Mutyzm

Mutyzm to dość powszechnie występujące zaburzenie mowy, odnoszące się do braku stosowania mowy lub jej ograniczenia w zależności od sytuacji. Jednocześnie zostaje zachowana zdolność rozumienia mowy innych ludzi. Zjawisko o charakterze wybiórczym najczęściej występuje u dzieci, choć wyróżniamy kilka rodzajów mutyzmu. Niezwykle istotne jest szybkie wdrożenie terapii logopedycznej.

Mutyzm – rodzaje

Wyróżniamy następujące rodzaje mutyzmu:

• całkowity – mowa nie występuje, dziecko jest w stanie wydawać z siebie jedynie nieartykułowane dźwięki bądź niezrozumiałe krzyki. Mimo tego rozumie swoich rozmówców i może odpowiadać na ich pytania gestami ciała czy mimiką twarzy;
• sytuacyjny – brak lub ograniczenie mowy pojawiają się wyłącznie w określonych sytuacjach, np. podczas silnego stresu czy strachu;
• wybiórczy – dziecko samodzielnie decyduje, w rozmowie z kim pojawi się brak mowy. Innymi słowy, wybiera osoby, z którymi chętnie porozmawia, odrzucając inne osoby, z którymi nie zamieni ani słowa. Najczęściej milczenie dotyczy obcych osób, np. w przedszkolu, jednocześnie dopuszczając do siebie członków rodziny.

Dzieci z mutyzmem zazwyczaj rozwijają się prawidłowo, nie cierpią na zaburzenia rozwojowe czy upośledzenia. Wymagają jednak zrozumienia i odpowiedniego podejścia. Ważna jest także diagnostyka przyczyny mutyzmu u danego dziecka.

Mutyzm wybiórczy

Jako że mutyzm wybiórczy diagnozuje się najczęściej, warto przybliżyć go dokładniej. Aby mógł zostać zdiagnozowany, dziecko musi spełnić następujące kryteria:

• konsekwentna niemożność mówienia w różnych sytuacjach;
• wpływ dolegliwości na osiągnięcia szkolne i komunikację społeczną;
• czas trwania dolegliwości powyżej 1 miesiąca.

Jednocześnie niemożność mówienia nie może wiązać się z nieznajomością języka czy niewiedzą. Nie występują także wyłącznie w przebiegu chorób takich jak autyzm, schizofrenia czy inne o podłożu psychicznym.

Należy pamiętać, że dzieci z mutyzmem wybiórczym nie są nieszczęśliwe, wstydliwe czy niegrzeczne. To zaburzenie pojawiające się w nieoczekiwanych lub stresowych sytuacjach, zdarza się także że dzieci po prostu nie lubią mówić. Nie potrafią inicjować kontaktu społecznego i bardzo długo oswajają się z nowymi sytuacjami. Nie jest to zachowanie celowe i nie bywa wynikiem uporu czy manipulacji.

Przyczyny mutyzmu

Nie należy mylić zwykłego niemówienia z mutyzmem. W pierwszym przypadku brak komunikacji może wynikać z wielu przyczyny – chwilowego zagniewania na kogoś, uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego, przewlekłych chorób czy nieprawidłowości w budowie i fizjologii narządu mowy. Z kolei przyczyną mutyzmu są zaburzenia lękowe, które mogą mieć różne podłoże (przeżyta trauma, gorsze kontakty w rówieśnikami, lękliwe usposobienie czy problemy rodzinne takie jak rozwód czy śmierć rodzica).

Mutyzm – leczenie

Podstawą leczenia mutyzmu jest stwierdzenie przyczyn, które go spowodowały. Należy jak najszybciej rozpocząć terapię logopedyczną oraz psychologiczną, jako że podłożem mutyzmu jest lęk, strach i niemożność radzenia sobie ze stresem. Jedynie połączenie tych dwóch dziedzin medycyny przyniesie oczekiwane efekty. Bardzo ważne jest wsparcie rodziców lub opiekunów we wszystkich aspektach życia dziecka. Rodzice powinni:

• nie zmuszać dziecka do mówienia, gdy tego nie chce oraz nie pytać dlaczego nie mówi;
• zwracać się do dziecka zwyczajnie, nawet jeśli ono nie odpowiada na pytania lub nie włącza się do rozmowy;
• nie zadawać otwartych pytań wymagających dłuższych wypowiedzi, chętnie zadawać pytania retoryczne lub wymagające jedynie przytaknięcia;
• stwarzać wiele okazji do rozmowy, jednak nie wymagając dialogu;
• minimalizować kontakt wzrokowy;
• często komplementować dziecko.

Bardzo ważne jest, aby w momencie, w którym dziecko zacznie mówić nie przejawiać zdziwienia czy zaskoczenia, a nawet nadmiernej radości. Może to przynieść odwrotny skutek, czyli ponowne wycofanie się dziecka. Rodzice powinni być także wyjątkowo wyczuleni na ewentualne prześladowanie w szkole, ponieważ większość dzieci z mutyzmem jest wyjątkowo wrażliwa i nie ma możliwości samodzielnie się obronić.

Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Rozenek E., Orlof W., Nowicka Z., Wilczyńska K., Waszkiewicz N., Mutyzm wybiórczy – opis zaburzenia i etiologia: czy wybiórczy brak mowy jest zaledwie wierzchołkiem góry lodowej?, Psychiatria Polska, 141/2019.
2. Bawolska-Piszczatowska A., Dziecko z mutyzmem wybiórczym – charakterystyka zjawiska oraz sposoby przeciwdziałania trudnościom, Niepełnosprawność. Dyskursy pedagogiki specjalnej, 33/2019.
3. Grabias S., Panasiuk J., Woźniak T., Logopedia – standardy postępowania logopedycznego, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2015.