Osteomalacja to choroba kości występująca u osób dorosłych, która polega na ich rozmiękaniu na skutek zaburzeń metabolizmu prowadzących do niedostatecznej mineralizacji macierzy kostnej. Inna definicja opisuje osteomalację jako zespół chorobowy cechujący się upośledzonym dojrzewaniem i mineralizacją nowo powstałej tkanki osteoidalnej w wyniku:
- niedoboru witaminy D;
- niedoboru wapnia lub fosforu.
Osteomalacja występuje po zakończeniu wzrostu ciała.
Czym jest kość?
Kość jest żywą tkanką, w której stale następuje usuwanie zużytych komórek i produkcja nowych – proces zwany kostnieniem. Warstwa wewnętrzna jest bardziej miękka i składa się głównie z włókien kolagenowych, natomiast warstwa zewnętrzna, twarda z soli mineralnych, wapnia i fosforu.
W warunkach fizjologicznych włókna warstwy wewnętrznej są pokrywane solami mineralnymi. Do osteomalacji dochodzi, gdy proces mineralizacji kości ulega zaburzeniu. W efekcie warstwa kolagenowa nie jest dostatecznie utwardzona i kość staje się miękka, bardziej podatna na złamania.
Osteomalacja – przyczyny
Dla prawidłowego funkcjonowania procesu mineralizacji kości organizm potrzebuje odpowiednich ilości składników mineralnych (wapnia i fosforu) oraz witaminy D. Ich niedobór powoduje powstawanie osteomalacji. Niedobór wapnia zdarza się stosunkowo rzadko, niedobór fosforu może być spowodowany chorobą nerek, natomiast najczęstszą przyczyną jest niedobór witaminy D. Dzienne zapotrzebowanie organizmu na witaminę D, aby nie doszło do osteomalacji, wynosi około 10 mikrogramów. Jest ona produkowana przez skórę po ekspozycji na światło słoneczne. Natomiast w przypadku ograniczonego dostępu do promieni słonecznych powinno się spożywać tłuste ryby lub przyjmować suplementy diety z witaminą D. Jej niedobór może powstać również przy nieleczonej celiakii.
Do innych, rzadszych przyczyn osteomalacji należą:
- przewlekłe choroby wątroby;
- przewlekła niewydolność nerek;
- leki na epilepsję.
Objawy
Rozmiękanie kości może wywoływać następujące objawy:
- uczucie bólu w kościach (głównie w obrębie kończyn dolnych);
- osłabienie mięśni (trudności przy wstawaniu, chodzeniu po schodach);
- ból pleców;
- częściowe pęknięcia kości.
Czynniki ryzyka
Najbardziej narażone na osteomalację są osoby, które w wyniku niedostatecznej ekspozycji na światło słoneczne nie mają w organizmie wystarczającej ilości witaminy D. Są to osoby:
- którym stan zdrowia nie pozwala wyjść na zewnątrz;
- noszące stale długie ubrania;
- o ciemnej karnacji przebywające w rejonach o słabym nasłonecznieniu.
Dieta będąca uboga w produkty z zawartością witaminy D również zwiększa ryzyko wystąpienia osteomalacji, np. dieta wegańska i laktowegańska.
Rozpoznanie
Od początku procesu chorobowego do rozpoznania osteomalacji może minąć sporo czasu, około 2-3 lata, ponieważ pierwsze objawy są często niespecyficzne. Do postawienia diagnozy służy badanie krwi na poziom wapnia, fosforu i witaminy D. Podczas osteomalacji stwierdza się również podniesiony stan enzymów wytwarzanych przez osteoblasty oraz wzrost parathormonu.
Rokowania
W większości przypadków osteomalacja jest łatwa do wyleczenia. Jednak może potrwać kilka miesięcy, aż kości odzyskają odpowiedni stopień mineralizacji.
Osteomalacja – zapobieganie i domowe sposoby pomocy
Najlepszym sposobem zapewnienia organizmowi odpowiedniej ilości witaminy D jest ekspozycja skóry na promienie słoneczne. W okresie letnim wystarczy 15 minut dziennie naświetlać przedramiona i twarz (należy zachować umiar lub stosować preparaty z filtrem UV).
Sama dieta nie wystarczy. Jednak istotne jest, aby zawierała witaminę D oraz wapń i fosfor, zwłaszcza gdy dostęp do światła słonecznego jest ograniczony. Najlepszym źródłem witaminy D są tłuste ryby, natomiast wapnia produkty mleczne. W podeszłym wieku oraz u kobiet w ciąży niezbędne mogą okazać się odpowiednie suplementy diety.
Dodatkowo warto wprowadzić ćwiczenia fizyczne, ponieważ mają wzmacniający wpływ na kości. Należy jednak zachować ostrożność przy ich wykonywaniu i szczególnie uważać w przypadku pęknięć.
Bibliografia
- Kaniuka-Jakubowska S., Biernat W., Sworczak K., Onkogeniczna osteomalacja czyli hipofosfatemia, bóle kostne i złamania patologiczne, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 66/2012.
- Jafiszow U., Sierakowski S., Małyszko J., Kita K., Lewandowski B., Domysławska I., Sulik A., Klimiuk P., Osteomalacja, Nowa Medycyna, 3/2004.
Polecane produkty:
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... | |
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Jedna odpowiedź
Moja babcia to ma ;/