Afazja to zaburzenia mowy. Pojęcie pochodzi z języka greckiego i oznacza dosłownie „niemotę”. Precyzyjne wyjaśnienie terminu przyniosło sporo problemów. Jedna z definicji wskazuje, że jest to dezintegracja procesu przetwarzania informacji, czyli zaburzenie zdolności kodowania lub dekodowania różnych symboli niejęzykowych i językowych występujących w danym języku, kręgu kulturowym bądź wspólnocie komunikacyjnej. Według innej definicji afazja to częściowe lub całkowite zaburzenie mechanizmów programujących czynności mowy człowieka, który uprzednio opanował tę czynność.
Przyczyny
Podstawą afazji jest organiczne uszkodzenie odpowiednich struktur mózgowych. Przyczyną tego stanu jest zawsze uraz mózgu. W większości przypadków stanowi go udar lub wylew, jednakże może to być równie dobrze guz mózgu bądź wypadek komunikacyjny.
Zaburzenia mowy mogą być zarówno wrodzone jak i nabyte. Na powierzchni wypukłej lewej półkuli mózgu (w przypadku osób praworęcznych) można wyróżnić ograniczony obszar, którego uszkodzenie powoduje powstawanie zaburzeń mowy typu afatycznego. Jest to tak zwany mózgowy obszar mowy, który obejmuje:
- tylne części zakrętu czołowego dolnego i środkowego;
- dolną część zakrętu przedśrodkowego;
- środkowe i tylne części zakrętu skroniowego górnego i środkowego;
- zakręt kątowy oraz cały styk skroniowo-ciemieniowo-potyliczny;
- części płata ciemieniowego przylegające do bruzdy bocznej.
Rodzaje afazji
Na podstawie obserwacji rodzajów zaburzeń mowy powstała ogólnie przyjęta klasyfikacja wyodrębniająca następujące afazje:
- ruchową – zwaną inaczej ekspresywną lub motoryczną. Objawia się trudnościami w nadawaniu mowy i wiąże się z uszkodzeniami mózgu w obszarze Broca;
- czuciową – zwaną inaczej impresywną, sensoryczną lub receptywną. Przejawia się trudnościami w rozumieniu wypowiedzi i związana jest z okolicą Wernickiego;
- mieszaną – czyli ruchowo-czuciową. Skutkuje trudnościami zarówno w tworzeniu wypowiedzi jak i w jej odbiorze;
- amnestyczną – zwaną inaczej nominalną. Charakteryzuje się upośledzeniem zdolności nazywania poszczególnych przedmiotów. Łączy się z uszkodzeniami połączeń ośrodków czuciowych i ruchowych lub też z uszkodzeniami styku płata skroniowego, ciemieniowego i potylicznego lewej półkuli;
- globalną – zwaną inaczej całkowitą lub totalną. Związana jest z rozległymi obszarami mózgu i polega na całkowitym zniesieniu umiejętności mówienia oraz rozumienia.
Objawy
Poza objawami wymienionymi powyżej i zależnymi od rodzaju afazji wyszczególniono ogólne objawy dotyczące tego schorzenia. Są to m.in. trudności z:
- konwersacją;
- pisaniem listów lub wypełnianiem formularzy;
- prowadzeniem rozmów w pracy lub głośnym środowisku;
- wypowiedzeniem własnego imienia lub imion członków rodziny;
- liczeniem, zapamiętywaniem numerów i liczb;
- prowadzeniem rozmów telefonicznych;
- rozumieniem programów radiowych lub telefonicznych;
- czytaniem.
Warto pamiętać również, że osoba z afazją nie jest niepoczytalna, ma jedynie problem z mową. Nie należy zatem podchodzić do takiej osoby przedmiotowo.
Afazji mogą współtowarzyszyć następujące dolegliwości:
- hemiplegia;
- utrata połowy widzenia;
- apraksja;
- problemy z jedzeniem, piciem i przełykaniem;
- problemy z pamięcią.
Leczenie
Wiele osób cierpiących na afazję było hospitalizowanych po urazie. Tacy pacjenci wymagają jednak dalszego leczenia po wyjściu ze szpitala. W większości przypadków lekarzem zajmującym się tego typu problemami jest logopeda.
Czas trwania terapii uzależniony jest między innymi od tego, jaki postęp jest poczyniony i jakie są możliwości danego pacjenta. Przede wszystkim konieczna jest cierpliwość, ponieważ prowadzenie rozmowy przy afazji wymaga czasu.
Bibliografia
- Knychalska-Zbierańska M., Afazja – złodziejka słów. Studium przypadku, Logopedia Silesiana, 3/2014.
- Miguła B., Afazja jako zaburzenie mowy po udarze mózgu: studium przypadku, Logopedia Silesiana, 4/2015.
- Ambrosius W., Mejnartowicz J., Kozubski W., Strukturalne podstawy afazji w świetle czynnościowych metod neuroobrazowania, Udar Mózgu, tom 5, 2/2003.
Polecane produkty:
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
