Rozwój noworodka i niemowlęcia został podzielony na okresy, rozpoczynając od momentu narodzin, a kończąc na 12 miesiącu życia dziecka. Znajomość poszczególnych etapów rozwoju jest niezwykle ważna, ponieważ umożliwia uwzględnienie ich odrębności i wdrożenie ewentualnego leczenia w przypadku zaburzeń tego rozwoju.
Rozwój noworodka i niemowlęcia
Pierwszy rok życia dziecka (okres noworodkowy i niemowlęcy) jest czasem intensywnych zmian rozwojowych.
I miesiąc
Jest czasem adaptacji do życia pozałonowego. W tym okresie dziecko prócz nawiązywania kontaktu dotykowego z matką, również spontanicznie zwraca głowę i gałki oczne w kierunku światła. Początkowo jednak silne światło jest dla niego z pewnością przykrym doznaniem, gdyż już bezpośrednio po porodzie reaguje na nie mocnym zaciskaniem powiek. Oko dziecka nie wydziela jeszcze łez, a ruchy gałek ocznych są nieskoordynowane.
Uznaje się dodatkowo, że noworodek wyróżnia 4 podstawowe smaki:
- słodki;
- kwaśny;
- gorzki;
- słony.
Ten ostatni zna najlepiej, ponieważ wody płodowe zawierają sporą ilość soli. Noworodek wydaje krótkie i gardłowe dźwięki.
W przypadku napięcia mięśniowego można z łatwością zauważyć jego przewagę w grupach zginaczy. Motoryka dziecka charakteryzuje się nieporadnością ruchową i obecnością wrodzonych odruchów bezwarunkowych.
II miesiąc
W drugim miesiącu życia dziecka widoczna jest asymetria ułożenia ciała, która wynika z dominacji odruchu ATOS. Okresowo można także zaobserwować koordynację ręka-ręka z towarzyszącym przyciąganiem nóg. Niemowlę położone na brzuchu potrafi unieść głowę na nie więcej niż 10 sekund.
Dodatkowo pojawiają się zróżnicowane reakcje na dźwięki oraz nawiązywanie kontaktu z bliska (w tym pierwsze uśmiechy dziecka). Pod koniec drugiego miesiąca poszerza się pole widzenia, a dziecko rozpoczyna wydawanie pierwszych samogłosek. Zauważa się również wodzenie wzrokiem na przedmiotami.
III miesiąc
Zanika typowa pozycja zgięciowa dziecka, a w ułożeniu na wznak niemowlę leży stabilnie, potrafi utrzymać symetrycznie głowę i ma wyprostowane kończyny oraz otwarte dłonie. W pozycji na brzuchu unosi głowę i jest w stanie ją utrzymać. Dziecko niezgrabnie porusza otrzymaną zabawką, a przy podparciu stóp o podłoże zgina kończyny dolne.
Pod koniec trzeciego miesiąca można zauważyć:
- reakcje na bodźce słuchowe;
- kontakt wzrokowy z matką;
- uśmiech społeczny;
- pierwsze, niewyraźne, pojedyncze sylaby;
- rodzenie wzrokiem za przedmiotami.
IV miesiąc
Dziecko podciągane do pozycji siedzącej jest w stanie utrzymać głowę w osi kręgosłupa, chętnie bawi się rączkami i chwyta przedmioty całą dłonią. Dodatkowo poszerza się zakres i ton wydawanych dźwięków, a także zainteresowanie światem zewnętrznym.
Rozwój psychiczny niemowlęcia w tym miesiącu obejmuje radość na widok ludzkich twarzy, głośny śmiech, odwzajemnianie uśmiechu, gaworzenie i reakcje na zachowania innych ludzi.
V miesiąc
W pozycji na plecach można wyraźnie zauważyć swobodne sięganie ręką poza linię środkową ciała, celowe ruchy chwytne dłoni oraz niekiedy ruchy chwytne stóp. Dziecko staje się coraz bardziej aktywne: obraca się z pleców na bok i podejmuje próby obrotu z pleców na brzuch. Okresowo mogą wystąpić ruchy „pływania” lub „kołysania”.
Podczas próby podciągania za rączki dziecko przyciąga główkę do klatki piersiowej z równoczesnym zgięciem stawów kolanowych i stawów biodrowych.
Dodatkowo zauważyć można:
- przekładanie zabawki z ręki do ręki;
- całkowity zanik odruchu Moro;
- wyrażanie emocji w rysach twarzy;
- rozróżnianie mimiki i tonu głosu;
- modulowanie własnego głosu;
- rozróżnianie obcych osób.
VI miesiąc
Dziecko podciągane do siadu siedzi podtrzymywane przez kilka minut. To ważne, ponieważ w tym czasie stopniowo rozwija stabilną i wyprostowaną pozycję siedzącą. Coraz częściej podejmuje próby obracania się wzdłuż osi długiej ciała.
W tym wieku niemowlę świadomie i zależnie od własnej woli chwyta przedmioty znajdujące się w polu widzenia, żywo reaguje na bodźce słuchowe oraz odwraca głowę w stronę cichego dźwięku. Matkę poznaje wielozmysłowo i jest w stanie odróżnić ją od obcych osób. Mniej więcej w tym czasie rozpoczyna się wyrzynanie pierwszych zębów mlecznych.
VII miesiąc
Niemowlę staje się szczególnie ruchliwe, ponieważ położone na plecach bawi się nogami wkładając stopy do ust lub coraz swobodniej przewraca się z pleców na brzuch. Charakterystyczne jest sprężynowanie, czyli podskakiwanie podczas przytrzymywania pod pachami.
Jednocześnie można zauważyć chwyty oburącz i postukiwanie zabawkami o stół. Dziecko rozpoczyna zabawy społeczne i intensywnie rozwija mowę niemowlęcą. Z uwagą słucha, gdy się do niego mówi i przysłuchuje się własnym próbom wokalnym.
VIII miesiąc
Dziecko pełza, chwyta palce dorosłej osoby, potrafi podciągnąć się do pozycji siedzącej i samodzielnie siedzi kilkanaście sekund. Dodatkowo poszerza się zakres ruchów chwytnych dłoni (chwyt nożycowy). Rozwój psychiczny niemowlęcia obejmuje śledzenie z zainteresowaniem czynności codzienne matki, a także zainteresowanie własnym odbiciem w lustrze.
Właśnie w ósmym miesiącu nasila się rezerwa wobec osób obcych i pojawiają się pierwsze oznaki odróżniania głębi i odległości.
IX miesiąc
Dziecko potrafi obracać się wokół własnej osi ciała, siedzi długo i stabilnie samodzielnie, a wytrącone z równowagi w pozycji siedzącej chroni się przed upadkiem. Dodatkowo podnosi się do pozycji stojącej i staje. Trzymane za rączki bądź przy odpowiednim podparciu jest w stanie ustać kilka minut. Przemieszcza się pełzając, a następnie raczkując.
Ruchy niemowlęcia stają się precyzyjne, a chwyt sprawny, gdyż swobodnie manipuluje zabawkami czy trzyma je obiema rączkami. Napotkane przedmioty wkłada do ust bądź celowo rzuca nimi o podłoże.
X miesiąc
Niemowlę potrafi samodzielnie usiąść i podnieść się z pozycji leżenia do siedzenia przodem. Siedzi pewnie i stabilnie z wyprostowanymi plecami i prostymi kończynami dolnymi. Dodatkowo potrafi się w tej pozycji bawić bez utraty równowagi. Potrafi wstać z pozycji czworaczej i stać z podparciem przynajmniej pół minuty. Rozwija się chwyt pęsetowy.
Dziecko podejmuje pierwsze próby samodzielnego jedzenia, chętnie naśladuje gesty i cieszy się z aprobaty innych. Zaczyna rozumieć mowę, wskazuje przedmioty i osoby o które pytamy, a także powtarza proste sylaby. Dwukrotnie poprawia się ostrość wzroku.
XI miesiąc
Dziecko znakomicie się porusza wykorzystując raczkowanie, dość długo utrzymuje pozycję stojącą i stoi przy tym pewnie. Trzymane próbuje pierwszych kroków. Potrafi samodzielnie jeść i znaleźć przykrytą zabawkę.
Zaczyna rozumieć zakazy, jednak szybko je zapomina. Dziecko w tym wieku otwiera wszystkie zamykane na magnes szafki, wysuwa lżejsze szuflady oraz otwiera tekturowe pudełka. Podaje przedmiot nie wypuszczając go z dłoni i jest w stanie wymówić pierwsze, pojedyncze wyrazy.
XII miesiąc
W tym okresie przewagę zdobywa pozycja stojąca, dziecko swobodnie raczkuje (jednak już tylko okresowo), siada pewnie w każdej pozycji i stawia pierwsze kroki. Potrafi precyzyjnie podać przedmioty do wyciągniętej w jego kierunku ręki i wrzuca drobne przedmioty do małych otworów. Dodatkowo ma bardzo dobry kontakt z otoczeniem, współpracuje przy ubieraniu czy karmieniu, a także chętnie się bawi w zabawy społeczne.
Dziecko rozumie polecenia, podejmuje próby ich wykonania. W tym wieku dobrze rozróżnia szczegóły widzianych przedmiotów i ocenia ich odległość.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnuszki siewnej w płynie
Naturalny, nierafinowany, tłoczony na zimno olej otrzymywany z nasion czarnuszki siewnej pochodzących z ekologicznych upraw. Wykorzystuje się go przy różnego rodzaju problemach skórnych ... Zobacz więcej... |
|
Czarnuszka (Nigella Sativa) w kapsułkach
Czarnuszka siewna to roślina, z której pozyskuje się olej o właściwościach potwierdzonych badaniami. W składzie zawiera m.in. niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), czyli takie, których organizm nie jest w stanie sam wytwarzać i musimy dostarczać Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kuliński W., Zeman K., Fizjoterapia w pediatrii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
