Szczęka jest drugą po żuchwie, największą kością twarzoczaszki. To kość parzysta, ma udział w tworzeniu sklepienia jamy ustnej, ścian bocznych i dna jamy nosowej, a także dna oczodołu. Ogranicza częściowo dół podskroniowy i dół skrzydłowo-podniebienny.
Szczęka – budowa
Szczęka składa się z trzonu i czterech wyrostków:
- czołowego;
- jarzmowego;
- podniebiennego;
- zębodołowego.
Trzon szczęki
Trzon szczęki posiada kształt leżącej poziomo, trójściennej piramidy. Zawiera zatokę szczękową, która stanowi największą z pneumatycznych przestrzeni jamy nosowej. Dodatkowo trzon posiada trzy powierzchnie boczne i czwartą, stanowiącą podstawę piramidy.
Powierzchnia przednia jest skierowana w stronę policzka, tylna (podskroniowa) ku dołowi podskroniowemu, a górna (oczodołowa) w stronę oczodołu. W efekcie te trzy powierzchnie łączą się w wierzchołku piramidy, który stanowi wyrostek jarzmowy czaszki. Natomiast powierzchnia będąca podstawą piramidy tworzy dolną część ściany bocznej jamy nosowej.
Wyrostek jarzmowy
Wyrostek jarzmowy to trójkątna wyniosłość, znajdująca się w miejscu zetknięcia powierzchni przedniej, podskroniowej i oczodołowej trzonu szczęki. Od przodu bierze on udział w wytworzeniu powierzchni przedniej, z tyłu ogranicza część dołu podskroniowego, a ku górze łączy się z kością jarzmową. Z kolei ku dołowi biegnie grzebień jarzmowo-zębodołowy, oddzielający od siebie powierzchnię przednią i podskroniową trzonu.
Wyrostek czołowy
Wyrostek czołowy leży w przedłużeniu ściany przedniej i przyśrodkowej szczęki. Jest to mocna blaszka kostna, przebiegająca w kierunku górno-przyśrodkowym. Powierzchnia boczna wyrostka czołowego jest miejscem przyczepu mięśnia okrężnego oka, dźwigacza wargi górnej i skrzydła nosa oraz więzadła powiekowego przyśrodkowego. Natomiast powierzchnia przyśrodkowa tworzy część ściany bocznej jamy nosowej, znajduje się na niej grzebień sitowy. Jego część przednia tworzy tzw. groblę nosa – wyniosłość ograniczająca od góry część przednią przewodu nosowego środkowego.
Wyrostek zębodołowy
Wyrostek zębodołowy stanowi gąbczastą i najgrubszą część kości szczękowej. Ku tyłowi i przyśrodkowo jest wklęsły, do przodu i bocznie – wypukły. Wraz z wyrostkiem zębodołowym przeciwległej szczęki stanowi odcinek krzywej eliptycznej. W efekcie tworzy szeroki łuk zębodołowy, zawierający ujścia ośmiu zębodołów, podzielonych przegrodami międzyzębodołowymi.
To ciekawa struktura, ponieważ każdy zębodół stanowi dokładny odlew adekwatnego korzenia zęba. Dodatkowo w zębodołach zębów trzonowych i przedtrzonowych występują mniejsze przegrody, oddzielające korzenie jednego zęba – przegrody międzykorzeniowe. Na zewnętrznej powierzchni wyrostka zębodołowego znajdują się łęki zębodołowe, do których przyczepiają się niektóre mięśnie twarzy.
Łęk zębodołowy kła i siekacza bocznego stanowi miejsce przyczepu części skrzydłowej i poprzecznej mięśnia nosowego oraz okrężnego ust. Ponadto na powierzchni bocznej wyrostka zębodołowego od tyłu znajduje się przyczep górny mięśnia policzkowego.
Wyrostek podniebienny
Wyrostek podniebienny jest grubą, ułożoną poziomo blaszką kostną. Łączy się przyśrodkowo z z wyrostkiem podniebiennym szczęki przeciwległej za pomocą szwu podniebiennego przyśrodkowego. Bocznie natomiast wyrasta z trzonu szczęki.
Wyrostek podniebienny tworzy sporą część dna jamy nosowej i sklepienia jamy ustnej. Powierzchnia dolna jest wklęsła i tworzy wraz z przeciwległym wyrostkiem trzy czwarte podniebienia kostnego. Powierzchnia górna jest gładka, wklęsła i tworzy większą część dna jamy nosowej.
Zobacz również: Czaszka.
Szczęka – funkcje
Ze względu na centralne położenie i spore zróżnicowanie szczęka pełni różnorodne funkcje. Są one niezwykle ważne, ponieważ szczęka:
- przenosi ciśnienie powstające podczas żucia na część mózgową czaszki;
- wytwarza drogi łzowe;
- buduje przegrodę między jamą nosową, a ustną;
- stanowi podporę dla języka.
Zobacz również: Bruksizm.
Jak rozluźnić mięśnie szczęki i żuchwy?
Na poniższym filmie pokazujemy jak w prosty sposób można rozluźnić mięśnie przyczepiające się do szczęki i żuchwy:
Zobacz również: Rozluźnianie mięśni – szczęka i żuchwa.
Polecane produkty:
|
Wałek igłowy – aplikator wieloigłowy
Wałek igłowy to aplikator przeznaczony do wykonywania masażu na różne części ciała. Wysoka efektywność znalazła zastosowanie w kompleksowej terapii różnych schorzeń, a także profilaktyce ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004.
