Pozycja anatomiczna jest to ustawienie człowieka, do którego odnoszą się osie ciała, kierunki ruchu, płaszczyzny ciała i położenie struktur anatomicznych. Anatomiczna pozycja używana jest m.in. w atlasach anatomii. Dzięki niej specjaliści z zakresu medycyny komunikują się między sobą, aby za pomocą specjalistycznego nazewnictwa, często po łacinie, opisywać struktury anatomiczne.
Pozycja anatomiczna
Pozycja anatomiczna to taka, w której osoba znajduje się w pozycji stojącej z głową skierowaną na wprost. Kończyny dolne ustawione blisko siebie, stopy w lekkiej rotacji zewnętrznej. Z kolei kończyny górne wyprostowane, swobodnie zwieszone wzdłuż tułowia, stroną dłoniową ręki skierowane ku przodowi. Oczy są otwarte i zwrócone do przodu.
Oglądana osoba wykazuje neutralny wyraz twarzy i ma zamknięte usta. Ponadto palce stóp są wyprostowane, a stopy złączone. W tak przyjętej pozycji można rozpocząć opisywanie poszczególnych elementów ludzkiego ciała za pomocą osi i płaszczyzn.
Zobacz również: Prawidłowa postawa ciała.
Osie ciała
Wyróżnia się 3 podstawowe osie ciała, które przecinają się wzajemnie pod kątem prostym:
- oś pionowa/długa (łac. axes verticales) – przebiegająca z góry na dół;
- oś pozioma/poprzeczna (łac. axes transversales) – biegnąca prostopadle do pionowej;
- oś strzałkowa (łac. axes sagittales) – przebieg prostopadły do obu powyższych.
Najdłuższą osią jest oś pionowa, zwana również długą. Przebiega ona bowiem z góry w dół, czyli od szczytu głowy, aż po palce u stóp (kończąc się w punkcie równej odległości pomiędzy stopami ustawionymi w pozycji anatomicznej ciała).
Płaszczyzny ciała
Płaszczyzny ciała przecinają się pod kątem prostym i dzielą ciało człowieka w różnych kierunkach. Wyróżnia się płaszczyzny takie jak:
- płaszczyzna strzałkowa (łac. planum sagittale) – wyznaczona przez oś strałkową i pionową. W efekcie dzieli ludzkie ciało na 2 połowy: prawą oraz lewą;
- płaszczyzna czołowa (łac. planum frontale) – wyznaczona przez oś poprzeczną i oś pionową. W efekcie dzieli ona ludzkie ciało na część przednią i tylną;
- płaszczyzna poprzeczna (łac. planum transversale) – określona przez oś poprzeczną i oś strzałkową. W efekcie dzieli ona ludzkie ciało na część górną i dolną.
Anatomiczne słownictwo w pozycji anatomicznej
Znajomość anatomicznej pozycji oraz nazewnictwa opisującego lokalizacje danej struktury anatomicznej pozwala uniknąć nieporozumień związanych z odniesieniem się do wybranej partii ciała człowieka, ponieważ w środowisku medycznym na całym świecie używa się nomenklatury łacińskiej. Podstawowe zwroty opisujące pozycję anatomiczną to:
- górny (superior) i dolny (inferior);
- przyśrodkowy (medialis) i boczny (lateralis);
- przedni (anterior) i tylny (posterior);
- koniec bliższy (proximal) i koniec dalszy (distal);
- wewnętrzny (internal) i zewnętrzny (external);
- brzuszny (palmar) i grzbietowy (dorsal);
- powierzchowny (superficial) i głęboki (profundus);
- środkowy (central) i obwodowy (peripheral);
- ipsilateralny, czyli po tej samej stronie np. lewe oko leży ipsilateralnie do lewego ucha oraz contralateralny, po drugiej stronie np. lewe oko jest contralateralnie do prawego oka.
Ruchy anatomiczne
Wykonywanie ruchów w stawach opisuje się następującymi zwrotami, zgodnie z płaszczyznami ciała:
- prostowanie i zginanie;
- odwodzenie i przywodzenie;
- nawracanie i odwracanie;
- unoszenie i obniżanie;
- zginanie w bok;
- obracanie.
Wszystkie te ruchy można opisać w odniesieniu do płaszczyzny ciała. W rezultacie, prostowanie i zginanie odnosi się do płaszczyzny strzałkowej, odwodzenie i przywodzenie do płaszczyzny czołowej, zaś nawracanie i obracanie do płaszczyzny poprzecznej. Ponadto wykonywanie poszczególnych ruchów częściami ciała w odniesieniu do płaszczyzn znalazło zastosowanie w badaniu zakresu ruchomości stawów. W związku z tym zapis wyników takiego badania staje się czytelny dla każdego, bez względu na narodowość i stosowany język.
Zobacz również: SFTR – zakresy ruchów w stawach.
Polecane produkty:
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Ignasiak Z., Janusz A., Jarosińska A., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2013.
- Wilczyński J., Korekcja wad postawy człowieka, Wydawnictwo Anthropos, Starachowice 2005.
