Mięśnie krtani to niezwykle ważne struktury mięśniowe, biorące udział w ruchach krtani, w tym również głośni i strun głosowych. Uczestniczą w ochronie dróg oddechowych oraz w procesie tworzenia się głosu. Zostały bardzo dobrze poznane i opisane.
Mięśnie krtani – charakterystyka
Podstawowy podział wyróżnia zewnętrzne i wewnętrzne mięśnie krtani. Do grona tych zewnętrznych zaliczamy:
- mięsień zwieracz dolny gardła (łac. musculus constrictor pharyngis inferior);
- mięśnie podgnykowe (łac. musculi infrahyoidei) – mięsień mostkowo-gnykowy (łac. musculus sternohyoideus), mięsień mostkowo-tarczowy (łac. musculus sternothyroideus), mięsień tarczowo-gnykowy (łac. musculus thyrohyoideus), mięsień łopatkowo-gnykowy (łac. musculus omohyoideus);
- mięśnie nadgnykowe – mięsień dwubrzuścowy (łac. musculus digastricus), mięsień bródkowo-gnykowy (łac. musculus geniohyoideus), mięsień żuchwowo-gnykowy (łac. musculus mylohyoideus), mięsień rylcowo-gnykowy (łac. mięsień rylcowo-gnykowy).
Z kolei mięśniami wewnętrznymi (zwanymi także właściwymi) są:
- mięsień pierścienno-tarczowy (łac. musculus cricothyroideus);
- mięsień pierścienno-nalewkowy tylny (łac. musculus cricoarytenoideus posterior);
- mięsień pierścienno-nalewkowy boczny (łac. musculus cricoarytenoidus lateralis);
- mięsień tarczowo-nalewkowy (łac. musculus thyroarytenoideus);
- mięsień nalewkowo-poprzeczny (nieparzysty) (łac. musculus arytenoideus transversus);
- mięsień nalewkowy skośny (łac. musculus arytenoideus obliquus);
- mięsień nalewkowo-nagłośniowy (łac. musculus aryepiglotticus);
- mięsień tarczowo-nagłośniowy (łac. musculus thyroepiglotticus);
- mięsień głosowy.
Mięśnie zewnętrzne krtani poruszają całą krtanią i ustalają jej położenie. Funkcje wewnętrznych mięśni krtani są różnorodne.
Mięśnie krtani – funkcje
Mięśnie krtani wpływają na wzajemne ustawienie poszczególnych chrząstek krtani oraz na zachowanie się głośni w danym momencie. Szparę głośni rozwiera mięsień pierścienno-nalewkowy tylny, zaś zwierają ją mięsień pierścienno-nalewkowy boczny, mięsień tarczowo-nalewkowy oraz mięsień nalewkowy (łac. musculus arytenoideus). Mięśniem napinającym wargi głosowe jest mięsień pierścienno-tarczowy, współpracujący z mięśniem głosowym.
Mięśnie krtani uczestniczą także w ochronie dróg oddechowych. Ta funkcja przypada głównie następującym mięśniom: mięsień tarczowo-nagłośniowy, mięsień nalewkowo-nagłośniowy. Zginają one nagłośnie ku tyłowi i przyczyniają się do zamknięcia wejścia krtani.
Mięśnie krtani – unerwienie
Unerwienie mięśni krtani jest obustronne, pochodzi z nerwu krtaniowego górnego i z nerwu krtaniowego zwrotnego, które odchodzą od nerwu błędnego. Nerw krtaniowy górny dzieli się na czuciową gałąź wewnętrzną (zaopatruje wnętrze krtani do poziomu głośni) i na gałąź zewnętrzną (prowadzi unerwienie ruchowe mięśnia pierścienno-tarczowego). Nerw krtaniowy wsteczny prowadzi jednostronne unerwienie ruchowe do pozostałych mięśni wewnętrznych krtani i do drugostronnej części mięśnia międzynalewkowego. Dodatkowo prowadzi unerwienie czuciowe błony śluzowej krtani poniżej szpary głośni.
Mięśnie krtani – podział czynnościowy
Istnieje również wygodny i przejrzysty podział czynnościowy mięśni krtani, prezentujący się następująco:
- mięśnie zwężające szparę głośni: mięsień pierścienno-nalewkowy boczny, mięsień tarczowo-nalewkowy, mięsień nalewkowy;
- mięsień rozszerzający szparę głośni: mięsień pierścienno-nalewkowy tylny;
- mięśnie napinające fałdy głosowe: mięsień pierścienno-tarczowy, mięsień głosowy;
- mięśnie rozluźniające fałdy głosowe: mięsień tarczowo-nagłośniowy, mięsień nalewkowo-nagłośniowy.
Dzięki temu można szybko podzielić poszczególne mięśnie ze względu na funkcję, którą pełnią.
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Repetytorium, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Michajlik A., Ramotowski W., Anatomia i fizjologia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2024.
