Osteogeneza to pojęcie często wykorzystywane w medycynie i fizjologii, odnoszące się do powstawania tkanki kostnej w rozwoju osobniczym. Nieco innym terminem jest natomiast osteogeneza dystrakcyjna, odnosząca się do zabiegu osteotomii lub kortykotomii kości.
Osteogeneza – na czym polega?
Osteogeneza zwana jest również kostnieniem, ponieważ opisuje proces powstawania nowej tkanki kostnej w organizmie człowieka. Zjawisko to zachodzi na dwóch różnych podłożach:
- błoniastym;
- chrzęstnym.
Kostnienie błoniaste ma swój początek na tzw. punktach kostnienia, obszarach, w których tworzą się i proliferują (proces namnażania się) komórki osteoprogenitorowe. W efekcie powstają nowe warstwy osteoblastów, zwanych też komórkami kościotwórczymi, wokół których tworzą się sieci włosowatych naczyń krwionośnych. Te zaś będą odpowiadać za odżywianie kości, poprzez dostarczanie do niej tlenu i składników odżywczych. Osteoblasty mają zdolność produkowania osteoidu – organicznej substancji międzykomórkowej, bogatej w kolagen, proteoglikany i mukopolisacharydy. Osteoid ulega zwapnieniu, tworząc obszary, z których w przyszłości powstanie dojrzała tkanka kostna. Na podłożu błoniastym rozwija się zdecydowana większość kości płaskich w ciele człowieka. Kośćmi płaskimi są m.in. kości czaszki, łopatki czy mostek.
Dla porównania kostnieje chrzęstne to inaczej powolne zastępowanie pierwotnie występującej w danym miejscu tkanki chrzęstnej tkanką kostną, co zwie się procesem mineralizacji. Tkanka kostna powstaje w odpowiedzi na aktywność opisanych wcześniej osteoblastów znajdujących się w ochrzęstnej.
Kiedy rozpoczyna się osteogeneza?
Osteogeneza występuje w życiu każdego człowieka, ponieważ bez tego procesu niemożliwe byłoby powstanie układu kostno-stawowego. Rozpoczyna się około 8. tygodnia życia płodowego, jednak trwa aż do osiągnięcia przez organizm dojrzałości kostnej (okolice 20.-25. roku życia). Po narodzinach kostnienie umożliwia rozwój organizmu, np. na szerokość i na wysokość.
Osteogeneza dystrakcyjna – na czym polega?
Osteogeneza dystrakcyjna jest zabiegiem polegającym na wykonaniu osteotomii lub kortykotomii kości oraz na stopniowym, podlegającym ustalonemu protokołowi przemieszczaniu fragmentów kostnych. W trakcie tego procesu miejsce ma tworzenie tkanki kostnej oraz przebudowa sąsiadujących tkanek miękkich.
Omawiając wszystko bardziej szczegółowo, w przebiegu osteotomii dystrakcyjnej wyróżnia się 4 etapy:
- zaplanowany zabieg;
- spoczynek;
- dystrakcję;
- stabilizację.
Okres spoczynkowy jest czasem od osteotomii kości i założenia wyciągu do chwili rozpoczęcia dystrakcji. Krwiak, a następnie skrzep utworzony pomiędzy fragmentami kości zostaje stopniowo, wraz z upływem czasu zastępowany przez tkankę ziarninowa, a później kostninę. Napięcie rozciągania generuje tworzenie się nowej kości równolegle do wektora dystrakcji. Z kolei ostatni etap, czyli stabilizacja, to okres mineralizacji nowo powstałej kości i jej przemodelowania. Podsumowując, osteogeneza dystrakcyjna jest zabiegiem mającym na celu wydłużenie kości, zazwyczaj o kilka centymetrów.
Zobacz również: Metoda Ilizarowa.
Osteogeneza dystrakcyjna – wskazania
Podstawowym wskazaniem do osteogenezy dystrakcyjnej jest asymetria długości kończyn dolnych, co wiąże się z ryzykiem następczego rozwoju innych wad postawy. Konsekwencją takich nierówności jest zaburzenie całej sylwetki, co silnie oddziałuje zwłaszcza na kręgosłup, wywołując jego bóle i zwiększając ryzyko dyskopatii. Dość częstym zabiegiem jest ponadto osteogeneza (wydłużenie) żuchwy, co wykonuje się celem zmiany położenia języka, aby odblokować drogi oddechowe. Innym wskazaniem do tego jest ankyloza stawu skroniowo żuchwowego celem korekcji deformacji szkieletu. Są to wady wrodzone. Zawsze należy się upewnić, że nie mają podłoża funkcjonalnego, które można z powodzeniem korygować zachowawczo.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Gerber-Leszczyszyn H., Pawlak W., Łuczak K., Wykorzystanie wewnątrzustnych dystraktorów kostnych w leczeniu ubytków pourazowych wyrostka zębodołowego żuchwy – opis przypadku, Dental and Medical Problems, 40/2003.
- Silverthorn D., Fizjologia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
