Fizjoterapia po operacji stawu kolanowego (chrząstki) stanowi niezwykle ważny etap leczenia. Bez odpowiednio prowadzonej rehabilitacji staw kolanowy nie ma szans na powrót do swojej pełnej sprawności.
Fizjoterapia po operacji stawu kolanowego
Ważne jest przestrzeganie poszczególnych etapów, ponieważ kończyna dolna musi przejść szereg zabiegów i procedur medycznych, aby móc wdrażać kolejne.
I etap – odciążenie kończyny operowanej
Czas trwania zależny od techniki operacyjnej. W efekcie czas trwania odciążenia w zależności od zastosowanej metody chirurgicznej wynosi:
- wygładzanie – 4-5;
- mikrozłamania – 6-8;
- przeszczepy chrzęstno-kostne (plastyka mozaikowa) – 3-5;
- przeszczepy płatów chrzęstno-kostnych – 6-8.
W etapie pierwszym stosuje się krioterapię, czyli głównie okłady z lodu lub Cryo Caft 10-15 minut, od 6 dnia krioterapię oparami azotu: przez 3-4 minuty. Natomiast od 6 dnia można wprowadzać elektrostymulację mięśni przednich i tylnych uda.
Spore znaczenie ma tutaj kinezyterapia. Zaleca się ćwiczenia bierne na szynach CPM przez 30-40 minut. Po operacji metodą przeszczepów płatów chrzęstno-kostnych przez pierwsze 3 tygodnie należy stosować następujący zakres ruchów:
- dla chrząstki stawu rzepkowo-udowego: 0-25 stopni;
- dla chrząstki powierzchni nośnej kłykci: 30-60 stopni.
Znaczenie mają również ćwiczenia izometryczne wszystkich grup mięśniowych kończyn dolnych. W efekcie wykonuje się 2 serie po 8 powtórzeń z 2-3 minutami przerwy między seriami. Przykład takiego ćwiczenia zaprezentowano na zdjęciu poniżej.
Po każdym z wyżej wymienionych punktów stosuje się mobilizację stawu rzepkowo-udowego. Dodatkowo w etapie I rozpoczyna się naukę chodu o kulach z odciążeniem kończyny operowanej.
II etap – stopniowe obciążanie kończyny operowanej
Również w tym przypadku czas trwania zależy od techniki operacyjnej (podane w tygodniach):
- wygładzanie – 4;
- mikrozłamania – 4-5;
- przeszczepy chrzęstno-kostne – 4-5;
- przeszczepy płatów chrzęstno-kostnych – 5.
Elektrostymulacja mięśni przednich i tylnych uda przy wyproście w stawie kolanowym znajduje szczególne zastosowanie, ponieważ stymuluje mięśnie, działa przeciwbólowo i przeciwobrzękowo, poprawiając funkcję kończyny.
Kontynuuje się ćwiczenia izometryczne mięśni kończyn dolnych – 2 serie po 8-10 powtórzeń dla każdej grupy mięśniowej, ćwiczenia izometryczne ze stopniowym oporem (30%, następnie co tydzień + 5-10%) oraz mobilizację stawu rzepkowo-udowego po 6-8 powtórzeń.
Ćwiczenia na szynie CPM wykonuje się przez 30 minut w pełnym zakresie ruchu.
Dodatkowo wdraża się ćwiczenia propriocepcji na niestabilnym podłożu i w zamkniętych łańcuchach kinematycznych – od obciążeń według pomiarów kontrolnych na platformie tensometrycznej, w kolejnych 4-5 tygodniach stopniowo do pełnego obciążenia. Kąt zgięcia w stawie kolanowym wynosi:
- po operacji chrząstki kłykci: 30-40 stopni;
- po operacji chrząstki stawów rzepkowo-udowych: 15-20 stopni.
Na tym etapie ważne są ćwiczenia nacisku kończyny operowanej o sile większej od masy ciała o 15-30%. Rozpoczyna się także naukę chodu bez kul.
III etap – pełne obciążenie kończyny operowanej, przywracanie funkcji
W etapie trzecim celem jest doskonalenie chodu, w efekcie stosuje się:
- ćwiczenia na ergometrach rowerowych;
- marsz na bieżni ruchomej (propriocepcja dynamiczna);
- ćwiczenia zwiększające obciążenie osiowe kończyny na platformie;
- marsz przy zmiennym kącie nachylenia;
- ćwiczenia na stepie;
- naukę prawidłowego, samodzielnego chodzenia po schodach – gdy pacjent jest w stanie obciążyć w składowej pionowej 1,7 – 2,0 masy ciała.
Ponadto kontynuuje się ćwiczenia izometryczne z oporem oraz propriocepcji – na miękkim podłożu. Na tym etapie wdraża się ćwiczenia specyficzne dla trybu życia, pracy zawodowej lub sportu.
IV etap – fizjoterapia sportowa – od 5 miesiąca po operacji, 3 razy w tygodniu
Przede wszystkim kontynuuje się poprzednie ćwiczenia. Do czynności nowych zalicza się trening siły w warunkach statycznych – od 35% obciążenia wartości maksymalnej uzyskanej w pomiarach. Po 3-4 tygodniach 50%, następnie 60% aktualnej maksymalnej wartości. Dodatkowo można rozpocząć bieg na bieżni ruchomej, następnie na twardym podłożu gdy spełnione są następujące
warunki:
- wartości momentów sił kończyny operowanej wynoszą 65% tych wartości kończyny zdrowej;
- siła nacisku w składowej pionowej wynosi minimum 2 razy wartość nacisku masy ciała.
Pod koniec 6 miesiąca po operacji zaleca się ćwiczenia szybkościowe, skoczne, zwinnościowe oraz biegi o zmiennym kierunku ruchu. Zalecany jest także basen 1-2 razy w tygodniu lub masaż podwodny.
Zobacz również: Usprawnianie po operacjach chrząstki stawu kolanowego.
Bibliografia
- Czamara A., Fizjoterapia po operacjach chrząstki stawu kolanowego, Katedra Fizjoterapii, Wyższa Szkoła Fizjoterapii, Wrocław 2003.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
