Koksartroza

Koksartroza to inaczej zmiany zwyrodnieniowe stawu biodrowego. Wyróżnia się zmiany pierwotne i wtórne. Do oceny zaawansowania koksartrozy konieczne jest wykonanie zdjęć rentgenowskich w dwóch płaszczyznach. Nie zawsze jednak objawy radiologiczne pokrywają się z dolegliwościami klinicznymi.

Koksartroza – przyczyny

Przyczyna pierwotnych zmian zwyrodnieniowych nie jest znana i opiera się na niewyjaśnionych czynnikach, takich jak zaburzenia przemiany materii czy niska wartość biologiczna tkanek.

Natomiast zmiany wtórne wynikają z wcześniej przebytego schorzenia, np. dysplazji stawów biodrowych, choroby Perthesa lub złuszczenia głowy kości udowej. Doprowadzają one do powstania preartrotycznej deformacji, która z biegiem czasu poprzez stadium preartrozy przeobraża się w objawową koksartrozę.

Objawy

Radiologiczne objawy rozpoczynającej się choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego obejmują:

• Zwężenie szpary stawowej, szczególnie w strefie obciążenia. Z tego względu zauważa się nieregularną szerokość szpary stawowej;
• Podchrzęstną sklerotyzację obciążanej części głowy i panewki stawowej;
• Osteofity, często początkowo na brzegach dołka głowy kości udowej, lecz również na brzegu powierzchni stawowej głowy kości udowej. Osteofity na wewnętrznym brzegu panewki ukazują się jako drugie dno panewki nad jej wcięciem;
• Pogrubienie torebki stawowej, dające się rozpoznać jako cień tkanek miękkich.

Z kolei do radiologicznych objawów ciężkiej (bardzo zaawansowanej) choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego należą:

• Nasilona podchrzęstna sklerotyzacja, szczególnie w obszarze obciążanym głowy kości udowej i panewki;
• Tworzenie torbieli w sklerotycznej istocie gąbczastej;
• Duże osteofity na brzegu głowy oraz dachu panewki i jej dnie;
• Znaczne zwężenie szpary stawowej, w ciężkich przypadkach jest ona niewidoczna w nieregularnej strefie ognisk sklerotycznych i torbieli;
• Podchrzęstne odkładanie tkanki kostnej po stronie przyśrodkowej przejścia szyjkowo-trzonowego;
• Znaczne zmiany ustawienia – podwichnięcie, przywiedzenie, rotacja zewnętrzna, zgięcie.

Rodzaje koksartrozy wtórnej

Koksartroza wtórna może pojawić się w wyniku:

• Dysplazji;
• Złuszczenia głowy kości udowej;
• Przebytej choroby Perthesa;
• Przebytego zapalenia stawu biodrowego;
• Złamań i zwichnięć.

W pierwszym przypadku obserwuje się płaską panewkę, nasiloną antetorsję i podwichnięcie głowy kości udowej. Biodro ustawia się koślawo na granicy zwichnięcia. Dodatkowo występują dysproporcje między wielkością głowy i panewki oraz nieprawidłowe centrowanie głowy w panewce.

Koksartroza w wyniku złuszczenia kości udowej charakteryzuje się zsunięciem nasady bliższej kości udowej w stosunku do szyjki tej kości. Górny kontur szyjki i głowy odpowiada prawidłowo konturowi szyi konia z podniesioną głową.

Przebyta choroba Perthesa przyczynia się do zmian zwyrodnieniowych stawu biodrowego objawiających się deformacją głowy kości udowej. Jest ona szeroka i posiada kształt walca lub grzyba, przy czym jednoznaczne wyznaczenie środka głowy kości udowej często nie jest możliwe. Dach panewki z kolei jest skośny i pochylony do góry.

W wyniku przebytego zapalenia stawu biodrowego można zaobserwować daleko posunięte zniszczenie głowy kości udowej albo koncentryczne zwężenie szpary stawowej z niewielką deformacją głowy kości udowej.

W ostatnim przypadku obserwuje się różne obrazy kliniczne. Zależą one od ustawienia odłamów i martwicy głowy kości udowej.

Diagnostyka i leczenie

Oprócz badania rentgenowskiego wykonuje się również testy funkcjonalne, takie jak:

• Badanie siły mięśniowej mięśni obręczy biodrowej i kończyn dolnych;
• Badanie zakresu ruchomości stawu biodrowego;
• Test Thomasa;
• Test Trendelenburga–Duchenne’a;
• Objaw Drehmanna;
• Test Anvila.

Pomocne bywają także kwestionariusze: HOOS lub HHS.

Zmiany zaawansowane, znacznie ograniczające jakość życia lub wykonywanie podstawowych czynności dnia codziennego zwykle są wskazaniem do leczenia operacyjnego.

Zobacz również: Endoprotezoplastyka stawu biodrowego

Bibliografia

1. Kościelna P., Pogorzała A., Badanie funkcjonalne stawu biodrowego w przypadku zmian zwyrodnieniowych, Innowacyjność i tradycja w fizjoterapii, Szczecin.
2. Hepp W., Debrunner H., Diagnostyka w ortopedii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.

	Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej...
	Kwas hialuronowy na stawy i skórę Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej...