchanie przez pacjenta w kierunku ograniczonego ruchu, przy czym fizjoterapeuta przeciwstawia opór temu ruchowi. W efekcie dochodzi do wywołania skurczu izometrycznego lub skurczu izotonicznego w mięśniu antagonistycznym;
- rytmiczne i głębokie oddychanie podczas skurczu.
Przykład
Ograniczenie zginania w stawie kolanowym spowodowane nadmiernym napięciem mięśni prostowników kolana. W maksymalnym zgięciu stawu kolanowego należy wykonać przez kilka sekund statyczne napięcie mięśni zginaczy kolana. Następnie, bez przerwy na rozluźnianie mięśni, pogłębia się aktywnie dalsze zginanie w stawie.
W innej sytuacji, przy rozciąganiu mięśnia dwugłowego ramienia pacjent napina izometrycznie (terapeuta blokuje ruch) mięsień trójgłowy ramienia.
Wskazania
Za główne wskazanie uznaje się ograniczenie ruchomości lub hipertoniczne napięcie mięśni antagonistycznych.
Przeciwwskazania
O ile pacjent jest w stanie samodzielnie się poruszać, przeciwwskazania nie występują. Należy jednak pamiętać, że w przypadku złamań stabilnych nie wolno ćwiczyć z zastosowaniem oporów w odcinku dalszym od złamania i z długotrwałym zastosowaniem dźwigni.
Polecane produkty:
|
Wałek igłowy – aplikator wieloigłowy
Wałek igłowy to aplikator przeznaczony do wykonywania masażu na różne części ciała. Wysoka efektywność znalazła zastosowanie w kompleksowej terapii różnych schorzeń, a także profilaktyce ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Ebelt-Paprotny G., Preis R., Fizjoterapia, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2012.
