W organizmie człowieka wyróżniamy różne rodzaje stawów, w zależności od kilku czynników. Połączenia stawowe cechują się znaczną możliwością ruchu i to właśnie one są odpowiedzialne za zdolność wykonywania czynności dnia codziennego lub przemieszczania się. Każdy staw zbudowany jest z 3 niezmiennych struktur: powierzchni stawowej, torebki stawowej i jamy stawowej. Dodatkowo staw może zawierać inne struktury, m.in. łąkotki, kaletki maziowe czy trzeszczki.
Rodzaje stawów
Klasyfikacja stawów uwzględnia następujące czynniki:
- liczbę powierzchni stawowych;
- ukształtowanie powierzchni stawowych;
- liczbę osi, wokół których wykonywane są ruchy w stawie.
Liczba powierzchni stawowych
Na podstawie tego kryterium wyróżniono stawy proste i złożone.
Stawy proste to takie, w którego utworzeniu biorą udział tylko dwie kości, natomiast stawy złożone tworzą więcej niż dwie kości. Do stawów złożonych można również zaliczyć takie, które posiadają w swej budowie krążek międzystawowy, np. staw mostkowo-obojczykowy czy staw skroniowo-żuchwowy.
Ukształtowanie powierzchni stawowych
Biorąc pod uwagę ukształtowanie powierzchni stawowych wyróżnia się stawy:
- kuliste – jedna powierzchnia stawowa jest wypukła o kulistym kształcie, droga z kolei jest wklęsła i tworzy panewkę. Staw kulisty jest wieloosiowy i można w nim wykonywać ruchy we wszystkich kierunkach. Przykładem może być staw ramienny;
- kulisto-panewkowe – stanowi odmianę poprzedniego rodzaju stawu z tą różnicą, że głowa objęta jest przez panewkę stawową, poza równik. Również te stawy są wieloosiowe, różnią się jednak ograniczonym zakresem ruchomości, np. staw biodrowy;
- kłykciowe – zwane inaczej eliptycznymi. Posiadają jedną powierzchnię stawową wypukłą w dwóch kierunkach o kształcie eliptycznym, druga powierzchnia z kolei jest w obu kierunkach wklęsła. Przykładem może być staw promieniowo-nadgarstkowy;
- siodełkowe – mają obie powierzchnie stawowe wklęsło-wypukłe o kształcie siodła. Typowym stawem siodełkowym jest staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka;
- zawiasowe – powierzchnia wypukła ma postać bloczka, a panewka jest jej negatywem. Staw zawiasowy jest stawem jednoosiowym, ruchy odbywają się wokół osi poprzecznej i polegają na zginaniu oraz prostowaniu. Za przykład można podać stawy międzypaliczkowe;
- śrubowe – są odmianą stawów zawiasowych, ponieważ kształt powierzchni jest nieznacznie śrubowy. Przykładem jest np. część ramienno-łokciowa stawu łokciowego;
- obrotowe – wypukła powierzchnia stawowa stanowi odcinek walca i przylega do wklęsłej powierzchni wcięcia kości sąsiedniej. Staw obrotowy jest jednoosiowy, przy czym oś ruchu biegnie zgodnie z osią długą kości. Np. jak w stawie promieniowo-łokciowym bliższym i dalszym.
- płaskie – posiadają dwie płaskie powierzchnie stawowe, zbliżone do siebie wymiarami. Ruchomość w takim stawie jest minimalna, co jest w dużym stopniu spowodowane silnym napięciem torebki stawowej oraz więzadeł. Znajdują się np. w części bliższej szkieletu ręki czy między kością biodrową, a kością krzyżową.
Liczba osi ruchu
Liczba osi, wokół których wykonywane są ruchy w stawie pozwala wydzielić stawy:
- jednoosiowe – do stawów o jednej osi ruchu zalicza się zawiasowe i obrotowe;
- dwuosiowe – ruch odbywa się wokół dwóch osi, jak np. w stawie siodełkowym czy kłykciowym. W stawach dwuosiowych połączenie obu ruchów zasadniczych pozwala na wykonanie ruchu złożonego, to jest obwodzenia;
- trójosiowe – ruch, poza trzema podstawowymi osiami, może odbywać się wokół licznych osi pośrednich. Tego typu stawy są kuliste lub kulisto-panewkowe.
Do tej grupy stawów należą również stawy nieregularne, do których można zaliczyć stawy płaskie (np. krzyżowo-biodrowe).
Zobacz również: Osie ciała.
Bibliografia
- Ignasiak Z., Anatomia układu ruchu, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2013.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
