Żylaki to poszerzone, poskręcane i widoczne pod skórą żyły, najczęściej na nogach. Powstają wówczas, gdy zastawki żylne przestają działać prawidłowo, przez co krew cofa się i gromadzi w żyłach, powodując ich rozszerzenie. Należy pamiętać, że żylaki nie są tym samym co przewlekła choroba żylna. Wytyczne Europejskiego Towarzystwa Chirurgii Naczyniowej opisują przewlekłą chorobę żylną jako szerokie spektrum zaburzeń żylnych, w którym żylaki są jednym z etapów / objawów.
Jak wyglądają żylaki?
Żylaki wyglądają jak rozszerzone, wydłużone i kręte żyły, widoczne pod skórą jako niebieskawe lub fioletowe, wypukłe sploty. Mogą przybierać formę niewielkich pajączków naczyniowych lub dużych, wyraźnie uwypuklonych żył, które czasami układają się w workowate lub wrzecionowate poszerzenia. Są widoczne jako wypukłe linie lub zgrubienia pod skórą, które są wyczuwalne pod palcami. Zwykle nie powodują bólu, choć jeśli są zaawansowane, rzeczywiście mogą wywoływać takie dolegliwości, a nawet skurcze łydek.
Żylaki – przyczyny
Wydolna, właściwie działająca pompa mięśniowa jest najważniejszym mechanizmem wpływającym na przemieszczanie się krwi w obrębie żył kończyn dolnych. Wraz z prawidłowo funkcjonującymi zastawkami żylnymi jest w stanie obniżyć ciśnienie żylne z 85 mm Hg mierzone w pozycji stojącej do ok. 25–30 mm Hg w trakcie marszu. Wydolny aparat zastawkowy żył przeszywających uniemożliwia cofanie się strumienia krwi do układu żylnego powierzchownego.
Na pompę mięśniową goleni składają się 4 ważne elementy:
- Poszerzone, pozbawione zastawek zatoki żylne w mięśniu płaszczkowatym i mięśniu brzuchatym łydki;
- Żyły przeszywające.
- Wydolne i liczne zastawki.
- Warstwa twardej powięzi ściśle otaczającej mięśnie goleni.
Zaburzenia w obrębie powyższych elementów mogą prowadzić do powstawania żylaków.
Mechanizm powstawania żylaków
W zdrowych żyłach każdego człowieka znajdują się zastawki, które działają jak jednokierunkowe klapki i zapobiegają cofaniu się krwi. Gdy z różnych względów ulegają uszkodzeniu lub osłabieniu, stają się „nieszczelne”. W konsekwencji tego krew zaczyna cofać się w dół pod wpływem grawitacji, tworząc refluks żylny. Cofająca się krew gromadzi się w żyłach powierzchownych nóg, co wywołuje przewlekłe podwyższenie ciśnienia w naczyniu. Wysokie ciśnienie prowadzi do rozciągania i wydłużania żył, które próbują pomieścić nadmiar krwi. Pod wpływem przewlekłego ciśnienia ściana żyły staje się cieńsza i słabsza, włókna kolagenowe i włókna mięśniowe ulegają degradacji, a żyła zaczyna się skręcać i wybrzuszać. Tak powstaje żylak.
Główne czynniki ryzyka tworzenia się żylaków to:
- nadwaga i otyłość;
- siedzący tryb życia;
- ciąża;
- długotrwałe przyjmowanie jednej pozycji, także stojącej;
- niewydolność zastawek żylnych;
- osłabienie ścian żylnych.
Coraz mocniej podkreśla się też rolę predyspozycji genetycznych w powstawaniu żylaków.
Diagnostyka żylaków
W diagnostyce żylaków, poza wywiadem zdrowotnym i oględzinami kończyn dolnych, wykonuje się także badania szczegółowe. Złotym standardem jest USG Doppler (badanie dopplerowskie) żył kończyn dolnych, dzięki któremu można dokładnie przeanalizować wydolność zastawek, drożność żył, obecność ewentualnych zakrzepów, cofanie się krwi, lokalizację niewydolnych żył. Zwykle nie ma konieczności dalszego poszerzania diagnostyki. W skrajnych przypadkach lekarz może zlecić tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny.
Żylaki – leczenie
Istnieje wiele metod leczenia żylaków, zarówno inwazyjnych jak i zachowawczych.
Leczenie inwazyjne obejmuje między innymi:
- stripping (usunięcie) zmienionej chorobowo żyły;
- operację Lintona – operacja niewydolnych żył przeszywających;
- metody małoinwazyjne: CHIVA, mikroflebektomia, kriochirurgia, kruroskopia;
- skleroterapię, czyli zamknięcie (obliterację) żylaków poprzez wstrzyknięcie środków drażniących, w końcowym etapie powodujących zarośnięcie zmienionego odcinka naczynia;
- ablację laserem;
- ablację za pomocą fal radiowych;
- chirurgię plastyczną zastawek żylnych (dostępną jedynie w wysokospecjalistycznych ośrodkach).
Zobacz również: Żylaki podudzi – fizjoterapia.
Jeśli jednak tylko jest to możliwe, stosuje się leczenie zachowawcze. Przykładowymi są:
- kompresjoterapia – specjalne pończochy lub podkolanówki uciskowe, które poprawiają odpływ krwi, zmniejszają obrzęk i ból. Wprawdzie nie likwidują żylaków, ale hamują postęp choroby;
- modyfikacja stylu życia – głównie systematyczna, codzienna aktywność fizyczna (chodzenie, rower, pływanie), unikanie długiego stania i siedzenia, redukcja masy ciała, unikanie gorących kąpieli i sauny (pogarszają objawy);
- leki flebotropowe – poprawiają napięcie ściany żył, zmniejszają obrzęki i uczucie ciężkości, nie usuwają żylaków, ale łagodzą objawy.
Zawsze leczenie zachowawcze powinno być wdrażane, nawet jeśli jednocześnie planowane jest leczenie chirurgiczne.
Suplementy diety na żylaki
W przypadku żylaków warto sięgnąć po suplementację wspierającą elastyczność naczyń krwionośnych, mikrokrążenie oraz procesy regeneracyjne. Szczególnie pomocne mogą być kwasy tłuszczowe Omega 3, które wykazują działanie przeciwzapalne i wspierają prawidłową lepkość krwi, co zmniejsza ryzyko zastoju żylnego. Dobrym uzupełnieniem jest również witamina C, która jest kluczowa dla syntezy kolagenu budującego ściany naczyń krwionośnych. Dzięki temu mogą one stać się bardziej odporne na poszerzanie i pękanie.
U osób z żylakami zaleca się także kolagen, który wspiera integralność struktur naczyniowych i uczestniczy w budowie naczyń krwionośnych. Warto rozważyć również regularną suplementację Spiruliny lub Chlorelli, ponieważ dostarczają antyoksydantów wspierających walkę ze stresem oksydacyjnym obciążającym ściany żył. Uzupełnieniem jest kwas hialuronowy, który pomaga utrzymać odpowiednie nawodnienie i sprężystość tkanek, co sprzyja ich regeneracji i prawidłowej pracy układu naczyniowego.
Suplementy diety należy traktować jako element kompleksowego działania. Najlepiej, aby było to w połączeniu z regularną aktywnością fizyczną, utrzymaniem prawidłowej masy ciała oraz unikaniem długotrwałego pozostawania w jednej pozycji.
Polecane produkty:
|
Aparat do drenażu limfatycznego
Aparat do drenażu limfatycznego przeznaczony do masażu limfatycznego zarówno w gabinecie jaki i w domu. Jest szczególnie polecany osobom prowadzącym siedzący tryb życia ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Mościcka P., Cwajda-Białasik J., Szewczyk M., Jawień A., Przewlekła niewydolność żylna – obraz kliniczny, Leczenie Ran, 16/2019.
- Zubilewicz R., Jaroszyński A., Przewlekła choroba żylna, Forum Medycyny Rodzinnej 2015, tom 9, nr 5, 400–404.
- Krasiński Z., Krasińska B., Leczenie wczesnego stadium zaawansowania przewlekłej choroby żylnej – standardy postępowania w 2023, POL PRZEGL CHIR 2023: 95 (1): 64-69.
