Ból a depresja są pojęciami ze sobą związanymi, ponieważ przewlekłe dolegliwości bólowe mogą powodować zachowania depresyjne. Według WHO depresja stanowi czwarty najpoważniejszy problem zdrowotny na świecie, a w 2020 roku może znaleźć się nawet na drugim miejscu, tuż po chorobach układu krążenia.
Ból a depresja
Związek bólu i depresji był tematem przewodnim obchodów Ogólnopolskiego Dnia Walki z Depresją w lutym 2009 roku. Obchody te zainaugurował wykład pt.: „Depresja i ból”.
Istnieje 5 znanych hipotez dotyczących współwystępowania bólu i depresji:
- depresja poprzedza wystąpienie dolegliwości bólowych;
- depresja jest konsekwencją długotrwałego bólu i związanej z nim przewlekłej sytuacji stresowej;
- epizody depresji występujące przed pojawieniem się bólu predysponują do pojawienia się depresji u osób z bólem przewlekłym;
- czynniki psychologiczne pośredniczą w powstawaniu depresji u osób z bólem przewlekłym;
- w depresji i bólu przewlekłym działają podobne mechanizmy patogenne na poziomie neurotransmiterów, ale oba te zaburzenia mogą występować niezależnie.
Biorąc pod uwagę patogenezę depresji i bólu, istotne znaczenie ma zmieniona równowaga w zakresie przekaźnictwa noradrenergicznego i serotoninergicznego, także w zakresie substancji neuropeptydowych. W wyniku działania leków przeciwdepresyjnych dochodzi do przywrócenia równowagi w wymienionych układach przekaźnikowych.
Ból w przebiegu depresji może być również spowodowany współistniejącymi chorobami somatycznymi. Jednak u większości chorych w okresie epizodu depresyjnego występują objawy bólowe o niewyjaśnionej etiologii.
Zobacz również: Fizjoterapia w leczeniu depresji.
Objawy depresji
Zdarza się, że chorzy przebywający na oddziale psychiatrycznym w czasie badania lekarskiego prezentują natężenie objawów bólowych nieadekwatne do stanu klinicznego. Wówczas rolą specjalisty jest współpraca z pracownikiem socjalnym oraz ustalenie, co w życiu pozaszpitalnym może powodować taki stan rzeczy.
Do typowych objawów depresji można zaliczyć między innymi:
- lękliwy, drażliwy nastrój;
- brak łaknienia, co wiąże się ze spadkiem masy ciała lub wręcz przeciwnie;
- brak energii oraz nadmierną męczliwość i przewlekłe wyczerpanie;
- poczucie bezwartościowości lub winy;
- myśli samobójcze;
- zmniejszoną zdolność koncentracji i myślenia;
- zmianę poziomu aktywności (częściej jej spadek, jednakże zdarza się wzrost poziomu aktywności);
- zmniejszony popęd seksualny;
- zaburzenia snu, w tym bezsenność lub nadmierna senność.
Zobacz również: Bezsenność – jak sobie z nią poradzić?
Charakterystycznym objawem depresji jest również chroniczny ból psychogenny. Nie jest on zaliczany do typowych objawów dolegliwości, jednak zauważono, że ból jest częstym towarzyszem depresji.
Zwykle ma on swoje źródło w głowie chorego. Osoby znajdujące się w trudnej sytuacji życiowej mogą odkryć, że publiczne demonstrowanie dolegliwości bólowych może zmniejszyć wymagania społeczne stawiane przez otoczenie.
Obraz kliniczny depresji wśród osób starszych cechuje się częstymi skargami na dolegliwości bólowe o charakterze rozlanym. U większości chorych stwierdzono co najmniej jedną chorobę somatyczną wymagającą leczenia.
Test depresji Becka
Test Becka służy do oceny poziomu depresji. Składa się on z 21 punktów opisujących intensywność objawów. Pacjent musi samodzielnie wypełnić taki test. Z każdego punktu osoba badana wybiera jedną odpowiedź w skali od 0 do 3, która najlepiej opisuje jego stan.
Ciekawostką jest, że test Becka wykorzystuje się także na oddziałach rehabilitacji, zwłaszcza w celu diagnozowania pacjentów z przewlekłymi bólami kręgosłupa czy chorobą niedokrwienną serca.
Podsumowanie
Depresja wywiera niekorzystny wpływ na przebieg, a także rokowanie chorób, którym towarzyszy ból. Stanowi poważny problem osób chorych, ponieważ dodatkowo pogarsza ich jakość życia i uniemożliwia postęp leczenia.
W przypadku wystąpienia bólu u osób chorych na depresję, w pierwszej kolejności wskazany jest kontakt z psychiatrą oraz lekarzem specjalistą zajmującym się chorobą pierwotną (jeśli taka występuje). Ważne jest odnalezienie źródła depresji.
Polecane produkty:
|
Koenzym Q10 kapsułki
Koenzym Q10 to jeden z najważniejszych antyoksydantów. Nie tylko tylko chroni organizm przed wolnymi rodnikami. Bierze on również udział w każdej, podstawowej funkcji komórki ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Jaracz J., Rybakowski J. Depresja a ból: nowe dane kliniczne, neurobiologiczne i psychofarmakologiczne. Psychiatr. Pol. 2005; 39: 937–950.
- Kiwerski J., Fizjoterapia ogólna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
