Chronaksja

Chronaksja jest miarą pobudliwości tkanek. Wyraża się najkrótszym czasem impulsu prądu stałego o natężeniu równym podwójnej reobazie, który powoduje reakcję tkanki, np. skurcz mięśnia czy powstanie impulsów w nerwie. Wartość chronaksji wyraża się w milisekundach, a do jej wyznaczania stosuje się impulsy o kształcie prostokątnym. Innymi słowy chronaksja to najkrótszy czas impulsu (ms) potrzebny do wywołania progowego skurczu mięśnia przy natężeniu równym podwójnej reobazie.

Chronaksja w elektrodiagnostyce

Pojęcie chronaksji ściśle wiąże się z działem fizykoterapii, jakim jest elektrodiagnostyka. Chronaksja stanowi miarę pobudliwości, a jej wartość jest tym większa, im pobudliwość tkanki jest mniejsza. Nie jest to jednak miara dokładna, ponieważ na jej wartość wpływa wiele czynników, np.:

• warunki wykonywania pomiaru;
• umiejscowienie badanego mięśnia;
• grubość tkanek otaczających mięsień;
• stan ukrwienia;
• stan autonomicznego układu nerwowego.

Mimo niedoskonałości, chronaksymetria znajduje dość powszechne zastosowanie w badaniach elektrodiagnostycznych. Do oceny uzyskanej chronaksji używa się specjalnych tablic, które zawierają odpowiadające danemu mięśniowi prawidłowe jej wartości.

W warunkach fizjologicznych dla zdrowych mięśni wartość chronaksji jest bardzo mała, mierzona w milisekundach. Badając zdrowy mięsień w punkcie motorycznym (metodą pośrednią) oraz w miejscu przyczepu mięśnia (metodą bezpośrednią) wartość chronaksji jest taka sama. W warunkach patologicznych ulega ona zmianie i może się zwiększyć w stosunku do mięśni zdrowych – w przypadku przecięcia mięśnia nawet o 200 razy.

Wyznaczanie chronaksji

Reobaza to najmniejsze natężenie prądu (mA) potrzebne do wywołania progowego skurczu mięśnia, przy czasie impulsu wynoszącym 1000 ms. Traktuje się ją jako wielkość wyjściową do pomiaru chronaksji.

Do oznaczenia chronaksji stosuje się prostokątne impulsy prądu. Elektrodę czynną połączoną z biegunem ujemnym chronaksymetru, przykłada się do skóry w miejscu odpowiadającym bezpośredniemu punktowi motorycznemu badanego mięśnia. Drugą elektrodę (obojętną) o znacznie większych wymiarach układa się na skórze w miejscu dostatecznie oddalonym od elektrody czynnej.

Pierwszym etapem jest wyznaczenie reobazy mięśnia. Jeśli została ona odnaleziona, należy automatycznie zwiększyć natężenie prądu do wartości podwójnej reobazy. Następnie należy ustalić najkrótszy czas trwania impulsu prostokątnego, przy którym występuje minimalny skurcz mięśnia. Czas ten, wyrażony w ms, odpowiada wartości chronaksji badanego mięśnia.

Należy wspomnieć, że wartość chronaksji można określić również z przebiegu tak zwanej krzywej i/t. W tym celu wystarczy znaleźć na jej przebiegu punkt odpowiadający podwójnej wartości reobazy, którego rzut na oś czasu wskazuje wartość chronaksji.

Czym jest krzywa i/t?

Impuls elektryczny działający na tkankę pobudliwą (np. nerw czy mięsień) musi spełnić określone warunki, gdyż pobudzenie zależne od depolaryzacji błony komórkowej występuje po zadziałaniu na nią dostatecznie dużego ładunku elektrycznego.

Krzywa i/t odnosi się do zależności między natężeniem a czasem trwania impulsu. Przedstawia się ją graficznie na kształt hiperboli, natomiast uzyskuje się ją przez naniesienie w układzie współrzędnych wartości czasu i natężenia  wywołującego minimalny skurcz mięśnia, odpowiadającego impulsowi o różnym czasie trwania – w granicach od 1000 ms do 0,1 ms. Praktycznie wystarczy oznaczyć kilka wartości natężenia dla impulsów o różnym czasie trwania, aby z połączenia ich uzyskać krzywą i/t.

Zobacz również: KZS, AZS, Prawo skurczu Erba.

Chronaksja w mięśniach

Na podstawie wielu badań określono wartości chronaksji dla poszczególnych zdrowych mięśni oraz w różnych jednostkach chorobowych. Wykazano, że mięśnie obydwu kończyn odpowiedzialne za ten sam ruch mają taką samą wartość chronaksji. Dodatkowo, mięśnie zginacze wykazują wartości dwa razy mniejsze niż prostowniki.

Przykłady chronaksji dla poszczególnych, zdrowych mięśni:

• dwugłowy ramienia – 0,08-0,2 ms;
• trójgłowy ramienia – 0,05-0,3 ms;
• naramienny – 0,06-0,2 ms;
• brzuchaty łydki – 0,1-0,17 ms;
• piszczelowy przedni – 0,02-0,15 ms.

Bibliografia

1. Mika T., Fizykoterapia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1996.
2. Kasprzak W., Mańkowska A., Fizykoterapia, medycyna uzdrowiskowa i SPA, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.

	Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej...
	Kwas hialuronowy na stawy i skórę Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej...