Laktacja to złożony proces polegający na rozwoju anatomicznym oraz czynnościowym gruczołu sutkowego, wyzwoleniu i podtrzymywaniu istniejącej już laktacji oraz na opróżnianiu gruczołu sutkowego.
Laktacja – co to dokładnie jest?
Na całościowy proces laktacji (oraz aby właściwe wydzielanie mleka było możliwe), składają się:
- mammogeneza;
- laktogeneza;
- laktopoeza.
Wszystkie te procesy pełnią ważną funkcję. Mleko kobiece jest najlepszym pokarmem dla noworodka, ponieważ posiada niezbędne składniki odżywcze, przeciwciała oraz enzymy ułatwiające trawienie.
Mammogeneza
Rozpoczyna się już we wczesnym okresie pokwitania. Początkowo dochodzi do rozwoju gruczołów sutkowych. Jest to stymulowane poprzez estrogeny i niewielkie stężenia prolaktyny. Pełny rozwój gruczołu następuje również na skutek działania progesteronu. W okresie ciąży oprócz działania wymienionych wyżej hormonów sporą rolę w przygotowaniu do właściwej funkcji gruczołu sutkowego odgrywają też: insulina, kortyzol, tyroksyna, relaksyna, somatotropina, prolaktyna i laktogen łożyskowy. Wysokie stężenia progesteronu w tym czasie hamuje wydzielanie mleka. Z kolei działanie estrogenów ma działanie antagonistyczne w stosunku do prolaktyny.
Laktogeneza
To rozpoczęcie wytwarzania mleka w efekcie wydalenia łożyska, a tym samym gwałtownego spadku stężenia progesteronu i estrogenów. Jednocześnie zaznacza się znaczne zmniejszenie stężenia prolaktyny i laktogenu łożyskowego. Jednak dzięki odruchowi ssania stężenie prolaktyny wzrasta, zabezpieczając w ten sposób laktację.
Laktopoeza
To wytwarzanie mleka i jego uwalnianie z gruczołów sutkowych. Proces ten jest uwarunkowany działaniem prolaktyny oraz oksytocyny, hormonu powodującego skurcz pęcherzyków gruczołów sutkowych i przewodów wyprowadzających.
Jak dochodzi do laktacji?
Do opróżniania gruczołów sutkowych dochodzi w czasie ssania lub pod wpływem masażu. Zaraz po porodzie, a czasem już pod koniec ciąży wydzielane jest młodziwo, czyli siara. Posiada ona większą wartość energetyczną niż mleko, zawiera też więcej białka, soli mineralnych, potasu i witamin, zaś mniej tłuszczów i węglowodanów. Dopiero w 3 lub 4 dobie po porodzie siłami natury pojawia się mleko. Po porodzie operacyjnym następuje to nawet w 5 dobie. Ilość wypływającego mleka zmienia się podczas trwania laktacji.
Przeciwwskazania do karmienia piersią
Głównymi przeciwwskazaniami do karmienia noworodka piersią są:
- choroby przewlekłe;
- wady serca;
- choroby zakaźne;
- stany zapalne sutków;
- stosowanie niektórych leków;
- choroby metaboliczne dziecka.
O przeciwwskazaniach jednak zawsze decyduje lekarz.
Jak się przygotować do karmienia piersią?
Do podjęcia karmienia naturalnego zdolnych jest ponad 90% kobiet po porodzie. Bardzo duże znaczenie ma odpowiednie przygotowanie psychofizyczne, na które składają się: program szkoły rodzenia, pogłębianie wiedzy na temat ciąży i karmienia piersią, a także znajomość podstawowych dolegliwości poporodowych i sposobów radzenia sobie z nimi.
Istotne znaczenie ma pielęgnacja sutków w połogu, czyli odpowiednie przygotowanie przed karmieniem. W związku z tym zaleca się wykonywanie automasaży, które mają na celu udrożnienie kanalików sutkowych. Jest to równoznaczne z profilaktyką zapalenia gruczołów sutkowych.
Dodatkowo należy wiedzieć, że dieta stosowana przez matkę ściśle wiąże się z substancjami, które dostarczane są wraz z mlekiem dziecku. To właśnie dlatego przestrzega się kobiety po porodzie przed spożywaniem leków, kofeiny, tłuszczów trans czy konserwantów. Wszystko to bowiem zostanie w pewnej części przekazane dziecku.
Zobacz również: Problemy z laktacją – jak sobie z nimi radzić?
Podsumowanie
Laktacja stanowi pierwszą fizjologiczną odpowiedź organizmu kobiety na jedną z głównych potrzeb dziecka, czyli głód. Z wyjątkiem nielicznych przeciwwskazań, karmienie piersią stanowi najlepszy sposób żywienia dla noworodków i niemowląt, który wspomaga ich rozwój w sferze fizycznej, psychicznej, emocjonalnej oraz poznawczej. Pozwala ono również na nawiązanie więzi między matką a dzieckiem, która ma znaczący wpływ na ich dalsze relacje.
Polecane produkty:
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Jasik J., Karmienie naturalne – cenny dar i kamień milowy opieki nad noworodkiem, Rocznik Lubuski, 40/2014.
- Kozłowska J., Rehabilitacja w ginekologii i położnictwie, Wydawnictwo AWF, Kraków 2006.
- Dzbuk E., Bakalczuk G., Padała O., Orzeł A., Putowski M., Piróg M., Podgórniak M., Wdowiak E., Wdowiak A., Wiedza w zakresie karmienia piersią wśród kobiet po porodzie, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 4/2016.
