Laseczki beztlenowe to bakterie, które nie wykorzystują tlenu jako końcowego akceptora elektronów, lecz uzyskują energię w procesie fermentacji, gdzie końcowymi akceptorami są związki organiczne. Stąd właśnie pochodzi ich nazwa. Posiadają cylindryczny kształt i układają się pojedynczo, w parach bądź w łańcuszkach.
Laseczki beztlenowe – rodzaje
Laseczki beztlenowe mogą mieć postać przetrwalnikową (tworzą przetrwalniki umożliwiające przeżycie w niesprzyjających warunkach i środowisku) oraz nieprzetrwalnikową. Dodatkowo należą do grona Gram-dodatnich. Wśród bakterii przetrwalnikowych Gram-dodatnich znajdują się:
- Clostridium perfringens;
- Clostridium septicum;
- Clostridium sordellii;
- Clostridium tetani;
- Clostridium botulinum;
- Clostridium difficile;
- Clostridium histolyticum.
Z kolei wśród nieprzetrwalnikowych Gram-dodatnich:
- Actinomyces;
- Bifidobacterium;
- Eubacterium;
- Propionibacterium.
Powyższe bakterie mogą być zarówno patologiczne i wywoływać choroby, jak i fizjologiczne, należąc do naturalnej mikroflory człowieka.
Chorobotwórcze laseczki beztlenowe
Przykładami chorobotwórczych laseczek beztlenowych są:
- Clostridium perfringens – występują powszechnie w glebie, w wodzie zanieczyszczonej odchodami oraz w przewodzie pokarmowym zarówno człowieka, jak i zwierzęcia. Można się nimi zarazić podczas bezpośredniego kontaktu rany z bakteriami. Mają zdolność produkcji aż 12 toksyn, które prowadzą m.in. do porażenia jelit, lizy erytrocytów czy zgorzeli gazowej. Bakterie te powodują więc martwicze zapalenie jelit, różnego stopnia zatrucia pokarmowe, ropiejące zapalenie mięśni czy zapalenie tkanki łącznej;
- Clostridium tetani – laseczka tężca, występująca powszechnie w glebie. Transmisja do organizmu następuje podczas kontaktu rany z taką glebą. Laseczka tężca wywołuje tężec miejscowy (głowy lub partii ciała w miejscu zranienia), uogólniony (szczękościsk, porażenie spastyczne, uśmiech sardoniczny) bądź noworodków (wskutek infekcji kikuta pępowiny);
- Clostridium botulinum – ciepłowrażliwa toksyna jadu kiełbasianego, ulega zniszczeniu po podgrzaniu do 60-100 stopni C już w ciągu 10 minut, dlatego tak duży nacisk kładzie się na prawidłową obróbkę termiczną żywności. Produkuje 7 toksyn, wywołujących m.in. porażenie.
Wśród grona laseczek beztlenowych spotyka się jednak znacznie więcej tych chorobotwórczych.
Chorobotwórcze laseczki beztlenowe – leczenie
Leczenie zawsze musi być dobrane indywidualnie do pacjenta, a dokładniej do rodzaju bakterii, która wywołała chorobę. W tym celu stosuje się różnego rodzaju antybiotyki (najlepiej wspólnie z probiotykami, aby chronić mikroflorę jelit przed negatywnym wpływem leków). Leczenie uzupełniające zależy już od choroby. Przykładowo, przy tężcu należy dobrze zaopatrzyć ranę (niekiedy chirurgicznie), podać antytoksynę oraz nierzadko leki obniżające napięcie mięśniowe. Z kolei przy botulizmie podaje się antytoksynę botulinową i wdraża odpowiednią, łagodną dietę.
Bakterie beztlenowe mogą również wywołać infekcje układu moczowo-płciowego, zwykle u kobiet. Wówczas rutynową terapię stanowi podawanie metronidazolu lub klindamycyny – leków łatwo dostępnych i względnie tanich. Aplikuje się je dopochwowo lub doustnie, w zależności od wskazań lekarza. Bez względu na wywołaną przez laseczki chorobę, należy ściśle stosować się do zaleceń lekarza odnośnie dawki i czasu trwania kuracji antybiotykowej, aby uniknąć wytworzenia się wśród bakterii antybiotykooporności.
Korzystne laseczki beztlenowe
Do korzystnych laseczek beztlenowych można zaliczyć natomiast Bifidobacterium. Bakterie te wchodzą w skład naturalnej mikroflory jelit, kolonizując jako pierwsze przewód pokarmowy już w okresie niemowlęcym. To bakterie probiotyczne obniżające pH w jelitach, co z kolei hamuje namnażanie się bakterii chorobotwórczych. Dodatkowo obecność Bifidobacterium zwiększa przyswajanie pierwiastków z żywności, przyczynia się do produkcji niewielkich ilości witamin z grupy B oraz poprawia procesy trawienia. Tego typu bakterie są stałym składnikiem suplementów diety, znajdują się także w naturalnej żywności probiotycznej.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bulanda M., Szostek S., Podstawy mikrobiologii i epidemiologii szpitalnej, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2020.
- Kwiatkowski Z., Markiewicz Z., Bakterie, antybiotyki, lekooporność, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2022.
