Umiejętności motoryczne (według Raczka) to specyficzne możliwości człowieka do sprawnego, szybkiego i dokładnego wykonywania konkretnych czynności ruchowych. Są to ukształtowane w procesie rozwoju i uczenia się programy ruchowe, przechowywane w motorycznej pamięci. Dzielą się na elementarne (związane z podstawowymi formami ruchów naturalnych i specjalne) leżące u podstaw sportowych czynności motorycznych. Inna definicja mówi, że motoryczność człowieka to całokształt czynności ruchowych jakie wykonuje człowiek. Każdy ruch, czy nawet najmniejsze przemieszczenie się ciała bądź jego części stanowi sprawność motoryczną.
Motoryczność – rodzaje
Motoryczność ludzka jest przejawem wzajemnego współdziałania wszystkich układów i narządów organizmu. Dotychczas możliwości motoryczne człowieka określano za pomocą pojęcia „cech”. Współcześnie zastosowano zamiennik „umiejętności” bądź „zdolności”, ponieważ cechy odnoszą się tylko do utrwalonych właściwości organizmu, podczas gdy zdolności określają możliwości wykonania czynności ruchowej, a nie tylko jej przejaw.
Zwracając uwagę na różne aspekty motoryczności wyróżniamy:
- motoryczność produkcyjną – związaną z pojęciem pracy i obejmującą działania, których nadrzędnym celem jest wytwarzanie dóbr materialnych;
- motoryczność impresyjną – która dotyczy ogółu gestów, mimiki, póz ciała i tak dalej. Służy do porozumiewania się niewerbalnego;
- motoryczność sportową – złożoną z ruchów zabawowych oraz sportowych, podnoszących sprawność fizyczną człowieka, wzmacniających jego zdrowie oraz wpływających pobudzająco na rozwój.
Umiejętności motoryczne – podział
Dokonano klasyfikacji ogólnych zdolności motorycznych dzieląc je na dwie grupy:
- Umiejętności koordynacyjne – zdeterminowane procesami sterowania i regulacji ruchu. Zawierają zdolność orientacji, szybkości reakcji, różnicowania ruchu, równowagę, poczucie rytmu, łączenia ruchów oraz zdolność dostosowania i przestawiania się ruchowego.
- Umiejętności kondycyjne – uwarunkowane są głównie procesami energetycznymi. Zaliczamy do nich przede wszystkim siłę, szybkość oraz wytrzymałość.
Osobne ogniwo w tej klasyfikacji zajmuje gibkość, ponieważ jej zdefiniowanie okazało się niemożliwe po zastosowaniu wymienionych kryteriów podziału.
Inny podział dzieli umiejętności ruchowe na elementarne oraz specjalne. Elementarne wiążą się z podstawowymi formami ruchów naturalnych, takich jak pełzanie, czworakowanie, chodzenie, bieganie czy skakanie. Specjalne z kolei leżą u podstaw sportowych czynności motorycznych.
Złoty wiek motoryczności
Tempo rozwoju motorycznego dziecka nie jest równomierne. Każdy rok przynosi istotną różnicę w poziomie sprawności i rozwoju motorycznego. Najszybsze zmiany następują między 4 a 5 rokiem życia. Dlatego mówi się, że dziecko w wieku 5 lat wchodzi w tak zwany złoty okres motoryczności (nazywany również złotym wiekiem).
Zobacz również: Kształtowanie cech motorycznych.
Występujące zmiany mają charakter skoku rozwojowego. Dzieciom przybywa siły, doskonali się ich koordynacja, uwaga i pamięć, a ich chód zaczyna przypominać chód dorosłego człowieka. Rozwija się również płynność, zwinność i rytmiczność ruchów (zwłaszcza u dziewczynek), a opanowane wcześniej ruchy ulegają doskonaleniu. Proste ruchy łączone są w bardziej skomplikowane kombinacje.
Polecane produkty:
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Trzonkowski R., Napierała M., Pezala M., Zukow W., Cechy somatyczne oraz zdolności motoryczne 10-letnich uczniów ze szkoły podstawowej nr 20 w Bydgoszczy, Health and Sport, 3/2016.
- Owczarek S., Gimnastyka przedszkolaka, Warszawa 2011.
- Szczotka M., Ocena zdolności i umiejętności motorycznych dzieci 5-letnich, Komunikaty i sprawozdania z badań, 3/2017.
