Czaszka

Czaszka (łac. cranium) stanowi strukturę kostną lub chrzęstną służącą jako szkielet głowy. Pełni niezwykle ważne funkcje, gdyż między innymi osłania mózgowie i inne struktury znajdujące się pod nią.

Skład czaszki

Kości czaszki powiązane szwami łącznotkankowymi i chrząstkozrostami stwarzają dla rosnącego mózgowia puszkę kostną, która może się powiększać. Wraz z wiekiem następuje dalsze zrastanie się kości czaszki i dlatego u osoby starszej nie można precyzyjnie oddzielić poszczególnych kości.

U młodego człowieka można dokładnie podzielić czaszkę na 2 części:

• mózgową – składającą się z 8 kości: potyliczną, klinową, czołową, sitową, a także parzyste kości ciemieniowe i skroniowe;
• trzewną – zawierającą kości twarzy: nosowe, łzowe, małżowiny nosowe dolne, lemiesz, szczęki, jarzmowe, podniebienne, żuchwa (razem 14 kości), a także kosteczki słuchowe: młoteczki, kowadełka i strzemiączka oraz kość gnykową.

Jak zbudowana jest czaszka?

Rozpatrując czaszkę jako całość można odróżnić jej ścianę górną i dolną, przednią i tylną oraz 2 ściany boczne.

Ściana górna

Ściana górna stanowi sklepienie czaszki, w jej skład wchodzą: łuska czołowa, obie kości ciemieniowe i niewielka część łuski potylicznej.

Sklepienie ciągnie się od łuków brwiowych kości czołowej, aż do prawej i lewej kresy karkowej górnej kości potylicznej. Z kolei z boku ograniczone jest kresami skroniowymi.

Powierzchnia sklepienia jest gładka i wypukła, przy czym jego środkowa część tworzy najwyższy punkt czaszki zwany szczytem. Przednią, nieco spłaszczoną część zwie się potocznie czołem, tylną zaś – potylicą.

Należy również wspomnieć, że ściana górna przecięta jest 3 szwami:

• wieńcowym;
• strzałkowym;
• węgłowym.

Po obu stronach szwu strzałkowego leżą otwory ciemieniowe, z kolei bardziej bocznie można odnaleźć guzy ciemieniowe. Przez otwór ciemieniowy biegnie drobna gałąź oponowa tętnicy potylicznej i leży w nim żyła wypustowa ciemieniowa.

Ściana dolna

Stanowi podstawę czaszki. Odgranicza się od dołu wyrostkami zębodołowymi szczęki, od tyłu kresami karkowymi górnymi kości potylicznej, a od boku – także wyrostkami zębodołowymi, ale i dolnym brzegiem kości jarzmowej oraz łukiem jarzmowym.

U młodych osób widoczny jest szew ciągnący się od dołu przysiecznego łukowato do przodu, aż do granicy między bocznym siekaczem a kłem. Z kolei u osób dorosłych szew ten zazwyczaj zanika – częściowo lub w całości.

Ściana przednia

Stanowi twarz kostną i posiada mniej więcej owalny kształt. Od góry ogranicza ją łuska czołowa, od dołu trzon żuchwy, od boków z kolei kości jarzmowe wraz z gałęziami żuchwy. Poniżej części czołowej ograniczonej od dołu łukami brwiowymi i gładzizną leżą bocznie oczodoły przedzielone jamą nosową.

Oczodół ma kształt ostrosłupa zwróconego szczytem do wewnątrz, aż do kanału wzrokowego. Przez kanał ten biegnie tętnica oczna i nerw wzrokowy.

Zobacz również: Nerwy czaszkowe i Badanie nerwów czaszkowych.

W ścianie przedniej znajdują się również:

• zatoki czołowe – od strony przednio-górnej w kości czołowe;
• komórki sitowe – od strony bocznej w kości sitowej;
• zatoki szczękowe – w szczękach;
• zatoki klinowe – od strony górno-tylnej jamy nosowej.

Obszerne wejście do kostnej jamy nosowej kieruje się do przodu. Ze względu na swój kształt zwie się go otworem gruszkowatym.

Dodatkowo wyróżnić można dwie wyniosłości wytworzone przez kości jarzmowe.

Ściana tylna

Widoczne tutaj kości stanowią części tylne obu kości ciemieniowych, łuskę potyliczną i część sutkową kości skroniowej wraz z jej wyrostkiem sutkowatym. Natomiast w połowie wysokości łuski zaznacza się guzowatość potyliczna zewnętrzna.

To właśnie na ścianie tylnej znajdują swój przyczep liczne mięśnie karku i grzbietu.

Ściany boczne

Oglądając czaszkę od boku zauważa się 2 części:

• mózgową – większą;
• twarzową – mniejszą.

W skład ściany bocznej części mózgowej wchodzą kości: czołowa, ciemieniowa, potyliczna, skroniowa oraz skrzydło większe kości klinowej. Połączone są ze sobą licznymi szwami:

• czołowo-jarzmowym;
• klinowo-jarzmowym;
• klinowo-czołowym;
• klinowo-ciemieniowym;
• klinowo-łuskowym;
• łuskowym;
• ciemieniowo-sutkowym;
• potyliczno-sutkowym.

Wzdłuż bocznej ściany tej części ciągnie się wypukła kresa skroniowa, która z kolei odgranicza dół skroniowy. W dole tym znajduje się mięsień skroniowy.

Należy także wspomnieć, iż w bocznej ścianie znajduje się otwór słuchowy zewnętrzny, do którego zewnętrznego obwodu przyczepia się część chrzęstna przewodu słuchowego zewnętrznego.

	Plastry do kinesiotapingu Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej...
	Plastry kinesiotaping Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.