Pinocytoza to odmiana endocytozy, czyli rodzaju transportu odpowiadającego za przedostawanie się do wnętrza komórek większych cząsteczek. Jest procesem aktywnym, wymagającym użycia energii pod postacią ATP. Dzięki pinocytozie może dochodzić do odżywiania komórek, wymiany ważnych składników i przeprowadzania kluczowych dla życia reakcji.
Na czym polega pinocytoza?
Pinocytoza to inaczej wchłanianie płynów i cząsteczek przez niewielkie pęcherzyki, zwykle o średnicy poniżej 150 nm. Nie należy mylić tego procesu z fagocytozą (druga odmiana endocytozy), która polega na wchłanianiu znacznie większych cząsteczek, nierzadko o wielkości nawet do 10 μm. Wyróżniamy kilka rodzajów pinocytozy:
- makropinocytozę – pęcherzyki mają średnicę 100 nm – 1 μm;
- mikropinocytozę – pęcherzyki są mniejsze niż 150 nm;
- pinocytozę płynną – do wnętrza pęcherzyka endocytarnego cząsteczki trafiają losowo, rozpuszczone w płynie otaczającym komórkę;
- pinocytozę adsorpcyjną – przebiega przy udziale receptorów. Cząsteczki wychwytywane są w sposób wybiórczy z otoczenia, przy czym wcześniej ulegają związaniu na powierzchni komórki przez specyficzne receptory błonowe. Ostatecznie endosom kierowany jest do charakterystycznego dla komórki szlaku endocytarnego.
Udowodniono, że zdolność do przeprowadzania endocytozy mają wszystkie komórki eukariotyczne (w przeciwieństwie do fagocytozy, którą przeprowadzają wyłącznie wyspecjalizowane komórki nazywane fagocytarnymi).
Pinocytoza – znaczenie dla organizmu
W trakcie przeprowadzania pinocytozy różne substancje (zarówno związki nieorganiczne, jak i organiczne) znajdujące się w płynie otaczającym komórki mogą być pobierane do jej wnętrza w sposób spontaniczny, dzięki ruchliwości błony komórkowej. Z kolei dzięki obecności pęcherzyków otoczonych klatryną umożliwia komórkom selektywne pobieranie ze środowiska zewnętrznego różnorodnych związków, przeważnie makrocząsteczek (cząstki LDL, witaminy, hormony, czynniki wzrostu, cytokiny, niektóre enzymy itd.). Komórka może być więc odżywiana i jest w stanie pobierać wszelkie związki niezbędne do jej funkcjonowania i przeprowadzania istotnych reakcji.
Pinocytoza indukowana
Ciekawym zjawiskiem jest pinocytoza indukowana, którą wywołuje się eksperymentalnie podczas prowadzenia różnego rodzaju badań naukowych. Wystarczy dodać do hodowli komórek tzw. substancje indukujące, np. sole nieorganiczne, aminokwasy zasadowe czy peptydy. Dochodzi do zmiany struktury i własności błony komórkowej ocenianych komórek. To prowadzi do zmian w przepuszczalności tej błony w stosunku do wody i elektrolitów. W konsekwencji formują się pęcherzyki pinocytotyczne, co umożliwia przeprowadzanie rozmaitych obserwacji.
Pinocytoza a fagocytoza
Oba zjawiska zalicza się do endocytozy i oba polegają na transporcie do wnętrza komórki. Istnieje jednak między nimi wiele różnić. Pinocytoza polega na pobieraniu pokarmów w postaci roztworów, a przyciąganie obiektów wykazuje cechy zjawiska elektrostatycznego. Z kolei fagocytoza to pobieranie całych komórek lub ich fragmentów, przy czym powierzchnia styku z obiektem tworzy typowe zagłębienie w błonie komórkowej komórki fagocytarnej.
Polecane produkty:
|
Koenzym Q10 kapsułki
Koenzym Q10 to jeden z najważniejszych antyoksydantów. Nie tylko tylko chroni organizm przed wolnymi rodnikami. Bierze on również udział w każdej, podstawowej funkcji komórki ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
- Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.
