Szukaj
Szukaj

Podziały komórkowe

Spis treści

Kolagen naturalny do picia

Kolagen naturalny do picia

Podziały komórkowe to procesy zachodzące u wszystkich organizmów, będące jedną z faz cyklu komórkowego. Polegają na podziale komórki macierzystej na komórki potomne, jako że każda komórka powstaje z już istniejącej. Gdy komórki potomne osiągną optymalne dla siebie rozmiary, także się dzielą.

Podziały komórkowe

Cykl komórkowy – etapy

Na cykl komórkowy składają się 4 fazy:

  • M – faza podziału komórki, w szczególności jej jądra komórkowego oraz cytoplazmy;
  • G1 – odbudowa komórki po podziale. Miejsce ma intensywna synteza białek i fosfolipidów błonowych, w efekcie czego komórka odzyskuje swoją pierwotną objętość. Pod koniec tej fazy komórka decyduje czy będzie dalej się dzielić (przechodzić w fazę S) czy zacznie się specjalizować (faza G0);
  • S – następuje synteza DNA i replikacja informacji genetycznej przed kolejnym podziałem komórki;
  • G2 – intensywna synteza białek niezbędnych do kolejnego podziału.

Po fazie G2 ponownie następuje faza M, czyli podział komórki. Natomiast podczas fazy G0 komórki zazwyczaj tracą zdolność do dalszych podziałów. Zaczynają się specjalizować i tym samym nie mogą przyczyniać się do powstawania komórek potomnych.

Podziały komórkowe – na czym polegają?

Podziały komórkowe uznawane są za formę rozmnażania się komórek. Rozpoczynają się podziałem jądra komórkowego, co może nastąpić poprzez mitozę, mejozę bądź amitozę. Po podziale jądra komórkowego dzieli się cytoplazma w procesie zwanym cytokinezą.

Mitoza

W procesie mitozy powstają dwie komórki potomne, z których każda otrzymuje identyczny materiał genetyczny, jaki występował w komórce macierzystej w fazie G1. Fazy mitozy w komórkach eukariotycznych prezentują się następująco:

  • profaza – kondensacja chromatyny, ujawnienie struktury chromosomów, pogrubienie chromatydy, formowanie wrzecionka podziałowego, zanik jąderka, rozchodzenie się centrioli;
  • metafaza – rozpad błony jądrowej, przyczepienie wrzeciona podziałowego do centromerów, ustawienie się chromosomów w płaszczyźnie równikowej, utworzenie tak zwanej płytki metafazowej;
  • anafaza – rozdzielenie chromatyd siostrzanych, powstanie chromosomów potomnych i ich wędrówka do przeciwległych biegunów komórki, podział organelli komórkowych;
  • telofaza – utworzenie błony jądrowej wokół skupisk chromosomów, wyodrębnienie jąder potomnych, cytokineza, powstanie dwóch diploidalnych komórek potomnych.

Mitoza - podziały komórkowe

Sklep Spirulina
Sklep Spirulina

Pomiędzy poszczególnymi podziałami komórki ma miejsce interfaza, która w rzeczywistości nie jest jednak częścią mitozy bądź mejozy. Stanowi moment, w którym komórka przygotowuje się do podziału.

Mejoza

Mejoza to złożony proces, wskutek którego powstają nie dwie, a cztery komórki potomne. Każda z nich posiada zredukowany do połowy materiał genetyczny w porównaniu z komórką macierzystą. W ten sposób powstają gamety u zwierząt i ludzi, a także zarodniki u roślin. Podczas pierwszego podziału mejotycznego następuje także tak zwany crossing-over. Cały podział mejotyczny prezentuje się następująco:

  • profaza I – wykształcenie się włókienka podziałowego i kondensacja chromatyny;
  • metafaza I – ustawienie biwalentów w płaszczyźnie równikowej, wykształcenie się włókienek;
  • anafaza I – skracanie włókien wrzeciona i odciąganie chromosomów do biegunów komórki, redukcja liczby chromosomów;
  • telofaza I – odtwarzanie otoczek jądrowych, cytokineza, powstanie dwóch komórek potomnych.

Profaza składa się dodatkowo z 5 etapów:

  • leptoten – wyodrębnienie chromosomów;
  • zygoten – tworzenie biwalentów;
  • pachyten – proces crossing-over, czyli wymiana materiału genetycznego;
  • diploten – rozchodzenie się par chromatyd chromosomów siostrzanych;
  • diakineza – zanik błony jądrowej i jąderka, tworzenie włókien wrzeciona podziałowego.

Po mejozie I następuje mejoza II. Jej przebieg wygląda następująco:

  • profaza II – ponowna kondensacja chromosomów, zanik błony komórkowej i jąderka, formowanie wrzeciona podziałowego;
  • metafaza II – ustawienie się centromerów chromosomów w płaszczyźnie równikowej komórki;
  • anafaza II – pękanie centromerów i oddzielenie chromatyd;
  • telofaza II – tworzenie się otoczki jądrowej wokół skupisk chromosomów potomnych.

Efektem jest utworzenie kolejnych dwóch komórek potomnych, łącznie dając rezultat 4 komórek potomnych.

Podziały komórkowe – znaczenie

Dzięki podziałom komórkowym może dojść do zapłodnienia i utworzenia się zygoty. Z niej w kolejnych miesiącach tworzyć się będzie płód. Podziały komórkowe umożliwiają również wzrastanie i rozwój w okresie dziecięcym, a także regularny wzrost włosów, łuszczenie się naskórka, gojenie ran. W świecie roślin możliwe jest kiełkowanie i owocowanie. Bez podziałów komórkowych niemożliwe byłoby życie na ziemi.



Polecane produkty:

Bibliografia

  1. Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
  2. Jarygin W., Biologia. Podręcznik dla studentów kierunków medycznych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003.
  3. Bukała B., Biologia – genetyka, biologia stosowana, Wydawnictwo Szkolne Omega, Kraków 2013.

Zapisz się do newslettera!

Szukaj
Kategorie wpisów
Centrum Fizjoterapeuty
Sklep Fizjoterapeuty
Bezpłatne konsultacje
Kubek dla Fizjoterapeuty
Oferty pracy

Popularne w zdrowie

Zostań z nami

Polecane artykuły

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *