Kręcz szyi jest to wada polegająca na utrwalonym ustawieniu głowy w skłonie do boku, przy jednoczesnym zwróceniu twarzy w stronę przeciwną i ku górze. Dolegliwość trzeba jak najszybciej leczyć, ponieważ może wpływać na postawę i globalną motorykę dziecka, prowadząc nawet do opóźnienia rozwoju ruchowego.
Kręcz szyi – rodzaje
Kręcz szyi to zniekształcenie posturalne objawiające się wymuszoną pozycją ustawienia głowy i szyi tj. zgięciem bocznym, w płaszczyźnie czołowej oraz rotacją brody w płaszczyźnie poprzecznej w stronę przeciwną, z towarzyszącym ograniczeniem ruchomości (zazwyczaj nie występuje w kręczu ocznopochodnym). Przymusowe ustawienie głowy może być powiązane z jednostronnym uniesieniem ramienia po stronie kręczu. Kręcz szyi może być zarówno zaburzeniem wrodzonym (zmiany w mięśniu mostkowo-obojczykowo-sutkowym (MOS), kręg klinowy, mnogie zaburzenia kręgów, zespół Klippla-Feila), jak i nabytym, wynikającym
z przyczyn zapalnych, neurologicznych, zaburzeń narządów zmysłów czy zmian o charakterze nowotworowym.
Obecność wrodzonego kręczu szyi stwierdzana jest najczęściej w pierwszych trzech miesiącach życia. Jego objawy mogą być widoczne zaraz po urodzeniu lub pojawiają się w okresie do 4 tygodni po urodzeniu.
Wyróżnia się dwie postacie wrodzonego kręczu szyi: pochodzenia mięśniowego i pochodzenia kostnego. Obie postacie zostały dokłądniej przybliżone poniżej.
Kręcz szyi pochodzenia mięśniowego
Wrodzony kręcz szyi pochodzenia mięśniowego jest spowodowany przykurczem, skróceniem lub zbliznowaceniem mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego.
Przyczyny
Przyczyną może być nieprawidłowe ułożenie główki wewnątrz macicy z towarzyszącym uciskiem mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego przez bark. Powoduje to niedokrwienie, a w konsekwencji martwicę i zbliznowacenie. Inną przyczyną może być uszkodzenie mięśnia podczas porodu.
Objawy
Głównym objawem wrodzonego kręczu szyi pochodzenia mięśniowego jest pochylenie głowy w stronę uszkodzonego, skróconego mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego. Nieprawidłowe ustawienie głowy, gdy nie jest poddane leczeniu, pogłębia się z czasem.
Zmiany obejmują również twarz, która po stronie chorego mięśnia rozwija się wolniej i traci swoją symetrię. Dalsze zmiany obejmują również układ kostny. Zmienia się kształt czaszki, a kręgi szyjne ulegają sklinowaceniu. Dochodzi również do utrwalonego skrzywienia bocznego odcinka szyjnego kręgosłupa.
Leczenie kręczu szyi pochodzenia mięśniowego
Leczenie wrodzonego kręczu szyi pochodzenia mięśniowego powinno się wprowadzić od pierwszych dni po urodzeniu.
Fizjoterapeuta stosuje bierne rozciąganie skróconego mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego. Pozycją do terapii jest leżenie na plecach. Stabilizuje się barki dziecka i przechyla głowę w stronę przeciwną do przykurczu. Dobrze jest wcześniej rozgrzać mięsień np. przez ciepły okład lub masaż. Rozciąganie wykonuje się do 15 minut, kilka razy dziennie.
Dodatkowo stosuje się odpowiednie pozycje ułożeniowe tak, aby dziecko samo chciało odwracać głowę w stronę zdrową np. w kierunku światła czy zabawek.
W przypadku gdy wada nie daje się skorygować poprzez ćwiczenia rozciągające, konieczny jest zabieg operacyjny. Leczenie operacyjne polega na przecięciu skróconego mięśnia. Uzyskana pozycja wymaga utrwalenia poprzez kołnierz korygujący przez kilka tygodni. Po zagojeniu stosuje się m.in. ćwiczenia rozciągające z fizjoterapeutą.
Zobacz również: Dysplazja stawu biodrowego u dzieci.
Kręcz szyi pochodzenia kostnego
Wrodzony kręcz szyi pochodzenia kostnego jest wadą wywołaną nieprawidłową budową kręgów. Powodują one niewłaściwe ustawienie głowy. Jedną z przyczyn tego rodzaju kręczu jest zespół Klippla-Feila.
Leczenie kręczu szyi pochodzenia kostnego
Stosuje się korekcyjne opatrunki sztywne. Poza tym wykonuje się ćwiczenia rozciągające, jak w przypadku kręczu szyi pochodzenia mięśniowego. W wyjątkowych przypadkach podejmuje się leczenie operacyjne. Przy każdego rodzaju kręczu szyi konieczna jest kontrola okulisty ze względu na możliwość zmian w ustawieniu gałek ocznych.
Zespół krótkiej szyi (zespół Klippa-Feila)
Zespół krótkiej szyi to wada polegająca na zroście kręgów szyjnych, zmianie ich kształtu lub mniejszej liczbie kręgów. Należy do wad wrodzonych, która występuje dość rzadko. Może być dziedziczona rodzinnie, jak również pojawić się na skutek działania alkoholu na płód.
Objawy
Choroba objawia się skróconą szyją, sprawiającą wrażenie osadzenia głowy bezpośrednio na tułowiu. Wada ta powoduje ograniczenie ruchomości szyjnego odcinka kręgosłupa. W przypadku, gdy towarzyszy jej rozszczepienie łuków kręgowych, może dojść do niestabilności szyi i w następstwie do zaburzeń ze strony układu nerwowego. Gdy niestabilność jest duża, utrudnione staje się przyjmowanie pokarmów przez dziecko. Zdarzają się wady współistniejące z zespołem krótkiej szyi. Najczęściej jest to wysokie ustawienie łopatki.
Leczenie zespołu krótkiej szyi
Zespół krótkiej szyi w większości przypadków nie wymaga leczenia. Najczęściej stosuje się zabiegi plastyczne, do których należy częściowe wycięcie mięśni karku, niekiedy również usunięcie górnych żeber. Gdy występują towarzyszące zaburzenia układu nerwowego spowodowane niestabilnością kręgosłupa szyjnego, stosuje się kołnierz ortopedyczny. W niektórych przypadkach zastosowanie ma operacyjne usztywnienie niestabilnych kręgów.
Polecane produkty:
![]() |
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
![]() |
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Jaroń A., Werner B., Analiza postępowania leczniczego dziecka z kręczem szyi pochodzenia mięśniowego, Nowa Pediatria, 3/2013.
- Michalska A., Szmurło M., Pogorzelska J., (i inni), Wrodzony kręcz szyi – przegląd metod leczniczych, Child Neurology, 26/2017.